Το όραμα του Αναστάσιου για την Ορθοδοξία – Ποιοι το πολέμησαν
25/01/2025
Επισκεπτόμενος το Μουσείο Καποδίστρια στη γενέτειρα του Κυβερνήτη Κέρκυρα (7 Σεπτεμβρίου 2018) ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος σημείωνε στο βιβλίο επισκεπτών: «Η κορυφαία μορφή του Καποδίστρια υπήρξε δείκτης πορείας από τα νεανικά μου χρόνια: Αναζήτησε το Απόλυτο, αγάπησε τον Χριστό και έζησε την αγάπη για τον κάθε άνθρωπο, με ευγένεια και αυτοθυσία».
Όταν μάλιστα είχε προκληθεί παλαιότερα από δημοσιογράφους – στο πρώτο του εκείνο ιστορικό ταξίδι στην Αλβανία, το μακρινό 1991 – για αν θα είναι “ο νέος Παπαφλέσσας”, ο Αναστάσιος είχε απαντήσει ακριβώς με την παραπάνω διατύπωση: Ότι ο Καποδίστριας αποτελεί ένα καλύτερο υπόδειγμα προσωπικότητας που συνάδει με τον ίδιο, χαριτολογώντας ότι απεύχεται να μην έχει το τέλος εκείνου… O σπουδαίος ιεράρχης έφυγε σήμερα από την ζωή, σε ηλικία 95 ετών.
Υπήρξε μια απ’ τις σπουδαιότερες αναμφισβήτητα προσωπικότητες του εκκλησιαστικού χώρου και των θεολογικών γραμμάτων. Δυστυχώς δεν έλλειψαν και τα αρνητικά δημοσιεύματα για αυτόν – ενδεικτικά εάν όχι αποδεικτικά – των κακόβουλων προθέσεων ορισμένων. Το κίνητρο προφανές, η προσπάθεια υπονόμευσης ενός έργου ζωής και μιας ανεκτίμητης προσφοράς για τον σύγχρονο Ελληνισμό, σε ένα τοπίο δύσκολο και με άγνωστο το μέλλον, τα χρόνια που ακολούθησαν την πτώση του κομμουνισμού. Για μία ακόμα φορά είδαμε μία θλιβερή ανευθυνότητα…
Ο Αναστάσιος δεν οραματίστηκε απλά μια Ορθοδοξία αγάπης και Οικουμενικού Λόγου στον σύγχρονο κόσμο. Εργάστηκε πραγματικά πάνω σ’ αυτό, δημιουργώντας φίλους και εχθρούς. Ενώ πίστευε και αγωνίστηκε ν’ αποδείξει με τη ζωή, τη συγγραφή και το έργο του την αστείρευτη πνευματική δύναμη της Ορθοδοξίας, κυρίως τον ενδιέφερε η γνήσια μαρτυρία της. Μαρτυρία αλήθειας…
Και σε πολλές φάσεις της ζωής του πλήρωσε το αντίτιμο της ομολογίας της αλήθειας. Αλλά η Ορθοδοξία είναι η επιτομή της αλήθειας και για αυτό επιβραβεύει ομολογητές της, που τιμώνται τόσο από την Εκκλησία, όσο και από την λαϊκή συνείδηση…
Αναστάσιος και Ουκρανικό
Η αιτία γύρω από αυτήν την περίεργη-εχθρική αντιμετώπιση που δέχτηκε – αντιμετώπιση που απέχει παρασάγγας από κάθε δεοντολογικό κανόνα, πόσο μάλλον όταν αναφερόμαστε σε έναν ιεράρχη και ακαδημαϊκό διδάσκαλο της διαμέτρου του Αναστασίου – ίσως να είναι αυτός: Η επιμονή στην αναζήτηση της αλήθειας.
Ο Αναστάσιος προσδιόρισε με σαφήνεια τους λόγους και τις αιτίες που προκάλεσαν την ουσιαστική διασάλευση της ενότητας στην Οικουμενική Ορθοδοξία, αλλά και πρότεινε την διέξοδο από αυτήν την κατάσταση που υπονομεύει την αξιοπρέπεια του δόγματος. Η εμπειρία, οι μακροχρόνιοι αγώνες του, η σεμνότητα και η παρρησία του, του επιτρέπουν να προσδιορίσει – σύμφωνα με τις παραδόσεις της Εκκλησίας – τους τρόπους αποκατάστασης, προ του σχίσματος, μέσω του δρόμου των υποχωρήσεων και της ταπείνωσης στο όνομα της αγάπης.
Ο Αναστάσιος ήταν τολμηρός και δεν είχε διστάσει να χρησιμοποιήσει ευθείς και αληθείς ορισμούς για να περιγράψει το πρόβλημα. Στην Ουκρανία – και με αφορμή την εκκλησιαστική διάσταση ενός σύνθετου ζητήματος – δεν διακυβεύεται καθημερινά μόνο η ενότητα της Ορθοδοξίας, αλλά η ίδια η αξιοπρέπεια και αξιοπιστία της. Διότι οι χειρισμοί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την συγκρότηση Αυτοκέφαλης Ουκρανικής Εκκλησίας δεν συμβάλουν στην επίτευξη συμβιβασμών και στην ενότητα της Ορθοδοξίας. Στον αντίποδα, οι χειρισμοί αυτοί λειτουργούν ως αιτία και αφορμή επιπλέον συγκρούσεων μεταξύ των τοπικών Εκκλησιών και μάλιστα σε παγκόσμια διάσταση.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος με την διορατική του ενόραση δεν είχε προειδοποιήσει μόνο εγκαίρως για τις συνέπειες των ενεργειών αυτών, αλλά και είχε προτείνει τον μοναδικό για την Ορθοδοξία δρόμο της διεξόδου. Είχε διαγνώσει ότι τα όσα συμβαίνουν πονούν την Ορθοδοξία. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να στερηθεί η οργανωμένη Εκκλησία την δυνατότητα και το δικαίωμα να παρεμβαίνει με λόγο καταγγελτικό και πειστικό σε ζητήματα, όπως την αιματηρή σύγκρουση που μαίνεται στην Ουκρανία.
Πόσο μάλλον όταν, ενώ αρχίζει να διαφαίνεται εφικτή η διευθέτηση του πολέμου στην Ουκρανία και η αναζήτηση μίας πολιτικής λύσης, την ίδια στιγμή συνεχίζονται οι ίδιοι χειρισμοί στο Εκκλησιαστικό. Και αντί οι εξελίξεις να αποτελέσουν μία αφορμή για ενότητα, καταλλαγή και ειρήνη, έχουμε την συνέχιση ανέξοδων και εγωιστικών συγκρούσεων…
Και σε καμία περίπτωση, η επιβεβαίωση για τα όσα είχε εγκαίρως προειδοποιήσει ο Αναστάσιος για το Εκκλησιαστικό δεν σημαίνει ότι επιτρέπει σε “καλοθελητές” να απειλήσουν και να υπονομεύσουν το σπουδαίο δημιούργημα του στην Αλβανία. Σε αυτό το ενδεχόμενο, η κρίση της ιστορίας θα είναι αδήριτη…
O Αναστάσιος για την Αγία Σοφία
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος απ’ την πολύ ευαίσθητη θέση του στα Τίρανα – που λειτουργούν σχεδόν σαν επαρχία του Ερντογάν – και πάντα με γνώμονα την αγάπη του για την Ορθοδοξία, είχε υψώσει φωνή διαμαρτυρίας για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Ήταν μάλιστα ο πρώτος εκ των Προκαθημένων και αρχιερέων που είχε προσδιορίσει τις πραγματικές διατάσεις της υπόθεσης. Αν και μετά ακολούθησαν και άλλοι στο ίδιο μοτίβο, ήταν ο Αναστάσιος ήταν εκείνος που έδωσε το έναυσμα και το θάρρος για αγώνες περί του δικαίου και της αλήθειας.
Είχε χαρακτηρίσει το ζήτημα ως «πολιτιστικό Τζιχάντ», καταγγέλλοντας ειδικότερα την προσευχή με τον κραδασμό της νεοθωμανικής σπάθης, σε έναν ιερό χώρο. Όπως και άλλες ανάλογες τοποθετήσεις του σε σχετικά καίριας σημασίας ζητήματα, κρίσιμα για τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία, η παρέμβαση του έτυχε διεθνούς απήχησης και έκτοτε αναπαράγεται συνεχώς… Το
Με τη σκέψη στους Ορθοδόξους της Συρίας
