Το επιτελικό κράτος και όσα είδα στην Μαρτινίκα

Συνεχίζοντας τη σειρά άρθρων που σχετίζονται με τις λειτουργίες του επιτελικού κράτους επ’ ωφελεία του Ελληνισμού, θα αναφερθώ σε κάποιες σκέψεις που γεννήθηκαν με αφορμή ένα οικογενειακό ταξίδι. Επισκεφτήκαμε τη Μαρτινίκα για οικογενειακές διακοπές την περίοδο της Πρωτοχρονιάς και μείναμε στη Σεντ Μαρί (Sainte – Marie), στα βορειοανατολικά του νησιού.

Την πρώτη ημέρα των διακοπών αποφασίσαμε να γνωρίσουμε το μέρος και ένα από τα χαρακτηριστικά σημεία είναι η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, η οποία δεσπόζει της κωμόπολης, όντας χτισμένη στην κορυφή ενός λόφου. Εντός της παρατηρήσαμε μία ομάδα ηλικιωμένων να στολίζουν μία εικόνα, ενόψει της γιορτής της Αγίας Οικογένειας, η οποία πέρυσι γιορτάζονταν στις 30 Δεκεμβρίου.

Πλησιάζοντας να δούμε την εικόνα, παρατήρησα με έκπληξη ότι ήταν βυζαντινής τεχνοτροπίας και γραφής, παρόλο που ήταν αφιερωμένη στην Ιερή Καρδιά του Ιησού (Sacré Coeur), η οποία δεν τιμάται από το ορθόδοξο δόγμα. Με τα λίγα γαλλικά που γνωρίζω, τους συστήθηκα και όταν τους είπα ότι είμαι Έλληνας, ενθουσιάστηκαν! Μου ζήτησαν να τους διαβάσω την επιγραφή, διότι δεν ήξεραν πώς διαβάζεται και ακούγεται στα ελληνικά. Μου εξήγησαν ότι η βυζαντινή τεχνοτροπία, αν και καθολικοί, τους είναι ιδιαίτερα αρεστή, κάτι που διαπιστώσαμε τις επόμενες ημέρες επισκεπτόμενοι άλλες εκκλησίες του νησιού.

Αργότερα βγαίνοντας από την εκκλησία, πρόσεξα στη νότια πλευρά της ένα μνημείο πεσόντων στους διάφορους πολέμους της Γαλλίας. Εκεί κατάλαβα πόσο μεγάλο συλλογικό τραύμα για τους Γάλλους υπήρξε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Από τις περιηγήσεις μου στη Γαλλία ήμουν εξοικειωμένος να βλέπω σε κάθε χωριό σειρές ονομάτων πεσόντων κατά τον εν λόγω πόλεμο, αλλά να παρατηρώ το ίδιο και σε κάθε χωριό στη Μαρτινίκα, ήταν διδακτικό. Αυτό όμως που μου τράβηξε την προσοχή ήταν η συχνότητα των αρχαιοελληνικών ονομάτων στους πεσόντες, όπως Αγαμέμνων, Ορέστης, Οδυσσέας, Αριστείδης, κλπ.

Μία δύναμη αναξιοποίητη… 

Μερικές ημέρες αργότερα κατά την ξενάγησή μας στο φρούριο του Φορ ντε Φρανς (Fort-de-France) στην πρωτεύουσα του νησιού, ρώτησα σχετικά τον ξεναγό μας. Μου είπε και το μεταφέρω με κάθε επιφύλαξη, καθόσον δεν μπορώ να το επιβεβαιώσω, ότι όταν οι σκλάβοι άρχισαν να δέχονται τη γαλλική κουλτούρα και παιδεία, επέλεξαν τα ελληνικά ονόματα ως ουδέτερα, διότι τους προσέδιναν μία αίσθηση υπερηφάνειας, χωρίς όμως να υιοθετούν τα γαλλικά ονόματα, δηλαδή των καταπιεστών τους.

Προς το τέλος των διακοπών μας γνωρίσαμε μία ντόπια κοπέλα, η οποία μας συστήθηκε με το ελληνικότατο όνομα Ουρανία. Γνώριζε ότι το όνομά της ήταν ελληνικό και θα ήθελε πολύ να μπορούσε να μάθει τη γλώσσα. Γενικά, οπουδήποτε και εάν γυρίσαμε στο νησί και είπαμε ότι είμαστε Έλληνες, οι ντόπιοι μας αντιμετώπισαν ως κάτι αξιοπερίεργο (μιας και δεν συνηθίζουμε ως λαός να ταξιδεύουμε εκεί), αλλά πολύ φιλικά.

Αυτή τη στάση, δηλαδή τη θετική αντιμετώπιση των ντόπιων απέναντι στους Έλληνες, τη διαπίστωσα επανειλημμένα στα ταξίδια μου σε διάφορες χώρες σε διάφορες ηπείρους. Είναι μια παρακαταθήκη που καθιστά τη σύγχρονη Ελλάδα πολιτιστική υπερδύναμη, η οποία όμως παραμένει αναξιοποίητη για τα συμφέροντα του Ελληνισμού. Εδώ έρχεται να “κουμπώσει” το επιτελικό κράτος.

Μία πρόταση για νέο φορέα

Προκειμένου ο Ελληνισμός να αξιοποιήσει αυτή την ανεκμετάλλευτη δύναμη, απαιτείται η συνέργεια από τη μία πλευρά πολλών υπηρεσιών-παραγόντων και από την άλλη φαντασία, μεράκι και απομάκρυνση από γραφειοκρατικές και μικροπολιτικές αγκυλώσεις-μωροφιλοδοξίες. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας ανεξάρτητος φορέας. Προκειμένου να διαθέτει υψηλό κύρος και οι δράσεις του να διαθέτουν διαχρονική συνέπεια, απαιτείται η υπαγωγή του υπό την αιγίδα του/της Προέδρου της Δημοκρατίας ή της Ακαδημίας Αθηνών.

Επικεφαλής του θα τίθεται πρόσωπο εγνωσμένου κύρους στον τομέα των ανθρωπιστικών επιστημών, όπως είναι ο Γιώργος Μπαμπινιώτης ή η Μαρία Ευθυμίου. Η διάρκεια της θητείας μπορεί να είναι τα πέντε έτη με δυνατότητα άλλης μίας θητείας. Η επιλογή των επικεφαλής θα γίνεται μεταξύ τριών υποψηφίων που θα προτείνονται από τον θεσμό που θα έχει την εποπτεία του οργανισμού. Οι υποψήφιοι θα καλούνται σε δημόσια ακρόαση ενώπιον συμβουλίου στο οποίο θα μετέχουν ο/η Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος και οι πρυτάνεις των ελληνικών και κυπριακών ΑΕΙ, οι οποίοι στο τέλος θα αποφασίζουν με απλή πλειοψηφία.

Αποστολή του φορέα θα είναι η παγκόσμια προώθηση της ελληνομάθειας και του ελληνικού πολιτισμού. Για το λόγο αυτό θα συνεργάζεται με τα υπουργεία Παιδείας, Εξωτερικών, Πολιτισμού και Ναυτιλίας, καθώς και με όποιον άλλο κρατικό φορέα κρίνεται κάθε φορά απαραίτητο. Φυσικά θα υπάρχει συνεργασία και αποφυγή αλληλοεπικάλυψης αρμοδιοτήτων και με άλλους πολιτιστικούς φορείς, με τους οποίους θα μπορεί να αναλαμβάνει κοινές δράσεις (πχ με το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού). Όμως, οποιεσδήποτε άλλες κρατικές υπηρεσίες υπάρχουν θα διαλυθούν και το προσωπικό τους θα αξιοποιηθεί ανάλογα.

Προκειμένου οι δράσεις του να μην εγκλωβίζονται στα γραφειοκρατικά γρανάζια και στα μικροπολιτικά παιγνίδια και ανταγωνισμούς, νόμος θα προβλέπει ότι οποιεσδήποτε ενέργειες επιβάλλουν την έκδοση Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων (ΚΥΑ) θα διεκπεραιώνονται τάχιστα, παρακάμπτοντας τις συνήθεις διαδικασίες. Υπεύθυνος θα είναι ο γραμματέας ή ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, ο οποίος θα ελέγχεται από τη Βουλή για τις πράξεις ή παραλείψεις του.

Ίδρυμα, αντίστοιχο του Βρετανικού Συμβουλίου

Φιλοδοξία του ιδρύματος θα είναι να γίνει το αντίστοιχο του Βρετανικού Συμβουλίου, το οποίο διαθέτει παγκόσμια παρουσία και κύρος. Η χρηματοδότησή του θα γίνεται από το κράτος και θα είναι ανεξάρτητη από τις δαπάνες της εκάστοτε κυβέρνησης. Η κυπριακή κυβέρνηση θα μπορεί να συμμετέχει σε εθελοντική βάση, καθόσον οι ελληνοκύπριοι αποτελούν τον άλλο πυλώνα του Ελληνισμού. Επιπλέον χρηματοδότηση μπορεί να προέρχεται με επίκληση στη συνδρομή των Ελλήνων εφοπλιστών και επιχειρηματιών στην Ελλάδα και το εξωτερικό/ ομογενείς, καθώς και από συνεισφορές πολιτών.

Αυτοί θα μπορούν να χρηματοδοτούν δράσεις σε τομείς που θα τους υποδεικνύονται και θα αναγνωρίζεται η προσφορά τους με την απονομή ηθικών αμοιβών. Προκειμένου ο ελληνικός λαός και ο επιχειρηματικός κόσμος να αγκαλιάσει με εμπιστοσύνη το όλο εγχείρημα και να το στηρίξει εμπράκτως, θα πρέπει να τηρούνται ενήμεροι για τις δραστηριότητες του εν λόγω φορέα και να υπάρχει χρηστή οικονομική διαχείριση και απόλυτη διαφάνεια.

Για το σκοπό αυτό, ο επικεφαλής του οργανισμού θα προβαίνει κάθε έτος σε απολογισμό του έργου του ενώπιον της ολομέλειας του κοινοβουλίου και θα δέχεται τις παρατηρήσεις- εισηγήσεις των μελών του. Το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών θα ελέγχει διεξοδικά τα οικονομικά πεπραγμένα του. Όλα τα παραπάνω θα αναρτώνται στο διαδίκτυο για ενημέρωση των πολιτών, οι οποίοι θα μπορούν να υποβάλουν προτάσεις-απόψεις, μέσω της ιστοσελίδας του οργανισμού.

Με επίκεντρο τον πολιτισμό

Ο τρόπος λειτουργίας του φορέα θα είναι παρόμοιος με αυτόν του Peace Corps, αλλά επικεντρωμένος στον τομέα του πολιτισμού. Η στελέχωσή του θα γίνεται με αποφοίτους των ανθρωπιστικών επιστημών (ιστορικοί, φιλόλογοι, ανθρωπολόγοι, φιλόσοφοι, αρχαιολόγοι, μουσικολόγοι/μουσικοί) ελληνικών και κυπριακών ΑΕΙ. Προκειμένου να μην μετατραπεί ο φορέας σε άλλη μία γραφειοκρατική δυσκίνητη υπηρεσία και ευκαιρία πλουτισμού- βιοπορισμού, το μόνιμο προσωπικό θα είναι εξαιρετικά περιορισμένο και όσοι αναλαμβάνουν εργασία στο εξωτερικό θα είναι με βραχυχρόνιες συμβάσεις, στο πλαίσιο μαθητείας ή εθελοντές, στους οποίους θα εξασφαλίζεται αξιοπρεπής διαβίωση.

Σκοπός είναι οι νέοι επιστήμονες να αποκτήσουν εμπειρίες τις οποίες θα χρησιμοποιήσουν για να χτίσουν το βιογραφικό τους και να “διαφημίσουν” τον ελληνικό πολιτισμό σε άλλους λαούς, όντας οι καλύτεροι πρεσβευτές του. Εννοείται ότι θα υπάρχει στενή συνεργασία με την Εκκλησία, η οποία θα μπορεί να διαθέτει προσωπικό όπως αγιογράφους, ψάλτες, καθηγητές βυζαντινής μουσικής, θεολόγους. Σκοπός δεν είναι ο προσηλυτισμός των ντόπιων, αλλά η γνωριμία τους με ένα βασικό συστατικό της ελληνικής ιδιοπροσωπείας και με έναν διαφορετικό τρόπο θεώρησης του κόσμου (Weltanschauung).

Επειδή στη σημερινή εποχή η ψηφιακή ζωή έχει υποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό την πραγματική, στον φορέα θα απασχολούνται προγραμματιστές, διαφημιστές και γενικά άνθρωποι οι οποίοι με τις εξειδικευμένες γνώσεις τους θα καταστήσουν προσιτό και ελκυστικό τον ελληνικό πολιτισμό στο διαδίκτυο. Εάν ως Έλληνες πιστεύουμε ότι ο πολιτισμός μας είναι κάτι ξεχωριστό και άξιο γνωριμίας από τον υπόλοιπο κόσμο, τότε πρέπει οι νέοι και οι νέες μας να γίνουν οι απόστολοί του.

Το παράδειγμα του Χριστιανισμού

Ο χριστιανισμός εξαπλώθηκε διότι οι Απόστολοι πίστεψαν και ακολούθησαν την προσταγή / προτροπή του Ιησού: «Πορευθέντες ούν, μαθητεύσατε πάντα τα Έθνη». Δεν τους είπε βάλτε μέσο να διορισθείτε στο Σανχεντρίν για να έχετε μια βολεμένη ζωή και εάν θέλουν οι άλλοι ας έρθουν να μάθουν αυτά που σας δίδαξα.

Ο ελληνικός πολιτισμός δεν εξαπλώθηκε επειδή οι Έλληνες ξέρανε να σκοτώνουν καλύτερα από τους αντιπάλους τους και κατέκτησαν ευρείες περιοχές. Εάν ίσχυε αυτό, τότε το μεγαλύτερο μέρος της Ευρασίας θα έπρεπε να μιλάει μογγολικά. Εξαπλώθηκε και άντεξε διαχρονικά διότι οι ίδιοι οι Έλληνες πήγαν και εγκαταστάθηκαν μεταξύ αυτών των λαών και έδειξαν με τη στάση και τον τρόπο ζωής τους ότι ο πολιτισμός τους ήταν κάτι που άξιζε να υιοθετήσουν. Είναι στο χέρι μας να συνεχίσουμε το έργο τους, σήμερα που ο κόσμος αναζητεί μία εναλλακτική πρόταση ζωής.