Η γερμανική εισβολή στην Πολωνία – Το έπος της “Μαύρης Ταξιαρχίας”

Η εισβολή στην Πολωνία παρουσιάζεται συχνά ως απλός στρατιωτικός περίπατος των Γερμανών. Αυτό όμως δεν ισχύει. Οι Πολωνοί ηττήθηκαν για μια σειρά από λόγους, αλλά σε κάθε περίπτωση πολέμησαν και μάλιστα πολλάκις ηρωικά. Μια τέτοια περίπτωση είναι και η μάχη στο Γιορντάνοφ που έλαβε χώρα μεταξύ 1ης και 3ης Σεπτεμβρίου 1939 μεταξύ του XVIII Σώματος Πάντσερ (ΣΠα) και της πολωνικής 10ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας Ιππικού (Μ/Κ ΤΙ) του συνταγματάρχη Στανισλάβ Μάτσεκ, γνωστή και ως “Μαύρη Ταξιαρχία”.

Το γερμανικό XVIII ΣΠα υπαγόταν στην 14η Στρατιά η οποία εισέβαλε στην Πολωνία από τα σύνορα με την Σλοβακία. Οι Γερμανοί διέσχισαν τα περάσματα των Ορέων Τάτρα με σκοπό να υπερκεράσουν τις θέσεις της πολωνικής Στρατιάς της Κρακοβίας. Το Σώμα Πάντσερ είχε διαταγή να καταλάβει την πόλη Μισλένιτσε μέχρι τις 3 Σεπτεμβρίου, περικυκλώνοντας το σύνολο των πολωνικών δυνάμεων στην περιοχή.

Στην περιοχή οι Πολωνοί είχαν αναπτύξει μόνο ένα σύνταγμα συνοριοφυλάκων υπό τον αντισυνταγματάρχη Γιαν Βόιτσικ. Ωστόσο σκληρά πιεζόμενοι από την 3η Ορεινή Μεραρχία (ΟΜ), την 2η Μεραρχία Πάντσερ (ΜΠα) και την 4η Ελαφρά Μεραρχία (ΕΜ – υβριδική μεραρχία ιππικού/τεθωρακισμένων) του XVIII Σώματος Πάντσερ που διοικούσε ο Αυστριακός αντιστράτηγος Μπάιερ, παρά τη γενναία τους αντίσταση, οι Πολωνοί υποχώρησαν.

Ο κίνδυνος ήταν άμεσος και η πολωνική διοίκηση διέταξε την 10η Μ/Κ ΤΙ να κλείσει το ρήγμα αναπτυσσόμενη στην περιοχή των χωριών Γιορντάνοφ και Ράμπκα. Η Μαύρη Ταξιαρχία κινήθηκε ταχύτατα και ενώθηκε με τα υπολείμματα του συντάγματος των συνοριοφυλάκων και ένα τάγμα τυ 12ου Συντάγματος Πεζικού.

Ο συνταγματάρχης Μάτσεκ ανέπτυξε άμεσα τις δυνάμεις του για μάχη. Το 24ο Μηχανοκίνητο Σύνταγμα Ουλάνων (Μ/Κ Ουλάνων) του συνταγματάρχη Ντβόρτσακ αναπτύχθηκε στους λόφους νότια του Γιορντάνοφ και στο ύψωμα Βισόκα. Εκεί έλαβαν χώρα ιδιαίτερα σκληρές συγκρούσεις με τις γερμανικές δυνάμεις. Ενισχυμένο με τμήματα συνοριοφυλάκων το 24ο Μ/Κ ΣΠ σταμάτησε την προέλαση της γερμανικής 2ης ΜΠα.

Γερμανικές απώλειες

Οι Γερμανοί όμως επανέλαβαν την επίθεση με το σύνολο των δυνάμεων της 2ης ΜΠα μετά από σφοδρή προπαρασκευή πυροβολικού. Και πάλι όμως οι ακαταπόνητοι Πολωνοί τους σταμάτησαν, υφιστάμενοι πάντως απώλειες. Οι γερμανικές δυνάμεις αποσύρθηκαν αφήνοντας πίσω τους τα φλεγόμενα κουφάρια τουλάχιστον 30 αρμάτων τους.

Ακολούθησαν δύο ακόμα αποτυχημένες γερμανικές επιθέσεις. Τελικά με την τέταρτη επίθεση, αργά το απόγευμα, οι Γερμανοί κατάφεραν να καταλάβουν το ύψωμα της Βισόκα και το ομώνυμο χωριό. Οι δυνάμεις του Ντβόρτσακ υποχώρησαν πάντως με τάξη υπό την κάλυψη ενός θωρακισμένου τραίνου.

Οι Γερμανοί μετέφεραν στο χωριό καύσιμα και πυρομαχικά ενόψει της συνέχειας της μάχης την επομένη. Το βράδυ όμως οι Πολωνοί κάτοικοι του χωριού Βισόκα κατάφεραν να πυρπολήσουν γερμανικά οχήματα με καύσιμα. Ξαφνικά μέσα στη νύχτα το χωριό φωτίστηκε ολόκληρο από τις εκρήξεις. Οι Γερμανοί έτρεμαν πανικόβλητοι καθώς άρματα και στρατιώτες καίγονταν.

Ωστόσο το επεισόδιο αυτό σηματοδότησε το τέλος της μάχης. Οι γερμανικές δυνάμεις έχασαν τουλάχιστον 50 άρματα μάχης και πολλά άλλα οχήματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Γερμανοί εισήλθαν στη μάχη με σχεδόν 50.000 άνδρες, 500 άρματα μάχης και άνω των 130 πυροβόλων. Οι Πολωνοί παρέταξαν συνολικά 5.000 άνδρες, 58 ελαφρά άρματα και θωρακισμένα οχήματα και μόλις 16 πυροβόλα.

Η διοίκηση της Στρατιάς της Κρακοβίας διέταξε την 10η Μ/Κ ΤΙ να υποχωρήσει με διαδοχικά άλματα προς τα πίσω. Μάλιστα σε δύο περιπτώσεις έστησαν επιτυχείς ενέδρες στους καταδιώκοντες Γερμανούς, προκαλώντας τους σημαντικές απώλειες ενώ επενέβη και η πολωνική αεροπορία βομβαρδίζοντας με μεγάλη επιτυχία ελαφρά βομβαρδιστικά PZL 23 Karas συγκεντρώσεις γερμανικών αρμάτων.

Η Μαύρη Ταξιαρχία

Ο υποχωρητικός ελιγμός της 10ης Μ/Κ ΤΙ συνεχίστηκε και την 4η Σεπτεμβρίου με τους Πολωνούς να στήνουν άλλες δύο επιτυχείς ενέδρες στους Γερμανούς προκαλώντας βαριές απώλειες σε άνδρες και υλικό. Η 10η Μ/Κ ΤΙ συνέχισε να μάχεται μέχρι τις 19 Σεπτεμβρίου, όταν ήδη οι σοβιετικές δυνάμεις είχαν γεμίσει την ανατολική Πολωνία. Η Μαύρη Ταξιαρχία πέρασε στην Ουγγαρία, χωρίς να καταθέσει τα όπλα.

Οι άνδρες της πέρασαν στη Γαλλία όπου συγκρότησαν την 10η Ταξιαρχία Τεθωρακισμένου Ιππικού και πολέμησαν μέχρι τη γαλλική κατάρρευση. Όσοι μπόρεσαν πέρασαν στη Βρετανία και εκεί αποτέλεσαν τον πυρήνα της πολωνικής 1ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας.

Το 1939 η 10η Μ/Κ ΤΙ διέθετε το 10ο Σύνταγμα Εφίππων Τυφεκιοφόρων με τέσσερις μηχανοκίνητες πεζομάχες ίλες, μια ίλη πολυβόλων και έναν αντιαρματικό ουλαμό (3 Α/Τ πυροβόλα των 37 χλστ.). Διέθετε επίσης το 24ο Μηχανοκίνητο Σύνταγμα Ουλάνων με την αυτή οργάνωση, μια μοίρα πυροβολικού, τρεις ίλες ελαφρών αρμάτων (42 άρματα μάχης και αρματίδια), αντιαρματική ίλη με 18 Α/Τ πυροβόλα των 37 χλστ. και μια αντιαεροπορική πυροβολαρχία με τέσσερα πυροβόλα των 40 χλστ.