Το αίμα που τρέχει στη Γάζα και η συναυλία της Γλυκερίας στο Ισραήλ
30/05/2025
Υπάρχει μια βολική για κάποιους παρεξήγηση. Η αυτονομία έργου και δημιουργού δεν υφίσταται ως απαλλακτικό υπέρ του καλλιτέχνη, αλλά υπέρ του προϊόντος που αφήνει στο πέρασμά του. Να το κάνω λιανά. Δεν λέμε «έκανε/είναι… αλλά έγραψε/τραγούδησε/έπαιξε υπέροχα». Λέμε «έγραψε/τραγούδησε/έπαιξε υπέροχα παρότι έκανε/είναι…».
Είναι αυτή η μικρή προτεραιοποίηση των λέξεων που βάζει τα πράγματα στη θέση τους. Που αφήνει χώρο να σου αρέσει κάτι ξέχωρα από το αν σου αρέσει η στάση κάποιου. Που σου επιτρέπει να ψηλαφίσεις την ανθρώπινη φύση ακόμη και στον μεγαλύτερο κακούργο. Που αντιμετωπίζει τους καλλιτέχνες ή τους αθλητές σαν το γνωστό οικοδομικό υλικό, του οποίου η θαυμαστή χρησιμότητα πάει μαζί με τις τρύπες.
Το έργο αιωρείται, είναι κληροδότημα σε έναν βαθμό της τύχης κι ας διαπερνά τη γενική ανθρώπινη κατάσταση. Το ταλέντο πηγαίνει παντού, δεν εξετάζει χαρακτήρες και προσωπικές ποιότητες. Το πως το ιεραρχούμε είναι εντελώς δική μας υπόθεση. Tο που βάζει κανείς τα όρια είναι ζήτημα προσωπικό και καθόλου εύκολο. Μπορούν να επιστρατευτούν πάμπολα παραδείγματα. Από τον Σελίν και τον Πάουντ έως τον Άκη Πάνου και τον Μάικλ Τζάκσον.
Υπάρχουν ωστόσο και καταστάσεις προφανείς, οριακές και ευδιάκριτες σε σχέση με τα όρια μας. Μια από αυτές τις περιπτώσεις είναι το μακελειό που βλέπουμε να εκτυλίσσεται στη Λωρίδα της Γάζας, μπροστά στους τηλεοπτικούς δέκτες μας. Το επιχείρημα για τη Μουσική και την Τέχνη που ενώνουν και δεν χωρίζουν δεν είναι πάσης φύσεως. Υπάρχουν κάποιες φορές που ίσα ίσα η Τέχνη οφείλει να χαράσσει διακριτές διαχωριστικές γραμμές και ο καλλιτέχνης να παίρνει θέση, αν όχι με πολιτικούς με ανθρωπιστικούς όρους. Δεν δικαιολογούνται πάντοτε όλες οι θέσεις κι όλες οι συγκυρίες δεν είναι συμμετρικές.
Υπό αυτή την έννοια θα μπορούσε να πει κανείς πως συμβαίνει με τη Γλυκερία –απεπέμφθη από τη συναυλία που ετοιμάζει το ΚΚΕ προς τιμή του Μίκη Θεοδωράκη, λόγω τoυ προγραμματισμού της να τραγουδήσει στο Ισραήλ– ό,τι με πολλούς και πολύ σημαντικότερους καλλιτέχνες. Η βολική δήλωση «είμαι καλλιτέχνιδα που ασχολείται με τη μουσική και όχι με την πολιτική» το λιγότερο δεν συνάδει με την τρέχουσα αποτρόπαια συνθήκη.
Η Γλυκερία και άλλοι καλλιτέχνες
Δεν γίνεται να τραγουδάς όταν λίγα χιλιόμετρα μακριά σου σκοτώνονται άμαχοι και λιμοκτονούν παιδιά. Δεν γίνεται να καλείσαι σε λίγες ημέρες να ερμηνεύσεις τραγούδια του Θεοδωράκη –με όλη την ιστορική και πολιτική φόρτιση που τα διέπει– και όχι μόνο να μην βρίσκεις να αρθρώσεις λίγες λέξεις για μια σφαγή που εκτυλίσσεται μπροστά στις οθόνες μας, αλλά να παίζεις ρόλο διασκεδαστή για λογαριασμό των κατοχικών δυνάμεων, σε μια φάση που ακόμη και οι πλέον στενοί σύμμαχοι του Τελ Αβίβ το εγκαταλείπουν, μην μπορώντας να δικαιολογήσουν ένα τέτοιο μακελειό.
Οφείλω πάντως να πω ότι χειρότερη περίπτωση από την εν λόγω τραγουδίστρια είναι εκείνη όσων ζυγίζουν τη στάση τους ανά εποχή. «Οι μην με πουν άκαρδο, οπότε στα πίσω πίσω θα πάρω θέση» είναι οι ίδιοι που μέχρι χθες πρόσεχαν τι θα πουν για την Παλαιστίνη από φόβο για ταμπέλα του αντισημίτη. Βρίσκω πιο συνεπή τον κυνισμό του εγωκεντρικού και του αριβίστα από την τοξική καλοσύνη του αλεξιπτωτιστή που ενδύεται τον γενναιόδωρο αναλόγως των περιστάσεων.
Το γεγονός πως η Γλυκερία ήταν προγραμματισμένο να εμφανιστεί στο φεστιβάλ Meridiano στο Ισραήλ στις 17 Ιουνίου, μαζί με άλλους Έλληνες καλλιτέχνες όπως ο Χρήστος Νικολόπουλος, ο Στέλιος Διονυσίου, η Πίτσα Παπαδοπούλου, η Ελεάννα Παπαϊωάννου και η Κατερίνα Τσιρίδου, οι οποίοι αποφάσισαν να αποσύρουν τη συμμετοχή τους λόγω της κατακραυγής για τον πόλεμο στη Γάζα, δεν ξέρω αν εκθέτει περισσότερο την πρώτη, ή τους τελευταίους…