Η μάχη του Χοραμσάρ – Το Ιράν θερίζει τα τεθωρακισμένα του Σαντάμ
14/04/2024
Η μάχη του Χοραμσάρ ήταν μια από τις μεγαλύτερες σημαντικότερες, σκληρότερες και αγριότερες του πολέμου Ιράν-Ιράκ. Όχι τυχαία το Χοραμσάρ έλαβε το προσωνύμιο “πόλη του αίματος”. Μέχρι το 1979 η ιρανική πόλη του Χοραμσάρ είχε 220.000 ευημερούντες, κατοίκους. Η πόλη αποτελούσε το βασικό λιμάνι της χώρας. Μετά την Ισλαμική Επανάσταση, αντικυβερνητικές ομάδες της πόλης στράφηκαν προς το Ιράκ ζητώντας στήριξη, ενώ παράλληλα η πόλη συγκλονίστηκε από τρομοκρατικές επιθέσεις που αποτελούσαν το πρελούδιο για τα όσα θα ακολουθούσαν.
Στις 17 Σεπτεμβρίου 1980 το Ιράκ ανακοίνωσε την απόσυρσή του από την Συνθήκη του Αλγερίου, βάσει της οποίας επιλύονταν συνοριακές διαφορές. Στις 22 Σεπτεμβρίου το Ιράκ εισέβαλε στο Ιράν. Αιχμή του δόρατος ήταν η ενισχυμένη 3η Τεθωρακισμένη Μεραρχία τους με δύο τεθωρακισμένες ταξιαρχίες, μια μηχανοκίνητη ταξιαρχία και έξι τάγματα ειδικών δυνάμεων. Επίσης χρησιμοποιήθηκε η 5η Μηχανοκίνητη Μεραρχία, στοιχεία της οποίας ενίσχυσαν τα τάγματα ειδικών δυνάμεων, στοιχεία της 2ης Μεραρχίας Πεζικού, ένα τάγμα καταδρομών της “Δημοκρατικής Φρουράς” και παραστρατιωτικές δυνάμεις.
Συνολικά οι Ιρακινοί έριξαν στη μάχη περί τους 20.000 άνδρες, τους οποίους υποστήριζαν και 600 στοιχεία πυροβολικού. Από την άλλη πλευρά οι Ιρανοί διέθεταν περί τους 3.000 άνδρες, ένα μηχανοκίνητο τάγμα, ένα φρουριακό τάγμα, ένα τάγμα των ειδικών δυνάμεων του ναυτικού, Φρουρούς της Επανάστασης και εθελοντές. Το Ιράν διέθετε και μερικά άρματα μάχης Chieftain. Οι Ιρανοί είχαν εκκενώσει την πόλη από τον άμαχο πληθυσμό και είχαν οργανώσει τρεις γραμμές άμυνας. Την πρώτη επάνδρωναν τακτικά τμήματα, στη δεύτερη είχαν αναπτυχθεί το πυροβολικό και τα τεθωρακισμένα και στην τρίτη είχαν ταχθεί εθελοντές.
Ξεκινά ο πόλεμος Ιράν-Ιράκ
Η ιρακινή εισβολή στο Ιράν άρχισε το απόγευμα της 22ας Σεπτεμβρίου 1980 με σειρά αεροπορικών επιδρομών ενώ το πυροβολικό άρχισε να σφυροκοπά την περιοχή. Οι Ιρακινοί προέλασαν φτάνοντας στα πρόθυρα της πόλης που απείχε μόλις 10 χλμ. από τα σύνορα. Κατά τη φάση αυτή άμαχοι Ιρανοί που δεν είχαν αποχωρήσει δολοφονήθηκαν. Μέχρι το βράδυ 500 ιρακινά άρματα μάχης είχαν προελάσει κατά μήκος της οδού Χοραμσάρ-Αβάζ, αποκόπτοντας ουσιαστικά την πόλη.
Οι περιμετρικές πρόχειρες θέσεις άμυνας των Ιρανών έπεσαν σχετικά σύντομα, αλλά όχι χωρίς οι Ιρακινοί να υποστούν σημαντικές απώλειες σε άρματα μάχης και τεθωρακισμένα, τα οποία επέμειναν να χρησιμοποιούν σε αστική περιοχή. Μέχρι το πρωί της 23ης Σεπτεμβρίου η πόλη ήταν σχεδόν πλήρως περικυκλωμένη. Οι Ιρανοί όμως δεν έδειχναν σημεία κάμψης. Χρειάστηκε μια εβδομάδα σκληρών μαχών, για να καταφέρουν οι Ιρακινοί να κυριεύσουν την εξωτερική αμυντική ζώνη της πόλης. Στις 30 Σεπτεμβρίου 60 Ιρακινοί καταδρομείς κατάφεραν να διεισδύσουν στην πόλη, αλλά εκδιώχθηκαν.
Σύντομα όμως οι Ιρακινοί επανήλθαν ενισχυμένοι με άρματα μάχης και τεθωρακισμένα. Οι Ιρακινοί επιχείρησαν να καταλάβουν τον σιδηροδρομικό σταθμό, τον στρατώνα και τα σφαγεία της πόλης. Οι Ιρανοί τους ανέμεναν με κάθε διαθέσιμο όπλο και με βόμβες μολότοφ. Οι απώλειες του Ιράκ ήταν βαριές, αλλά σταδιακά άρχισαν να επικρατούν λόγω αριθμού. Τότε επενέβησαν τα ιρανικά Chieftain και οι Ιρακινοί αποκρούστηκαν. Νέες σφοδρές επιθέσεις τους είχαν ως αποτέλεσμα την κατάληψη των σφαγείων και του σιδηροδρομικού σταθμού, αλλά μόνο για λίγο. Ιρανική αντεπίθεση τους απώθησε έξω από την πόλη.
Ιράν-Ιράκ: Μάχη μέχρι τέλους
Μετά την ήττα τους οι Ιρακινοί οργάνωσαν καλύτερα την επόμενη επίθεσή τους, η οποία εξαπολύθηκε στις 11 Οκτωβρίου. Στο διάστημα των 10 ημερών που μεσολάβησαν το πυροβολικό και η αεροπορία τους σφυροκοπούσε άγρια την πόλη. Μέχρι τις 14 Οκτωβρίου οι Ιρακινοί είχαν καταφέρει να βρεθούν και πάλι εντός της πόλης, εξουδετερώνοντας σταδιακά τα ιρανικά άρματα και τους θύλακες αντίστασης. Στις 16 Οκτωβρίου οι Ιρακινοί κυρίευσαν το λιμάνι και τους στρατώνες και πλησίασαν προς το κέντρο της πόλης όπου στο μεγάλο τζαμί ήταν το αρχηγείο των Ιρανών.
Οι συγκρούσεις διεξάγονταν από σπίτι σε σπίτι, από όροφο σε όροφο με τους Ιρανούς να μάχονται ακόμα και με μαχαίρια. Με αυτό τον τρόπο και με τρομερό κόστος σε αίμα, οι Ιρακινοί έφτασαν, στις 21 Οκτωβρίου, στο κέντρο της πόλης επιχειρώντας να καταλάβουν και το κυβερνείο και την γέφυρα που συνέδεε την πόλη με το Αμπαντάν. Οι εν λόγω αντικειμενικοί σκοποί έπρεπε να καταληφθούν εντός 48 ωρών και για τον λόγο αυτό την αποστολή ανέλαβαν πέντε τάγματα Ιρακινών καταδρομέων.
Στις 24 Οκτωβρίου η επίθεση εξαπολύθηκε. Η γέφυρα κατελήφθη μετά από άγρια σύγκρουση διάρκειας πέντε ωρών, αλλά στο κυβερνείο η μάχη κράτησε περισσότερο. Το απόγευμα οι Ιρακινοί κατάφεραν να εισέλθουν στο κτήριο, αλλά εκδιώχθηκαν. Με νέα επίθεση, τη νύκτα, κατάφεραν τελικά να το καταλάβουν. Πλέον δεν υπήρχαν περισσότεροι από 300 αμυνόμενοι ζωντανοί και μόνο το μεγάλο τζαμί άντεχε. Ήταν φανερό ότι δεν άντεχαν για πολύ έτσι τη νύκτα της 25ης προς 26ης Οκτωβρίου οι επιζώντες Ιρανοί κατάφεραν να διαφύγουν μέσω του ποταμού Καρούν.
Ομάδες φανατικών νεολαίων Φρουρών της Επανάστασης παρέμειναν και συνέχισαν να μάχονται απελπισμένα μέχρι τις 10 Νοεμβρίου. Οι απώλειες των νικητών ήταν βαριές. Στην συγκεκριμένη μάχη του πολέμου Ιράν-Ιράκ. Ιρακινοί είχαν 7.000 νεκρούς και τραυματίες, ενώ έχασαν και πάνω από 200 άρματα μάχης και τεθωρακισμένα. Οι απώλειες των Ιρανών ήταν ανάλογες, αλλά σε αυτές πρέπει να προστεθούν και χιλιάδες άμαχοι που δολοφονήθηκαν τις πρώτες ώρες της ιρακινής εισβολής.
