“Καουμπόηδες και Ινδιάνοι” – Οι Λευκοί θερίζουν τους Σιού

H ιστορία της εξάπλωσης των ΗΠΑ προς Δυσμάς είναι αρκετά σκοτεινή. Οι συγκρούσεις με τους γηγενείς Ινδιάνους κυριαρχούνται από περιστατικά που σήμερα, οι διεθνείς οργανισμοί, άνετα θα χαρακτήριζαν εγκλήματα πολέμου. Φυσικά και οι Ινδιάνοι χρησιμοποιούσαν ανάλογες μεθόδους, συνηθισμένοι στους διαφυλετικούς πολέμους, αλλά και στην σκληρότητα των Λευκών.

Οι Σιού δεν αποτέλεσαν εξαίρεση και πολέμησαν σκληρά κατά των αντιπάλων τους Ινδιάνων και Λευκών, αλλά έναντι των τελευταίων οι ελπίδες νίκης ήταν μηδαμινές. Οι Σιού αποτελούσαν κάποτε την πολυπληθέστερη εθνοτική ομάδα Ινδιάνων στις κεντρικές πεδιάδες των ΗΠΑ. Διακρίνονταν στους Λακότα, Ντακότα και Νακότα Σιού. Οι Σιού από τα τέλη του 17ου αιώνα ανέπτυξαν σχέσεις με τους Γάλλους εμπόρους που προσπαθούσαν να ανταγωνιστούν τους Βρετανούς ομολόγους τους. Με τις ΗΠΑ δεν υπήρξαν άμεσες συγκρούσεις, μέχρι το 1854-55.

Το 1851 τα δύο μέρη υπέγραψαν την πρώτη Συνθήκη του οχυρού Λάραμι. Βάσει αυτής οι ΗΠΑ δεν είχαν δικαίωμα επέκτασης στα ινδιάνικα εδάφη. Σε αντάλλαγμα οι Ινδιάνοι επέτρεψαν τη διέλευση, μέσω των εδαφών τους, των αποίκων που κατευθύνονταν δυτικά και την κατασκευή οχυρών στην περιοχή. Στις 19 Αυγούστου 1854 όμως ένα ασήμαντο συμβάν έμελλε να αλλάξει τα πάντα στις πεδιάδες.

Μορμόνος άποικος κατηγόρησε τους Ινδιάνους ότι του έκλεψαν μια αγελάδα, καθώς περνούσε από τα εδάφη τους. Αμέσως ειδοποιήθηκε ο Αμερικανικός Στρατός. Ένα απόσπασμα υπό τον ανθυπολοχαγό Γκράταν, του 6ου Συντάγματος Πεζικού (ΣΠ) με 29 άνδρες και έναν γαλλικής καταγωγής διερμηνέα, κατευθύνθηκε στον καταυλισμό των Σιού, όπου ζούσε ο θεωρητικά υπεύθυνος για την κλοπή.

Ακολούθησε λογομαχία και ένας στρατιώτης πυροβόλησε και σκότωσε τον αρχηγό “Αρκούδα που κατακτά”. Αμέσως οι Σιού αντεπιτέθηκαν και σκότωσαν όλους τους Αμερικανούς και τον διερμηνέα. Η σύγκρουση αυτή, γνωστή ως “σφαγή του Γκράταν” αποτέλεσε και την έναρξη, ουσιαστικά, των πολέμων μεταξύ Αμερικανών και Σιού.

Οι Αμερικανοί αντεπιτίθενται

Οι Αμερικανοί κατόπιν τούτου άρχισαν να συγκεντρώνουν δυνάμεις για να απαντήσουν. Στο οχυρό Κέρνι της Νεμπράσκα συγκεντρώθηκαν, υπό τον συνταγματάρχη Χάρβεϊ, τμήματα του 2ου Συντάγματος Δραγώνων, πεζικού και πυροβολικού με σκοπό την τιμωρία των Ινδιάνων. Το αμερικανικό τμήμα εντόπισε καταυλισμό των Λακότα Σιού στον ποταμό Πλέιτ. Ο Χάρβεϊ τότε διέταξε τους άνδρες του να κυκλώσουν τον καταυλισμό.

Μόλις ο κυκλωτικός ελιγμός ολοκληρώθηκε ο ίδιος επιτέθηκε κατά μέτωπο με το πεζικό, υποστηριζόμενος από πυροβολικό, ενώ οι ιππείς του επιτέθηκαν από τα νώτα κατά των Ινδιάνων, οι οποίοι αιφνιδιασμένοι προσπάθησαν να προβάλουν όσο μεγαλύτερη αντίσταση μπορούσαν. Ήταν όμως μάταιο. Τότε οι Ινδιάνοι προσπάθησαν να ξεφύγουν, αλλά και πάλι δεν το κατόρθωσαν.

Τουλάχιστον 85 Ινδιάνοι άνδρες, γυναίκες και παιδιά σκοτώθηκαν. Άλλοι 70 περίπου αιχμαλωτίσθηκαν. Οι αμερικανικές απώλειες ήταν μικρές, πέντε νεκροί και επτά τραυματίες. Αυτήν ήταν η πρώτη από μια σειρά παρόμοιων επιχειρήσεων που θα ελάμβαναν χώρα στις μεγάλες πεδιάδες που σήμερα συνιστούν τις κεντρικές πολιτείες των ΗΠΑ. Μετά την ήττα τους πάντως οι Σιού υπέγραψαν νέα συνθήκη με τον Χάρβεϊ στο οχυρό Λάραμι.

Μετά τα ανωτέρω επικράτησε ειρήνη μεταξύ Αμερικανών και Σιού για μερικά χρόνια. Οι Αμερικανοί πολέμησαν στο διάστημα αυτό κατά των Τσεγιέν και των Κομάντσι. Ακολούθησε η έκρηξη του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αποχωρήσουν από τα σύνορα με τους Ινδιάνους τα τακτικά αμερικανικά στρατεύματα. Πολλές πολιτείες συγκρότησαν τότε εθελοντικά συντάγματα πεζικού και ιππικού με αποστολή τη φύλαξη των συνόρων.

«Να φάνε χορτάρι»

Οι ΗΠΑ και οι Ντακότα είχαν υπογράψει μια σειρά συμφωνιών ήδη από το 1851. Βάσει της Συνθήκης της Μαντότα του 1851 οι Ινδιάνοι είχαν παραχωρήσει μεγάλες εδαφικές εκτάσεις στη Μινεσότα, με αντάλλαγμα χρήματα και τρόφιμα. Αποδέχτηκαν δε να κατοικήσουν σε έναν περιορισμένο χώρο, σε έναν από τους πρώτους ινδιάνικους καταυλισμούς, στον ποταμό Μινεσότα.

Όταν η Μινεσότα κατέστη πολιτεία των ΗΠΑ, το 1858, Ινδιάνοι αρχηγοί, μεταξύ τους και ο “Μικρό Κοράκι” μετέβησαν στην Ουάσινγκτον για να διαπραγματευτούν την εφαρμογή των υπαρχουσών συνθηκών. Ωστόσο ουδέν επετεύχθη καθώς αυθαίρετα οι Αμερικανοί κατέλαβαν και τμήμα της περιοχής που βάσει της συνθήκης είχαν παραχωρήσει στους Ινδιάνους. Η περιοχές που καταλήφθηκαν παραχωρήθηκαν σε αποίκους για μόνιμη εγκατάσταση. Έτσι οι Ντακότα στερήθηκαν των περιοχών, όπου καλλιεργούσαν, κυνηγούσαν και ψάρευαν.

Επίσης οι άποικοι αποδείχθηκαν ανταγωνιστές των Ινδιάνων και στο κυνήγι ζώων, που όχι μόνο παρείχαν τροφή στους Ινδιάνους, αλλά με τις γούνες τους παρείχαν και ένα αξιόλογο εμπορεύσιμο προϊόν. Οι Αμερικανοί όφειλαν βέβαια να καταβάλουν χρήματα στους Ινδιάνους. Τα χρήματα καταβάλλονταν μέσω κυβερνητικών πρακτόρων. Ωστόσο οι πληρωμές δεν γίνονταν τακτικά. Από την άλλη πλευρά οι έμποροι προμηθευτές των Ινδιάνων ζητούσαν από την κυβέρνηση να δίνει άμεσα σε αυτούς τα ανάλογα χρήματα, καταργώντας τους πράκτορες.

Στα μέσα του 1862 η κατάσταση για τους Ινδιάνους είχε φτάσει στο απροχώρητο. Οι Ινδιάνοι πιεζόμενοι από την πείνα ζητούσαν από τον κυβερνητικό πράκτορα και μετέπειτα γερουσιαστή Τόμας Γκάλμπραϊθ να τους δοθούν άμεσα χρήματα, καθώς οι προμηθευτές είχαν σταματήσει να τους δίνουν τρόφιμα. Τίποτα όμως δεν έγινε. Ο δε εκπρόσωπος των προμηθευτών Άντριου Τζάκσoν Μίρικ, όταν ερωτήθηκε σχετικά απάντησε: «Αν πεινούν ας φάνε χορτάρι». Επρόκειτο πλέον για εσκεμμένη προσπάθεια εξόντωσης των Ινδιάνων μέσω της πείνας.

Ο πόλεμος των Ντακότα

Στις 17 Αυγούστου 1862 μια ομάδα τεσσάρων νεαρών Ινδιάνων επιτέθηκε και σκότωσε πέντε αποίκους. Η συμπλοκή ξεκίνησε διότι ένας Ινδιάνος έκλεβε αυγά. Το ίδιο βράδυ συνήλθε το συμβούλιο των Ντακότα και αποφάσισε να ξεκινήσει πόλεμο κατά των Λευκών. Ως πρώτο βήμα αποφασίστηκε η επίθεση κατά των αποίκων στην ευρύτερη περιοχή, με σκοπό την εκδίωξή τους από τη γη που οι Ινδιάνοι θεωρούσαν πατρογονική τους.

Την επομένη οι Ινδιάνοι, υπό το “Μικρό Κοράκι” εκτέλεσαν την πρώτη τους οργανωμένη επίθεση. Στόχος τους ήταν οι εγκαταστάσεις του Ινδιάνικου Πρακτορείου στο Ρέντγουντ. Εκεί βρισκόταν και ο Μίριγκ που πλήρωσε την προηγούμενη ανοησία του με τον θάνατό του. Ανακαλύφθηκε από τους Σιού καθώς προσπαθούσε να ξεφύγει από τον δεύτερο όροφο του κτηρίου. Αφού τον σκότωσαν, οι Σιού γέμισαν το στόμα του με χορτάρι και κατόπιν πυρπόλησαν το κτήριο.

Η επίθεση αυτή αποτέλεσε προειδοποίηση για πολλούς αποίκους που φοβισμένοι άρχισαν να εγκαταλείπουν τα αγροκτήματά τους. Οι Αμερικανοί επιχείρησαν να αναχαιτίσουν τους Ινδιάνους στο πέρασμα του ποταμού Ρέντγουντ. Εκεί συγκεντρώθηκαν άνδρες της εθνοφυλακής της Μινεσότα και ο Λόχος Β του 5ου Συντάγματος Εθελοντών της Μινεσότα, υπό τον λοχαγό Τζον Μαρς. Συνολικά συγκεντρώθηκαν 46 μόλις άνδρες. Στο σημείο αυτό δέχτηκαν την επίθεση 300-350 Ινδιάνων και ηττήθηκαν. Οι Αμερικανοί έχασαν 25 άνδρες, μαζί και τον λοχαγό Μαρς. Οι Ινδιάνοι είχαν έναν μόνο νεκρό.

Επιθέσεις κατά αποίκων

Μετά τη νίκη τους οι Ινδιάνοι ξεκίνησαν επιθέσεις κατά αγροκτημάτων σκοτώνοντας πολλούς αποίκους αδιακρίτως φύλου και ηλικίας. Τρεις οικισμοί, το Μίλφορντ, το Λέβενγουρθ και το Σέικρεντ Χαρτ πυρπολήθηκαν και οι κάτοικοί τους εξοντώθηκαν. Μετά τις πρώτες αυτές επιτυχίες, με ανεβασμένο το ηθικό, οι Ινδιάνοι επιτέθηκαν στο Νιού Ουλμ, στις 19 Αυγούστου, αλλά αποκρούστηκαν. Την ίδια τύχη είχε και νέα επίθεση στις 23 Αυγούστου.

Οι Ινδιάνοι δεν αποτόλμησαν, αρχικά, επίθεση κατά του κοντινού οχυρού Ρίντζελι. Όμως τελικά εκτέλεσαν δύο επιθέσεις εναντίον του οι οποίες και αποκρούστηκαν. Έτσι προτίμησαν να συνεχίσουν τις επιθέσεις κατά των αποίκων. Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε τις επόμενες ημέρες. Στις 2 Σεπτεμβρίου μια δύναμη 150-170 Αμερικανών στρατιωτών έπεσε σε ενέδρα Ινδιάνων στο φαράγγι της Σημύδας.

Οι Αμερικανοί υπέστησαν βαριά ήττα υφιστάμενοι απώλειες 13 νεκρών, 47 τραυματιών και 90 αλόγων. Οι Ινδιάνοι είχαν μόνο δύο νεκρούς. Το αμερικανικό τμήμα διασώθηκε μόνο χάρη στην αποστολή ενισχύσεων από το οχυρό Ρίντζελι. Βορειότερα οι Σιού επιτέθηκαν σε πολλούς σταθμούς ανεφοδιασμού ταχυδρομικών αμαξών και ποτάμια περάσματα στον ποταμό Ρεντ. Έντρομοι, όσοι άμαχοι διασώθηκαν κατέφυγαν στο οχυρό Αμπέρκρομπι. Οι Σιού επιτέθηκαν και στο οχυρό αυτό αλλά και πάλι αποκρούσθηκαν. Τότε το πολιόρκησαν χωρίς όμως επιτυχία.

Οι εξελίξεις θορύβησαν την Ουάσινγκτον και παρά την πίεση του Εμφυλίου Πολέμου, ο πρόεδρος Λίνκολ συγκρότησε το Γραφείο Βορειοδυτικών Περιοχών με σκοπό να συντονίσει τη δράση κατά των Ντακότα Σιού. Επικεφαλής τέθηκε ο στρατηγός Τζον Ποπ, ο οποίος διατάχθηκε από τον πρόεδρο να τερματίσει την εξέγερση των Ινδιάνων.

Το αμερικανικό πυροβόλο

Ο Ποπ συγκρότησε μια ταξιαρχία αποτελούμενη από το 3ο, το 4ο, το 9ο και το 10ο Σύνταγμα Πεζικού Εθελοντών της Μινεσότα. Το πρόβλημα ήταν ότι τα συντάγματα αυτά απλώς δεν υπήρχαν και μόλις είχαν αρχίσει να συγκροτούνται. Οι λόχοι τους μόλις σχηματίζονταν στέλνονταν στον Ποπ. Φυσικά δεν μπορεί να γίνει λόγος για άρτια εκπαίδευση των ανδρών.

Ο κυβερνήτης της Μινεσότα πάντως προσέλαβε και τον Χένρι Χέιστινγκς Σίμπλεϊ, έναν γνωστό έμπορο και μετέπειτα πολιτικό, με επιρροή στην πολιτεία και στους Ινδιάνους, τον οποίο ονόμασε συνταγματάρχη και του ανέθεσε τη διοίκηση της πολιτειακής εθνοφρουράς. Ο Σίμπλεϊ προσπάθησε να διαπραγματευτεί με τον αρχηγό “Μικρό Κοράκι”. Ο Ινδιάνος αρχηγός εξήγησε τους λόγους για τους οποίους οι Ντακότα Σιού εξεγέρθηκαν.

Ωστόσο σύντομα οι διαπραγματεύσεις κατέληξαν σε αδιέξοδο και ο Σίμπλεϊ τελικά απαίτησε την άνευ όρων παράδοση των Ινδιάνων. Όταν αυτοί αρνήθηκαν ο Σίμπλεϊ συγκέντρωσε το 6ο και 7ο Σύνταγμα Πεζικού Εθελοντών της Μινεσότα και τμήματα του 3ου, 9ου και 10ου Συντάγματος Εθελοντών της Μινεσότα και βάδισε εναντίον τους.

Διέθετε επίσης και ένα πυροβόλο των 6 pdr (λιβρών). Οι δύο αντίπαλοι συναντήθηκαν στις 23 Σεπτεμβρίου 1862 στην περιοχή της μικρής αποξηραμένης λίμνης Γουντ. Η δύναμη του Σίμπλεϊ αριθμούσε μεταξύ 1.200 και 2.000 ανδρών. Αντίστοιχα ο “Μικρό Κοράκι” παρέτασσε 700 -1.200 άνδρες.

Η σύγκρουση κράτησε δύο ώρες και οι Ινδιάνοι ηττήθηκαν. Οι απώλειες ήταν ελαφρές, εκατέρωθεν, με τους μεν Αμερικανούς να έχουν επτά νεκρούς και 34 τραυματίες και τους Ινδιάνους να έχουν 15 νεκρούς, μεταξύ των οποίων και τον αρχηγό Μανκάτο από βολή πυροβόλου. Ο θάνατος του τελευταίου φαίνεται πως έκρινε και το αποτέλεσμα. Άλλωστε οι πολεμιστές Σιού δεν ήταν τακτικό στράτευμα και το ηθικό τους ήταν εύκολα μεταβαλλόμενο. Το μοναδικό αμερικανικό πυροβόλο φαίνεται πως υπήρξε το κλειδί της επιτυχίας.

Ταπείνωση και αντίποινα

Τρεις ημέρες μετά την ήττα τους οι Σιού κατέθεσαν τα όπλα. Απελευθέρωσαν μάλιστα και 269 Αμερικανούς που κρατούσαν αιχμαλώτους. Οι Αμερικανοί πάντως δεν αρκέστηκαν στη νίκη τους και δίκασαν 498 Σιού σε στρατοδικεία. Από αυτούς οι 303 καταδικάστηκαν σε θάνατο. Με επέμβαση όμως του προέδρου Λίνκολ, μόνο οι 38 καταδίκες επικυρώθηκαν. Οι Σιού καταδικάστηκαν για φόνους και βιασμούς σε δίκες παρωδίες, πολλές φορές διάρκειας μικρότερης των πέντε λεπτών της ώρας.

Στους κατηγορούμενους δεν μεταφράστηκε καν το κατηγορητήριο, ούτε τους υπερασπίστηκε δικηγόρος. Οι 38 απαγχονίστηκαν στις 26 Δεκεμβρίου 1862, στη μαζικότερη εκτέλεση στην αμερικανική ιστορία. Οι 38 εκτελεσθέντες πετάχτηκαν, κυριολεκτικά, σε ομαδικό τάφο. Όμως ούτε εκεί τους άφησαν να ησυχάσουν, καθώς μια μέρα μετά την ταφή τα πτώματα πουλήθηκαν σε γιατρούς για εκπαίδευση στην ανατομία, ενώ με τον ίδιο τρόπο “αξιοποιήθηκαν” κατόπιν και οι σκελετοί.

Ο αρχηγός “Μικρό Κοράκι” κατάφερε να διαφύγει. Σκοτώθηκε όμως τον Ιούλιο του 1863 από τον άποικο Νέιθαν Λάμσον καθώς μάζευε σμέουρα μαζί με τον έφηβο γιό του που επίσης σκοτώθηκε. Ο Λάμσον δεν γνώριζε αρχικά ποιον είχε σκοτώσει. Όταν αποδείχθηκε ήταν ο αρχηγός “Μικρό Κοράκι” η πολιτεία της Μινεσότα των αντάμειψε με 500 δολάρια. Άλλοι δύο αρχηγοί των Σιού που ξέφυγαν αρχικά πιάστηκαν το 1865 και εκτελέστηκαν.

Οι Σιού που δεν εκτελέστηκαν παρέμειναν στη φυλακή για τέσσερα χρόνια. Όταν δόθηκε εντολή απελευθέρωσής τους το 1/3 σχεδόν αυτών ήταν νεκροί από τις ασθένειες και την κακομεταχείριση. Την ίδια ώρα πάνω από 1.600 γυναίκες και παιδιά των Σιού κρατούντο σε στρατόπεδο στο Πάικ της Μινεσότα. Πάνω από 300 άτομα πέθαναν από ασθένειες εκεί.

Το 1863 το Κογκρέσο, αυτό που κήρυξε πόλεμο στους Νότιους για την απελευθέρωση των σκλάβων υποτίθεται, διέταξε την αποπομπή κάθε Σιού από τη Μινεσότα. Προκηρύχθηκε δε αμοιβή 25 δολαρίων για κάθε νεκρό Σιού εντός των ορίων της πολιτείας αυτής. Παράλληλα το Κογκρέσο ανακήρυξε άκυρες όλες τις προηγούμενες συνθήκες μεταξύ ΗΠΑ και Ντακότα Σιού.

Τον Μάιο του 1863 οι επιζώντες Ντακότα μεταφέρθηκαν στον καταυλισμό του Κρόου Κρικ στη νοτιοανατολική Ντακότα. Εκεί υπέφεραν από την ξηρασία. Ορισμένοι μεταφέρθηκαν, τρία χρόνια αργότερα, στον καταυλισμό Νιομπάρα στη Νεμπράσκα. Μετά την εκδίωξη των Σιού από τη Μινεσότα κάποιοι Ινδιάνοι πολεμιστές εγκαταστάθηκαν στη γη των Λακότα Σιού. Και εκεί όμως εισέβαλαν οι Αμερικανοί. Ο Σίμπλεϊ, επικεφαλής 2.000 ανδρών καταδίωξε τους Ινδιάνους και τους νίκησε σε μια σειρά συγκρούσεων στο διάστημα 1863-64. Οι αμερικανικές εκστρατείες συνεχίστηκαν μέχρι το 1865.