Δαλματία: Η πύρρειος νίκη των Γάλλων έναντι των Αυστριακών

Τον Απρίλιο του 1809 η Γαλλική και η Αυστριακή αυτοκρατορία βρισκόταν για μια ακόμα φορά σε πόλεμο. Η Αυστρία είχε χάσει το 1805 τη Δαλματία την οποία ο Ναπολέων έδωσε στο “Βασίλειο της Ιταλίας”. Στη Δαλματία στάθμευε η Στρατιά της Δαλματίας υπό τον στρατηγό Ωγκίστ Μαρμόν.

Η “στρατιά” του Μαρμόν διέθετε δύο μεραρχίες πεζικού αλλά και ιδιαίτερα ενισχυμένο πυροβολικό – 78 πυροβόλα – όχι όμως και ιππικό. Απέναντι στη δύναμη αυτή των 14.000 ανδρών οι Αυστριακοί διέθεταν την ταξιαρχία του υποστρατήγου Αντρέας Στοίτσεβιτς δυνάμεως 8.100 ανδρών. Η ταξιαρχία του Στοίτσεβιτς δεν διέθετε παρά τμήματα οροφυλακής (Grenz) και φρουριακά τμήματα πεζικού με άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας, τέσσερα τάγματα εθνοφρουρών, μερικούς εθελοντές, μια ίλη ιππικού, οκτώ ελαφρά πυροβόλα και έξι μέσα πυροβόλα.

Αν και υστερούσαν αριθμητικά και ποιοτικά των αντιπάλων τους οι Αυστριακοί ανάλαβαν την πρωτοβουλία των κινήσεων. Μεταξύ 26 και 30 Απριλίου 1809 οι Αυστριακοί (στην πραγματικότητα Σέρβοι και Κροάτες, στην συντριπτική τους πλειοψηφία), επικράτησαν των Γάλλων στις μάχες στις διαβάσεις του ποταμού Zrmanja.

Με απώλειες 250 ανδρών ο Στοίτσεβιτς προκάλεσε 1.200 απώλειες στους Γάλλους (1.000 νεκροί και τραυματίες, 200 αιχμάλωτοι). Οι Αυστριακοί απέτυχαν όμως να καταλάβουν το Κιρν (σημερινό Κνιν) σημαντικό κόμβο μεταξύ Ζάγκρεμπ και Σπλιτ. Αυτό συνέβη διότι οι Αυστριακοί δέχτηκαν ύπουλη επίθεση και από τους Τούρκους.

Στις 15 Μαΐου όμως σημειώθηκε ένα πρωτόγνωρο, για τους Ναπολεόντειους Πολέμους, συμβάν. Ο λοχαγός Χραμπόβσκι με 150 Οροφύλακες και άνδρες του Δαλματικού Ελεύθερου Σώματος (εθελοντές), επιτέθηκε μέσα στη νύκτα στην γαλλική ταξιαρχία του Ντελζόν προκαλώντας απώλειες, αλλά κυρίως απίστευτη σύγχυση και πανικό. Οι Αυστριακοί σκότωσαν τουλάχιστον 100 Γάλλους και έφυγαν ανενόχλητοι με 200 αιχμαλώτους και μεγάλη λεία.

Η επίθεση του Μαρμόν

Την επομένη όμως ο Μαρμόν επιτέθηκε με το σύνολο των δυνάμεών του (μάχη Πριμπούντιτς) κατά των Αυστριακών και τους ανάγκασε να υποχωρήσουν με σημαντικές απώλειες (1.000-1.200 άνδρες). Την επομένη δόθηκε νέα μάχη στο Γκράσατς. Οι Αυστριακοί υπό τη διοίκηση του συνταγματάρχη Ματίας Ρέμπροβιτς πολέμησαν καλά. Οι Γάλλοι είχαν μεγαλύτερες απώλειες αλλά οι Αυστριακοί υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν καθώς ήταν λιγότεροι.

Οι Αυστριακοί υποχώρησαν πίσω από τον ποταμό Λίκα κοντά στο Γκόσπιτς. Στις 21 Μαΐου οι Γάλλοι επιτέθηκαν και κατάφεραν να δημιουργήσουν προγεφύρωμα μετά από σκληρή μάχη. Κατόπιν συνεχών επιθέσεων οι περισσότεροι Γάλλοι επικράτησαν, αν και είχαν μεγαλύτερες απώλειες (πάνω από 1.000 Γάλλοι νεκροί, τραυματίες, αιχμάλωτοι, έναντι 764 Αυστριακών). Μετά την νίκη του ο Μαρμόν συνέχισε προς την Τεργέστη και τη Λουμπλιάνα.

Στις 26 Ιουνίου δόθηκε η σκληρή μάχη του Γκρατς με τους Γάλλους να επικρατούν δύσκολα. Πάντως η τύχη του πολέμου κρίθηκε στην επική μάχη – σφαγείο του Βάγκραμ (5-6 Ιουλίου 1809).

Σε κάθε περίπτωση το γεγονός ότι μια δύναμη που υστερούσε αριθμητικά του αντιπάλου σχεδόν 2:1 σε πεζικό, δραματικά σε πυροβολικό και δραματικότερα σε ποιότητα κατάφερε να αντιμετωπίσει για αρκετές ημέρες τους Γάλλους είναι ιδιαίτερα σημαντικό, δεδομένου ότι οι Αυστριακοί υποχρεώθηκαν να πολεμήσουν και τους Τούρκους που τους επιτέθηκαν εν των νώτων, και περιπoιεί ιδιαίτερη τιμή για το ηθικό των ανδρών της που πολεμούσαν για τον δικέφαλο αετό των Αψβούργων, χωρίς καν να είναι Αυστριακοί.