Θυσία ομοδόξων στον βωμό του “ιερού πολέμου”

του Σταύρου Λυγερού  – 

Η αιματηρή επίθεση του Ισλαμικού Κράτους σε τέμενος στο Σινά της Αιγύπτου μπορεί να μην προκαλέσει την αίσθηση και να αποσπάσει τη δημοσιότητα που θα συγκέντρωνε μία αντίστοιχη επίθεση σε δυτική χώρα, αλλά δεν παύει να συνιστά ένα συγκλονιστικό γεγονός. Συγκαταλέγεται, άλλωστε, στις πιο πολύνεκρες επιθέσεις. Για μία ακόμα φορά επιβεβαιώνεται ότι στόχος δεν είναι μόνο οι “άπιστοι”.

Εκτός από τις επιθέσεις εναντίον ντόπιων χριστιανών και δυτικών τουριστών, οι τζιχαντιστές δεν διστάζουν να χύσουν το αίμα απλών μουσουλμάνων και μάλιστα όχι σιιτών που θεωρούνται εχθροί. Το γεγονός, μάλιστα, ότι δεν πρόκειται για παράπλευρα θύματα, αλλά για στόχο και μάλιστα σε χώρο προσευχής αποδεικνύει ότι έχουν καταλυθεί όλοι οι ηθικοί φραγμοί.

Ο όρος ισλαμική τρομοκρατία πηγάζει από τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, αλλά πάει πολύ πιο μακριά από την ακραία σουνιτική εκδοχή του Ισλάμ. Είναι εκδήλωση της πιο ακραίας κουλτούρας βίας. Δεν περιορίζεται από ενδοιασμούς για τις απώλειες αθώων, ούτε καν ομοδόξων. Από τη στιγμή που οι ίδιοι οι δράστες πιστεύουν ότι θυσιάζονται για έναν ιερό σκοπό, δεν διστάζουν να συμπαρασύρουν στον θάνατο αμάχους, ακόμα και μικρά παιδιά.

Όταν πρόκειται για Δυτικούς προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι είναι όχι μόνο “άπιστοι”, αλλά και παθητικά συνένοχοι για τις πράξεις των δυτικών κυβερνήσεων. Όταν στόχος είναι σιίτες προβάλλεται η αντίθεση εναντίον των “αιρετικών”. Όταν στόχος είναι χώροι δυτικού τρόπου ζωής, προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι οι μουσουλμάνοι που βρίσκονταν εκεί ήταν “αμαρτωλοί” και τους άξιζε ο θάνατος. Είναι δύσκολο, όμως, να βρεθεί έστω και μία τραβηγμένη από τα μαλλιά δικαιολογία για την επίθεση εναντίον τζαμιού σε μία κωμόπολη την ώρα της προσευχής. Η δικαιολογία που επικαλούνται είναι ότι οι βεδουίνοι, που πλήρωσαν με το αίμα τους, συνεργάζονται με τις αρχές.

Στην πραγματικότητα, το Ισλαμικό Κράτος δεν δίστασε να σκοτώσει εν ψυχρώ αθώους πιστούς μουσουλμάνους μόνο και μόνο για να πλήξει το καθεστώς Σίσι στην Αίγυπτο. Με άλλα λόγια, ήταν μία αμιγώς πολιτική πράξη, η οποία, ωστόσο, δεν διακατέχεται από κανενός είδους ηθικό φραγμό, όπως άλλες κατηγορίες τρομοκρατών. Τέτοια απουσία ορίων και αναστολών εμφανίσθηκε μόνο στην τρομοκρατία που προέρχεται από ακραίες θρησκευτικές αιρέσεις, όπως αυτή που χρησιμοποίησε δηλητηριώδες αέριο στο μετρό του Τόκιο το 1995.

Η περίπτωση της Αιγύπτου

Υπενθυμίζουμε ότι στην Αίγυπτο η προ ετών εξέγερση (στο πλαίσιο της “Αραβικής Άνοιξης”) είχε οδηγήσει στην ανατροπή του προέδρου Μουμπάρακ. Επρόκειτο, ωστόσο, για τακτική υποχώρηση και όχι για κατάρρευση του καθεστώτος. Οι ένοπλες δυνάμεις, που εκτός από όπλα διαθέτουν και κάποιο κύρος στην κοινωνία, διατήρησαν παρασκηνιακά τον έλεγχο. Αν και η εξέγερση δεν καθοδηγήθηκε από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, αυτοί ήταν η μόνη οργανωμένη και ριζωμένη στην κοινωνία πολιτική δύναμη.

Έτσι, όταν πραγματοποιήθηκαν προεδρικές εκλογές και δόθηκε η δυνατότητα ελεύθερης πολιτικής έκφρασης, η “βαθιά Αίγυπτος” ανέδειξε νικητή τον Μοχάμεντ Μόρσι, μετριοπαθές στέλεχος της Αδελφότητας. Η δυτικότροπη φιλελεύθερη πτέρυγα της αιγυπτιακής κοινωνίας (κυρίως νέοι), η οποία πρωτοστάτησε στις διαδηλώσεις, κατέγραψε μικρά ποσοστά στην κάλπη.

Στη σχετικά σύντομη προεδρική θητεία του ο Μόρσι έκανε ελιγμούς, προκειμένου να μην προκαλέσει ανοικτά τους στρατηγούς και να διατηρηθεί στην εξουσία. Τελικώς, όμως, ο στρατός τον ανέτρεψε. Νέος πρόεδρος έγινε ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι (Ιούνιος 2014), ο οποίος εξαπέλυσε ένα αιματηρό πογκρόμ εναντίον των Αδελφών Μουσουλμάνων.

Στη Δύση τήρησαν αποστάσεις και εξέφραζαν κάποια δυσαρέσκεια για το πραξικόπημα. Παρασκηνιακά, όμως, έβγαλαν αναστεναγμό ανακούφισης, επειδή ματαιώθηκε η διά της διολισθήσεως επιβολή ισλαμικού καθεστώτος στη μεγαλύτερη αραβική χώρα. Το γεγονός ότι η Αίγυπτος επανήλθε και σταθεροποιήθηκε στην προηγούμενη τροχιά της δια πυρός και σιδήρου θεωρήθηκε παράπλευρη απώλεια.

Θυσία αθώων στον βωμό

Η σκληρή κατασταλτική πολιτική του καθεστώτος Σίσι λειτουργεί ως πρόσθετο κίνητρο για τρομοκρατικές επιθέσεις εκ μέρους των τζιχαντιστών. Η ισλαμική τρομοκρατία, γενικά μιλώντας, είναι ένα είδος ασύμμετρου πολέμου. Είναι ταυτοχρόνως και μία ειδική μορφή ψυχολογικού πολέμου. Η χρήση κάθε μέσου που καλλιεργεί τον φόβο στον εχθρό είναι θεμιτή. Και εχθρός δεν είναι μόνο οι φορείς και οι μηχανισμοί ενός καθεστώτος.

Όσον αφορά τη Δύση, εχθρός είναι τα ιδεολογικά και αξιακά παρακλάδια του Διαφωτισμού, είναι ο δυτικός τρόπος ζωής και κατ’ επέκτασιν οι δυτικές κοινωνίες. Όσον αφορά τις μουσουλμανικές κοινωνίες, όπως η αιγυπτιακή, οι αθώοι νεκροί και τραυματίες στο τζαμί την περασμένη Παρασκευή θυσιάσθηκαν στον βωμό της σκοπιμότητας να εκδικηθούν το καθεστώς Σίσι.

Από τη φύση τους, οι τυφλές επιθέσεις αυτοκτονίας είναι πιο εύκολες στο επιχειρησιακό επίπεδο και έχουν πολύ υψηλό δείκτη αποτελεσματικότητας. Όσο και αν επεκταθούν και ενταθούν τα μέτρα ασφαλείας, κάποια στιγμή θα προκύψει μία ρωγμή, μέσα από την οποία θα βρει δρόμο για να εκδηλωθεί μία επίθεση αυτοκτονίας. Είναι αδύνατον να φυλάσσονται όλα τα σημεία μίας δυτικής μεγαλούπολης όπου συγκεντρώνεται για τους πιο διαφορετικούς λόγους ένα πλήθος. Είναι αδύνατον να φυλάσσονται αποτελεσματικά πολυσύχναστες πλατείες και δρόμοι, εμπορικά κέντρα, θέατρα, κινηματογράφοι, γήπεδα, σταθμοί μετρό κτλ. Κάτι ανάλογο ισχύει και στις μουσουλμανικές χώρες. Δεν είναι δυνατόν να φυλάσσεται κάθε χώρος συγκέντρωσης, όταν οι τζιχαντιστές δεν διστάζουν να προκαλέσουν αιματοχυσία μέσα σε τζαμί.

Ανίερα εγκλήματα στο όνομα του “ιερού πολέμου”

Με τις πολύνεκρες φαντεζί επιχειρήσεις, οι ισλαμιστές τρομοκράτες μεγιστοποιούν την πολιτική-ψυχολογική επίπτωση στην κοινή γνώμη. Η δράση τους χαρακτηρίζεται από βαθιά επίγνωση της σημασίας που έχει ειδικά αλλά όχι αποκλειστικά στον Δυτικό Κόσμο ο παράγοντας της επικοινωνίας. Λόγω της τεράστιας κάλυψης από τα διεθνή ΜΜΕ, αυτού του τύπου οι επιθέσεις αφήνουν βαθύτερη σφραγίδα. Προκαλούν μεγάλο θόρυβο και ακόμα μεγαλύτερη ανασφάλεια. Ο φόβος αρχίζει να εγκαθίσταται και να εγκλωβίζει την καθημερινότητα σ’ έναν ασφυκτικό κορσέ, ειδικά στη Δύση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πολιτική δύσκολα από μόνη της οδηγεί σε τόσο ακραίες συμπεριφορές. Καθοριστικό ρόλο παίζει η ύπαρξη του θρησκευτικού υπόβαθρου και η νομιμοποιημένη από το Ισλάμ έννοια του “ιερού πολέμου”. Το γεγονός ότι στο όνομα του “ιερού πολέμου” πραγματοποιούνται τα πιο ανίερα εγκλήματα είναι απλώς απόδειξη της επικράτησης του απόλυτου ανορθολογισμού.

Όσοι στο όνομα της “πολιτικής ορθότητας” αρνούνται την ύπαρξη οποιασδήποτε σχέσης ανάμεσα στο Ισλάμ και σ’ αυτό το είδος της τρομοκρατίας εθελοτυφλούν. Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι αιτία της ισλαμικής τρομοκρατίας είναι το θρησκευτικό δόγμα. Αναμφίβολα, όμως, ορισμένες αρχές του χρησιμοποιούνται για να δικαιολογήσουν τρομοκρατικές πρακτικές.

Δεν είναι τυχαίο ότι κανείς Σέρβος δεν πραγματοποίησε τυφλή τρομοκρατική επίθεση σε κάποια δυτική μεγαλούπολη, παρότι η χώρα του βομβαρδίσθηκε και ακρωτηριάσθηκε από το ΝΑΤΟ. Όπως δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι κάποιες αιματηρές επιθέσεις των τζιχαντιστών στη Δύση έγιναν δεκτές με ικανοποίηση, αν όχι με ενθουσιασμό, από πολλούς απλούς μουσουλμάνους σ’ όλο τον κόσμο.