Το σύμπαν ή ο κόσμος “μας”

Από τις παρατηρήσεις, των αστροφυσικών ότι το σύμπαν διαστέλλεται και από τη γενική θεωρία της σχετικότητας (του Αϊνστάιν), συνάγεται, ότι το σύμπαν δημιουργήθηκε πριν από 15 δισεκ. χρόνια, από μια «αδιανόητη» κατάσταση που ονομάστηκε Μεγάλη Έκρηξη. Πως; και από τι; Από μία μαθηματική «ιδιομορφία», σημειακών διαστάσεων, όπου ήταν συμπυκνωμένη η ύλη και είχε άπειρη θερμοκρασία και άπειρη πυκνότητα. Τι σημαίνει όμως άπειρη θερμοκρασία; Αδιανόητο ερώτημα ανύπαρκτη απάντηση. Το ίδιο και με την άπειρη πυκνότητα.

Γνωρίζουμε την εξέλιξη, ένα δισεκατομμυριοστό που εκατομμυριοστού του δευτερολέπτου μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, όχι όμως τι έγινε πριν στον χρόνο μηδέν… Πριν την Μεγάλη Έκρηξη, λένε οι επιστήμονες, δεν υπάρχει ούτε ο χρόνος, ούτε ο χώρος. Ο χρόνος και ο χώρος γεννήθηκαν με την Μεγάλη Έκρηξη και έκτοτε συνυπάρχουν ως χωροχρόνος. Άρα το σύμπαν γεννήθηκε στο πουθενά (αφού δεν υπήρχε χώρος) και πότε (αφού δεν υπήρχε χρόνος). Αδιανόητες υποθέσεις, με απαντήσεις μάλλον …μεταφυσικές ή σε επίπεδο θεολογικού δογματισμού.

Και η απάντηση στην ερώτηση τι είναι άπειρο; Οι σύγχρονοι κοσμολόγοι και αστροφυσικοί, δεν έχουν κατορθώσει να ξεπεράσουν τους «ορισμούς» του Ηράκλειτου, του Αριστοτέλη και του Αναξίμανδρου.

Σύμφωνα με την υλιστική διαλεκτική κοσμολογία του Ηράκλειτου, αρχή είναι το πυρ το οποίο είναι αείζωο «απτόμενον μέτρα και αποσβεννύμενον μέτρα». Το σύμπαν είναι αιτία του εαυτού του και υπάρχει σε αέναη διαδικασία μεταμόρφωσης: «Κόσμον τόνδε, τον αυτόν απάντων, ούτε τις θεών ούτε ανθρώπων εποίησεν, αλλ’ ην αεί και έστιν και έσται πυρ αείζωον, απτόμενον μέτρα και αποσβεννύμενον μέτρα». Το σύμπαν είναι αγέννητο, αδημιούργητο, σε αέναη διαδικασία γένεσης και καταστροφής, υποστηρίζει ο Ηράκλειτος.

Κατά τον Αριστοτέλη το σύμπαν είναι, πεπερασμένο και με όρια. Όμως, ο Σταγειρίτης δεν απέρριπτε την έννοια του άπειρου. Το άπειρο είναι «αεί γε έτερον και έτερον». Το άπειρο, έννοια δυναμική, ενέχει την κίνηση και χάρις στην κίνηση συνδέεται διαλεκτικά με το πεπερασμένο: «Αν θα απορρίπταμε το άπειρο», γράφει, «τότε θα έπρεπε να υπάρχει αρχή και τέλος του χρόνου. Αλλά η κίνηση και ο χρόνος είναι χωρίς αρχή και χωρίς τέλος. Αντίστοιχα το άπειρο δεν είναι στάσιμη έννοια. Είναι γίγνεσθαι, όπως ο χρόνος και ο αριθμός του χρόνου. Το άπειρο είναι αεί γε έτερον και έτερον» (Αριστοτέλης, Φυσικά 206a).

Ο Αναξίμανδρος (610-545 π.Χ.), υποστήριζε ότι η αρχή των όντων ήταν το άπειρο, δηλαδή η αιώνια και συνεχώς μεταβαλλόμενη ύλη. Ο Αναξίμανδρος με τη σκέψη του, εισήγαγε πρώτος στην ιστορία της φιλοσοφίας την έννοια του απείρου. Το άπειρον είναι η αρχή του Κόσμου, η αρχή όλων των πραγμάτων, αυτό που είναι πίσω από την απέραντη ποικιλία και τις διαφορετικές τους ιδιότητες. Το άπειρον το προσδιορίζει ως στοιχείο αγέννητο, άφθαρτο και αθάνατο.

Με τα παραπάνω ως «εργαλεία» σκέψης προκύπτει το εξής: Καταρχήν, γιατί ταυτίζουμε το σύμπαν με τον κόσμος μας. Δηλαδή το μέρος με το όλον. Επιστημονικά ανεπίτρεπτο, διότι κατά κανόνα οδηγεί σε λάθος συμπεράσματα. Ακόμη και αν δεχτούμε ότι η υπόθεση της Μεγάλης Έκρηξης ή οποιαδήποτε άλλη υπόθεση ή θεωρία σχετικά με την δημιουργία του κόσμου μας, αυτή σαφώς αναφέρεται σε μία περιοχή του όλου, του σύμπαντος, σε προϋπάρχοντα χώρο και προϋπάρχοντα χρόνο. Και αυτή είναι μια λογική ερμηνεία για την δημιουργία του Κόσμου «μας», αλλά όχι και του σύμπαντος. Ίσως, η ερμηνεία του σύμπαντος κόσμου, να είναι σε περιοχές της επιστήμης ή της σκέψης, μη προσεγγίσιμες… ακόμη!