“Είμαι 27 χρονών, ακριβώς όσο ήμουν εκείνη τη μέρα”, τον Ιούλιο 1974

Ο αγώνας της κ. Μάντολες, ωστόσο, δεν σταμάτησε ποτέ, ούτε κι όταν τα οστά των αγαπημένων της εντοπίσθηκαν και δόθηκαν για ταφή. Οι προσπάθειές της θα συνεχίζονται μέχρι και την απελευθέρωση της Κύπρου, όπως λέγει πάντα, έχοντας αστείρευτες δυνάμεις, που αντλεί από τα όσα βίωσε. Κουβάλησε και κουβαλάει από το 1974 και εντεύθεν την τραγωδία του τόπου.

«Οι φωτογραφίες που κρατούσαμε για χρόνια στα οδοφράγματα έμειναν αποτυπωμένες στα στήθια μας. Να ζητούμε τους αγνοούμενούς μας και θα γίνεται τούτο μέχρι να μάθουν όλες οι μάνες για τα αγνοούμενα παιδιά τους. Αυτές οι φωτογραφίες είναι για να θυμίζουν το κακό που έγινε…» ( συνέντευξη στον Active, στην Άντρη Δανιήλ). «Μας έβαλαν στη βεράντα του σπιτιού και άρχισαν να κτυπούν τους άντρες. Τα μικρά παιδιά με μπιμπερά, τους πέταξαν το γάλα κάτω… Μας πήραν σε ένα αγροτικό δρόμο… εκεί διαπράχθηκε το έγκλημα, να πυροβολούν τον άντρα μου με το μωρό ενός χρόνου στην αγκαλιά του, κι εγώ με το δίχρονο», είπε στη συγκλονιστική διήγηση της. Και η μαρτυρία αυτή δόθηκε από το 1974, γιατί είχε τη δύναμη να ενημερώσει για το τί έγινε.

Ιούλιος 1974: Η αφήγηση της κ. Μάντολες

Όπως παρακολουθήσαμε την περασμένη Κυριακή, την Χαρίτα Μάντολες ενσαρκώνει στη σειρά “Famagusta” (στον τηλεοπτικό σταθμό Άλφα Κύπρου), η κορυφαία ηθοποιός Δέσποινα Μπεμπεδέλη. «Είμαι 27 χρονών, ακριβώς όσο ήμουν εκείνη τη μέρα», ανέφερε η κ. Μπεμπεδέλη, ως Χαρίτα Μάντολες, περιγράφοντας τις τουρκικές θηριωδίες, τις εν ψυχρώ εκτελέσεις, τις καταστροφές. Και έτσι είναι. Έμεινε στα 27 της χρόνια, όταν κόπηκε η ζωή της, “διακόπηκαν” τα όνειρα της και έμεινε μόνο ο εφιάλτης να κυριαρχεί. Η αγωνία για την τύχη των αγαπημένων προσώπων. Η αγωνία να ζήσει τα δυο μικρά παιδιά της. Τα όσα είδε, έζησε δεν μπορεί να τα σβήσει καμία μηχανή του χρόνου. Αυτά δεν μπορούν να ξεχαστούν! Είναι η ζωή της ολόκληρη.

Με δυο μικρά παιδάκια, στην αγκαλιά βρέθηκε στην προσφυγιά. Βρέθηκε στη Λεμεσό. Με το μυαλό πάντα στους αγαπημένους της, προσπάθησε να διασφαλίσει την επιβίωση των παιδιών της. Παράλληλα και ταυτόχρονα ήταν στρατευμένη στον μεγάλο αγώνα, που ξεκίνησε από την πρώτη ημέρα. Βρέθηκε από την αρχή στην πρώτη γραμμή των κινητοποιήσεων. Ήταν εκείνη που προσπάθησε να μιλήσει τηλεφωνικά με τον Ντενκτάς για να του πει για το σύζυγο της, τον πατέρα της, τους συγγενείς της, που χάθηκαν. Από ένα τηλεφωνικό θάλαμο, θέλησε να μιλήσει με τον κατοχικό ηγέτη, να του πει για τους ανθρώπους της, τους οποίους είχαν συγκεντρώσει ο κατοχικός στρατός έξω από το χωριό και όπως αποδείχθηκε εκτελέστηκαν εν ψυχρώ.

Η ιστορία της κ. Μάντολες γνωστή. Την συντήρησε η ίδια στο πεδίο της θύμησης γιατί έτσι απέτρεπε να σβηστεί το “ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ”. Η δική της ιστορία, είναι η ιστορία του τόπου. Η ιστορία της κ. Χαρίτας Μάντολες, είναι δική της και όλων των συγγενών αγνοουμένων, που συνεχίζουν να ανεβαίνουν το δικό τους Γολγοθά. Κάθε φωτογραφία, που “στριμώχνεται” στις σελίδες των κηδειών και των μνημοσύνων των εφημερίδων, είναι η ξεχασμένη τραγωδία που βιώνουμε συλλογικά και ο καθένας ξεχωριστά μισό αιώνα από τότε. Πεσόντες και δολοφονηθέντες των οποίων «τα λείψανα ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA» και παραδίδονται στους συγγενείς. Κάποιοι δεν πρόφτασαν να ζήσουν. Να χαρούν. Να δημιουργήσουν οικογένειες. Η ιστορία της Χαρίτας Μάντολες κι όλων αυτών των ανθρώπων είναι η ζωντανή θύμηση, μισό αιώνα μετά.