Ένας Βορειοηπειρώτης επιτελάρχης στο Σοβιετικό Στρατό!

Για λαούς, όπως αυτός της Αλβανίας, η ένταξη στο μπλοκ του Υπαρκτού Σοσιαλισμού – ειδικά για όσο διάστημα η σχέση των Τιράνων με τη Μόσχα ήταν κάτι παραπάνω από υποτακτικές – ήταν ένας παράγοντας που συνέβαλε στην ανάπτυξη της χώρας. Μιας χώρας μέχρι πρότινος αγροτικής, που δεν είχε έως τότε γνωρίσει κανένα μοντέλο εξέλιξης και προόδου…

Δεν θα ασχοληθούμε στο παρών άρθρο με αυτό ζήτημα – έχει εξάλλου δώσει απαντήσεις η σχετική ιστορική έρευνα – όμως το αναφέρουμε ως μία χαρακτηριστική περίπτωση για το πώς μεγάλες γεωπολιτικές ανακατατάξεις και η ένταξη σε παγκόσμια στρατόπεδα, αγγίζουν προσωπικές ιστορίες και ζωές. Επιπλέον, μπορεί να κατανοηθεί καλύτερα το ιστορικό γίγνεσθαι, μέσα από την προσωπική ζωή και σταδιοδρομία κάποιου προσώπου…

Στο άρθρο θα μιλήσουμε για τον Βορειοηπειρώτη Γιάννη Λιούφη του Κίτσου (Χρήστος, όπως συντομεύεται στην Ήπειρο) ο οποίος υπήρξε ανώτερος αξιωματικός του Κόκκινου Στρατού και αναφέρεται ως Ιαν Κωνσταντίνοβιτς Λιούφη.

Ο Βορειοηπειρώτης αξιωματικός

Γεννήθηκε στην ιστορική, πλην όμως μικρή κοινότητα των Σωφρατίκων στην Δερόπολη ή Δρυϊνούπολη, πιθανών στις 15 Μάϊου του 1931. Ήταν ένα ανήλικο παιδί, όταν αναμίχθηκε στην μικρή αντιφασιστική μονάδα που συγκρότησαν νέοι στην περιοχή, στα πλαίσια του γενικότερου αντιναζιστικού αγώνα. Με τη λήξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου επιλέχτηκε, όντας μαθητής, να φοιτήσει στην Στρατιωτική Σχολή “Σκεντέρμπεης” στα Τίρανα, όπου αποφοίτησε με διακρίσεις. Ήταν ένας από τους σπουδαστές που επιλέχθηκε για να ολοκληρώσει την εκπαίδευση του στην στην περίφημη Ρωσική Στρατιωτική Ακαδημία “Μιχαήλ Βασίλιεβιτς Φρουνζέ”.

Όμως, το 1961 το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα διέρρηξε τις σχέσεις του με τους Σοβιετικούς, λόγω των ιδεολογικο-πολιτικών διαφορών με την αποσταλινοποίηση του Νικήτα Χρουστσόφ, που είχε διαδεχθεί τον Στάλιν στην ηγεσία της ΕΣΣΔ. Ο Λιούφης – την περίοδο που τα Τίρανα υποχρέωσαν όλους τους Αλβανούς σπουδαστές στην ΕΣΣΔ, αλλά και στις άλλες χώρες του Ανατολικού Μπλοκ, να επιστρέψουν στην Αλβανία – βρίσκονταν στην Ρωσία, σε σανατόριο του Κόκκινου Στρατού (Γιάκοβετς) και δεν επέστρεψε στην χώρα του.

Ολοκλήρωσε το 1962 την Ακαδημία και υπηρέτησε ως αξιωματικός στο Κράσνονταρ. Εκεί μάλιστα έζησε έως τα βαθιά γεράματα, καθώς αποδήμησε στις 15 Ιουλίου 2023, ως απόστρατος-ανώτερος αξιωματικός, πλην όμως απολύτως ενεργός σε διάφορες δραστηριότητες που αφορούσαν κυρίως τη νεολαία και κοινωνικά ζητήματα. Είχε παντρευτεί το 1965 την Ιουλία Σεργκέγεβνα Φιλοξένοβα και απέκτησε δύο γιους, τους Κωνσταντίνο και Ανδρέα.

Η σταδιοδρομία του

Μαζί με την σύντομη υπηρεσία του στις αλβανικές ένοπλες δυνάμεις πριν την μετάβαση του στην Ρωσία, ο Γιάννης Λιούφης υπήρξε για 48 χρόνια ενεργός αξιωματικός. Το γεγονός ότι ήταν ξένος δεν εμπόδισε την συνεχή ανέλιξη του στον Κόκκινο Στρατό. Κατά την περίοδο 1973-1977 υπηρέτησε ως Διοικητής της 197ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας, για να αναβαθμιστεί μετά ως Επιτελάρχης του 12ου Σώματος Στρατού του Στρατιωτικού Τομέα του Βόρειου Καυκάσου. Να σημειωθεί ότι η γεωγραφική τοποθεσία καθιστούσε το Σώμα αυτό απ’ τα πιο βασικά των σοβιετικών ενόπλων δυνάμεων και παραμένει σημαντικό για την σημερινή Ρωσία το αντίστοιχο Σώμα των ενόπλων δυνάμεων της.

Με την αναδιάρθρωση των στρατευμάτων που ακολούθησε τη Ρωσική Ομοσπονδία μετά τις κοσμογονικές αλλαγές του 1991, ο Βορειοηπειρώτης Λιούφης, κατέχοντας το βαθμό του Υποστράτηγου, συνέχισε τη στρατιωτική του υπηρεσία. Έως την αποστράτευση του, υπήρξε Ανώτερος Επιθεωρητής της Διοίκησης του Στρατεύματος του Νότιου Τομέα των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων. Όντας απόστρατος, επισκέφθηκε το χωριό καταγωγής του.

Σε αυτοβιογραφικό βιβλίο του που κυκλοφόρησε το 2003 και μεταφράστηκε στην αλβανική το 2008, κάνει ειδική αναφορά στην τολμηρή του απόφαση να μην επιστρέψει στην Αλβανία, τη δεκαετία του ΄60. «Εάν είχα επιστρέψει», λέει χαρακτηριστικά, «το πιο πιθανό ήταν να ήμουν φυλακισμένος σε καταναγκαστική εργασία στα ορυχεία του Μπουρέλι, όπως ο συνάδελφος μου Γιώργος Τιτάνη», επίσης ομογενής από την Κορυτσά…

Αξιοποίηση από την ρωσική διπλωματία

Δεδομένου ότι η γενέτειρα του Στρατηγού Γιάννη Λιούφη, Δρόπολη, ανήκει σήμερα στην αλβανική επικράτεια, οι ρωσικές διπλωματικές υπηρεσίες έχουν εκμεταλλευτεί την περίπτωση του, προς εξυπηρέτηση των διπλωματικών στόχων τους. Ειδικά μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η ρωσική πρεσβεία στα Τίρανα εστίασε στην περίπτωση του Στρατηγού Λιούφη, προκειμένου να τον “εντοπίσουν” τα μέσα ενημέρωσης (Μάρτιος 2022) και να δίνει την δική του ερμηνεία για τα πολεμικά τεκταινόμενα. Είχε όλη την σχετική γνώση για να τοποθετείται επί αυτού.

Ο Λιούφης είχε χαρακτηρίσει την πολεμική σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας, όχι κλασικό πόλεμο, αλλά εσωτερική αντιπαράθεση. Η ρωσική πρεσβεία στα Τίρανα είχε ήδη μεριμνήσει για την μετάφραση του αυτοβιογραφικού του βιβλίου, ενώ εξέδωσε και σχετικό Δελτίο Τύπου για την εκδημία του, το καλοκαίρι του 2023.