Ένα ηρωικό σύνταγμα ιππικού – Αγώνας από το 1918 έως το 1945

Οι Πολωνοί έχουν παράδοση στο ιππικό από τον Μεσαίωνα. Στην Αναγέννηση οι Φτερωτοί τους Ουσάροι έγραψαν ιστορία, τσακίζοντας τους Τούρκους στις πύλες της Βιέννης. Το ιππικό είχε καταλυτικό ρόλο στην νίκη της Πολωνίας έναντι των Σοβιετικών το 1920-21. Απίστευτο ηρωισμό επέδειξαν οι Πολωνοί ιππείς και το 1939 μαχόμενοι κατά των προαιώνιων, λόγω γεωγραφίας, αντιπάλων τους σε Δύση και Ανατολή.

Ένα από τα περιφημότερα συντάγματα ιππικού του Πολωνικού στρατού ήταν το 14ο των Ουλάνων (λογχοφόρων). Το σύνταγμα ιδρύθηκε το 1918 από Πολωνούς που είχαν πολεμήσει στον τσαρικό ρωσικό στρατό. Αρχικά υπήρχε μια μόνο ίλη που πολέμησε στο πλευρό των Λευκών κατά των Μπολσεβίκων. Το Αύγουστο του 1918 η μονάδα πέρασε υπό πολωνική διοίκηση και οργανώθηκε σε πλήρες σύνταγμα των 4 ιλών.

Έδρασε μαζί και με ελληνικές μονάδες στην Ουκρανία και επέστρεψε στην Πολωνία το καλοκαίρι του 1919. Κατόπιν πολέμησε κατά των Μπολσεβίκων στην Γαλικία κατά τον πόλεμο Πολωνίας – ΕΣΣΔ. Έδρασε ηρωικά κατά Ουκρανών Μπολσεβίκων σώζοντας από την καταστροφή τη μονή της Παναγίας του Γιασλόβιετς. Από τότε το σύνταγμα είχε την Παναγία ως προστάτιδα και μοναχές έφτιαξαν την σημαία του.

Τον Αύγουστο του 1919 το σύνταγμα έλαβε την ονομασία 14ο Σύνταγμα Ουλάνων του Γιασλόβιετς. Πολέμησε στο Κίεβο το 1920 και στο Κόμαροφ, το ίδιο έτος. Η σημαία του τιμήθηκε με τον σταυρό Πολεμικής Αρετής και το Παράσημο Πολεμικής Αξίας. Μετά τον πόλεμο εκείνο το σύνταγμα απέκτησε έδρα το Λβοφ.

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Τα πολωνικά συντάγματα ιππικού το 1939 διέθεταν έκαστο, διοίκηση και τέσσερις έφιππες ίλες, έκαστη με τρεις ουλαμούς. Διέθετε επίσης μια ίλη πολυβόλων – τρεις ουλαμοί έκαστος με τέσσερα πολυβόλα – ουλαμό αντιαρματικών, ουλαμό ποδηλατιστών, ουλαμό διαβιβάσεων και ομάδα σκαπανέων. Το 1939 το 14ο εντάχθηκε στην Ταξιαρχία Ιππικού της Ποδολίας. Επιστρατεύτηκε στις 27 Αυγούστου 1939 και πολέμησε εξαιρετικά κατά των Γερμανών εισβολέων. Έλαβε μέρος και στην περίφημη μάχη του ποταμού Μπζούρα, την μόνη αξιόλογη πολωνική αντεπίθεση. Υποχωρώντας μετά τη μάχη αυτή το σύνταγμα πολέμησε και πάλι ηρωικά, στις 17 Σεπτεμβρίου στο Γκορκί. Στις 19 το σύνταγμα κατάφερε να σπάσει τον γερμανικό αποκλεισμό της Βαρσοβίας και να εισέλθει στην πόλη ενισχύοντας την φρουρά. Εκεί πολέμησε μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου.

Ωστόσο δεν αιχμαλωτίσθηκαν όλοι οι στρατιώτες του συντάγματος. Όσοι ξέφυγαν υποχώρησαν προς τα νοτιοανατολικά, πολέμησαν τους Σοβιετικούς και ορισμένοι κατάφεραν να περάσουν σε ουδέτερες χώρες και να φτάσουν ως τη Γαλλία. Το σύνταγμα ανασυγκροτήθηκε στην Γαλλία τον Απρίλιο του 1940 αλλά είχε δύναμη επιλαρχίας. Πολέμησε όσο μπορούσε και οι επιζώντες κατέφυγαν στη Βρετανία και εντάχθηκαν στην 10η Θωρακισμένη Ταξιαρχία Ιππικού. Μετονομάστηκε σε 14ο Θωρακισμένο Σύνταγμα Ιππικού. Εφοδιασμένο με αμερικανικά άρματα Μ4 Sherman έλαβε μέρος στις τελικές μάχες στη Γερμανία. Το σύνταγμα διαλύθηκε το 1947.

Άλλοι στρατιώτες του συντάγματος που γλίτωσαν τη γερμανική ή την σοβιετική αιχμαλωσία το 1939 εντάχθηκαν στην αντίσταση και συγκεκριμένα στον Στρατό Εσωτερικού (ΑΚ). Το 14ο Σύνταγμα του ΑΚ διέθετε 827 άνδρες και πολέμησε στην περιοχή του Λβοφ. Συμμετείχε στην εξέγερση κατά των Γερμανών στην πόλη αυτή, στις 22-27 Ιουλίου 1944, αλλά μετά πολλοί άνδρες τους συνελήφθησαν από τα σοβιετικά SS, την NKVD. Όσοι άνδρες γλίτωσαν συνέχισαν να πολεμούν τους Σοβιετικούς, τουλάχιστον μέχρι τον Ιούνιο του 1945.