Ελληνικός Στρατός 1940: Η διμοιρία πεζικού-οργάνωση, τακτικές, όπλα

Εάν η ομάδα μάχης αποτελεί το κύτταρο ενός στρατού, η διμοιρία είναι ο βασικός του ιστός. Η διμοιρία ήταν τότε και παραμένει η μικρότερη ικανή για συνδυασμένη δράση υπομονάδα. Η διμοιρία της εποχής παρέτασσε τρεις ομάδες μάχης των 13 ανδρών – 39 άνδρες. Διοικείτο από ανθυπολοχαγό ή ανθυπασπιστή και διέθετε επίσης έναν λοχία βοηθό διμοιρίτη, έναν δεκανέα οπλοβομβιστή, έναν παρατηρητή και έναν διαβιβαστή. Η συνολική της δύναμη έφτανε τους 44 άνδρες.

Ο οπλισμός της διμοιρίας αποτελείτο από τρία οπλοπολυβόλα –ένα ανά ομάδα μάχης – τέσσερα βομβιδοβόλα τυφέκια, εννέα αραβίδες, 20 τυφέκια και οκτώ πιστόλια. Πιστόλι έφεραν ο διμοιρίτης, ο λοχίας βοηθός και οι σκοπευτές και γεμιστές των οπλοπολυβόλων. Η διμοιρία ήταν η μικρότερη ικανή για ελιγμό υπομονάδα στο πεδίο της μάχης καθώς μπορούσε να συνδυάσει τις ενέργειες των ομάδων μάχης της επί κοινού ή μη σκοπού.

Η διμοιρία κατά την επίθεση μπορούσε, έναντι μιας και μόνης εχθρικής αντίστασης και όταν δεν είχε ακριβείς πληροφορίες για την κατάσταση και τις δυνάμεις του εχθρού, να επιτεθεί με μια ομάδα, υποστηριζόμενη, από μια δεύτερη, με την τρίτη να αποτελεί εφεδρεία του διμοιρίτη. Αν αντιμετώπιζε δύο εχθρικές αντιστάσεις ο διμοιρίτης όφειλε να τις αγκιστρώσει με τις δύο ομάδες του αξιοποιώντας την τρίτη ως δύναμη ελιγμού.

Η τακτική αυτή μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και όταν απέναντι της διμοιρίας υπήρχε μια μόνο, αλλά ισχυρή, εχθρική αντίσταση. Αναλόγως όμως της τακτικής καταστάσεως ο διμοιρίτης μπορούσε ακόμα και να συγκεντρώσει τα οπλοπολυβόλα του δημιουργώντας μια ισχυρή βάση πυρός και παράλληλα να ενεργήσει επιθετικά με τους τυφεκιοφόρους του, επίσης συγκεντρωμένους σε ενιαίοι σύνολο.

Οπλοβομβιστές

Μπορούσε επίσης να καθηλώσει εχθρικές αντιστάσεις με μια ή δύο ομάδες του και να επιχειρήσει υπερκερωτικό ελιγμό με την άλλη. Επίσης μπορούσε να συγκεντρώσει τους οπλοβομβιστές των ομάδων μάχης και να τους θέσει υπό τον δεκανέα οπλοβομβιστή, συγκροτώντας μια ημιομάδα την οποία αξιοποιούσε καταλλήλως, αναλόγως της τακτικής κατάστασης.

Η πρακτική συγκέντρωσης των οπλοβομβιστών σε μια ημιομάδα ήταν πολύ διαδεδομένη το 1940-41. Μετά την απόκτηση εκ λαφύρων εκατοντάδων ιταλικών ελαφρών όλμων Brixia των 45mm οι διμοιρίες απέκτησαν και οικείες ημιομάδες όλμων. Κατά την άμυνα μια διμοιρία της εποχής ήταν ικανή να απαγορεύσει ισχυρώς μια κατεύθυνση προέλασης του εχθρού ή το πολύ δύο, καθώς ο διμοιρίτης όφειλε πάντα να τηρεί εφεδρεία. Φυσικά σε πραγματικές συνθήκες όλα μπορούσαν να αλλάξουν, αναλόγως της υποστήριξης ή μη που είχε η διμοιρία από ανώτερα κλιμάκια ή από πυροβολικό και όλμους.

Ο ρόλος του διμοιρίτη

Ο διμοιρίτης διοικούσε ουσιαστικά τρεις ομάδες μάχης και μια ημιομάδα οπλοβομβιστών και καθήκον του ήταν ο συνδυασμός της δράσης των στοιχείων αυτών κατά την άμυνα και την επίθεση. Ο διμοιρίτης όφειλε να κατανέμει τις αποστολές των τμημάτων αυτών και να ορίζει τους αντικειμενικούς τους σκοπούς.

Αυτός όφειλε να καθορίζει τον ρυθμό προχώρησης και εκτέλεσης των αλμάτων, κατά την επίθεση, έχοντας πάντοτε μια τουλάχιστον ομάδα του εν κινήσει. Αυτός ήταν που θα έσπευδε να εκμεταλλευτεί κάθε ευκαιρία διείσδυσης στην εχθρική τοποθεσία ή υπερκέρασής της, αλλά και αυτός που θα συνδύαζε τη δράση της διμοιρίας του και θα τηρούσε την επαφή με τις λοιπές διμοιρίες του λόχου του.

Ο διμοιρίτης όφειλε να βρίσκεται συνεχώς σε επαφή με τους ομαδάρχες του, αλλά και τον λοχαγό του και κυρίως με τους άνδρες του. Η στιβαρή του παρουσία και η ευτολμία του εμψύχωνε τους άνδρες. Για αυτό ο διμοιρίτης όφειλε και οφείλει, να γνωρίζει προσωπικά τους άνδρες του, τις ικανότητες και τις ιδιορρυθμίες εκάστου εξ αυτών. Επίσης ο διμοιρίτης όφειλε να τηρεί πάντοτε ενήμερο των αποφάσεών του τον λοχία βοηθό που θα ήταν ο αντικαταστάτης του σε περίπτωση που ετίθετο εκτός μάχης.

Λοχίας βοηθός

Ο λοχίας βοηθός αποτελούσε το δεύτερο τη τάξει πρόσωπο στη διμοιρία και ήταν ο εν δυνάμει αντικαταστάτης του διμοιρίτη. Βασικό του καθήκον ήταν η επίβλεψη της εκτέλεσης των διαταγών του διμοιρίτη. Αν ο λοχίας βοηθός ετίθετο εκτός μάχης αντικαθίσταντο άμεσα από τον εμπειρότερο υπαξιωματικό, ακόμα και στρατιώτη, αν δεν ήταν δυνατή η ανάθεση αυτού του καθήκοντος σε κάποιον εκ των λοχίων ομαδαρχών.

Ο δεκανέας οπλοβομβιστής διοικούσε την ημιομάδα των οπλοβομβιστών όταν συγκροτείτο. Όταν δεν συγκροτείτο αυτή αναλάμβανε τον ανεφοδιασμό της διμοιρίας με πυρομαχικά ή με άλλη αποστολή που του ανέθετε ο διμοιρίτης. Καθήκοντα παρατηρητή αναλάμβανε ένας έμπειρος στρατιώτης.

Ο παρατηρητής είχε ως βασικό καθήκον να ελέγχει το έδαφος εμπρός από τον άξονα προέλασης της διμοιρίας και να επιβλέπει τις κινήσεις των ομάδων μάχης αυτής καθώς και να αποτελεί σύνδεσμο με τις γειτονικές διμοιρίες. Ήταν ουσιαστικά ο ανιχνευτής της διμοιρίας. Ο στρατιώτης διαβιβαστής είχε βασική αποστολή τον σύνδεσμο της διμοιρίας με τον οικείο λόχο, αλλά και για να μεταφέρει τις διαταγές του διμοιρίτη στους ομαδάρχες, όταν δεν υπήρχε άλλο μέσο. Ήταν ουσιαστικά ο αγγελιοφόρος της διμοιρίας.

Σχηματισμοί μάχης

Η διμοιρία αναπτυσσόταν για μάχη είτε με τις ομάδες μάχης συμπαρατεταγμένες, δηλαδή τη μια δίπλα στην άλλη σε γραμμικό σχηματισμό, είτε σε σχηματισμό τριγώνου ή ανεστραμμένου τριγώνου, με μια ή δύο ομάδες και εμπρός και αντίστοιχα δύο ή μια πίσω και σε σχηματισμό κλιμακωτά προς ένα από τα πλευρά της.

Ο πρώτος σχηματισμός χρησιμοποιείτο συνήθως όταν η διμοιρία αποτελούσε την προπομπό δύναμη του οικείου λόχου, έχοντας αποστολή την κάλυψη της προέλασής του, ή όταν υπήρχε ανάγκη χρησιμοποίησης και των τριών οπλοπολυβόλων της διμοιρίας ταυτόχρονα. Ο σχηματισμός τριγώνου ήταν ο συνηθέστερος κατά τη μάχη και αναλόγως τις ισχύος και της γνώσης για τη δύναμη του εχθρού χρησιμοποιείτο ο σχηματισμός τριγώνου με μια ομάδα μάχης ως κορυφή και τις άλλες δύο ως βάση (ανεστραμμένο τρίγωνο), ή με δύο ομάδες μάχης εμπρός και την τρίτη πίσω ως εφεδρεία.

Σε αποστάσεις κάτω των 400 μ. από τον εχθρό η ομάδα μάχης που δεχόταν εχθρικά πυρά αναπτυσσόταν σε σχηματισμό γραμμής μάχης, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλα τα όπλα της. Όταν η διμοιρία έφτανε σε απόσταση εφόδου από τον αντίπαλο τότε εκτελείτο έφοδος, με διαταγή του διμοιρίτη, από το σύνολο των ανδρών της. Αμέσως μετά την κατάληψη εχθρικής τοποθεσίας και εάν όλες οι αντιστάσεις είχαν καμφθεί, βασικό καθήκον ήταν η οργάνωση του καταληφθέντος εδάφους.

Το μέτωπο

Σε περίπτωση αποτυχίας της εφόδου η διμοιρία όφειλε να αγκιστρωθεί στο έως τότε κυριευθέν έδαφος και να αναμένει επέμβαση των ανωτέρων κλιμακίων. Σε καμία περίπτωση δεν έπρεπε να υποχωρήσει, εκτός και αν δεν υπήρχε ουδεμία άλλη δυνατότητα. Σε αγώνα χαρακωμάτων, εντός της εχθρικής τοποθεσίας, η ημιομάδα των οπλοβομβιστών ήταν εξαιρετικά χρήσιμη, λόγω των καμπύλης τροχιάς πυρών που μπορούσε να εξαπολύσει με σχετική ακρίβεια.

Αν η διμοιρία βρισκόταν ενώπιον διαδοχικών εχθρικών τοποθεσιών αμέσως μετά την κατάληψη της πρώτης όφειλε να συνεχίσει προς κατάληψη της επόμενης, εκτός και αν οι διαταγές που είχε λάβει, οι απώλειες που είχε υποστεί ή η μη επάρκεια πυρομαχικών δεν της το επέτρεπαν. Το μέτωπο κάθε διμοιρίας δεν μπορούσε να υπερβαίνει τα 100 μ.