Η βιασύνη φέρνει ήττα… Ταπείνωση των Σοβιετικών λίγο πριν το τέλος

Τον Ιούλιο του 1944 οι Σοβιετικοί εξαπέλυσαν τη μεγαλύτερη, έως τότε, επίθεσή τους στο Ανατολικό Μέτωπο συντρίβοντας μια ολόκληρη γερμανική Ομάδα Στρατιών. Η επιτυχία αυτή έπεισε την σοβιετική διοίκηση πως η προέλαση εντός της Ανατολικής Πρωσίας ήταν εφικτή απέναντι στις αποσαθρωμένες γερμανικές δυνάμεις. Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν ακριβώς έτσι.

Οι σοβιετικές δυνάμεις, έχοντας περιορίσει τους Γερμανούς σε μια στενή λωρίδα γης στο Μέμελ, στράφηκαν νοτιότερα, με αιχμή του δόρατος το 3ο Λευκορωσικό Μέτωπο (ομάδα στρατιών) υπό τον Ιβάν Τσερνιακόφσκι.

Σοβιετική έφοδος

Το 3ο Λευκορωσικό Μέτωπο διέθετε την 11η Στρατιά Φρουρών και τις 5η, 28η,31η και 39η Στρατιές. Ακριβώς απέναντι στις δυνάμεις αυτές στεκόταν η Γερμανική 4η Στρατιά υπό τον στρατηγό Φρίντριχ Χόσμπαχ, έναν έμπειρο αξιωματικό. Ουσιαστικά το βάρος του αγώνα, στην πρώτη φάση της μάχης τουλάχιστον, σήκωσε, από γερμανικής πλευράς, 1η Μεραρχία Πεζικού (ΜΠ) των “Πρώσων”.

Στις 04.00 τα ξημερώματα της 16ης Οκτωβρίου 1944 η θύελλα που ο Χόσμπαχ ανέμενε ξέσπασε. Επί δύο ώρες χιλιάδες οβίδες και ρουκέτες έπληξαν τις γερμανικές θέσεις, ανασκάπτοντάς τις. Ωστόσο χάρη στην προεργασία που είχε γίνει, με την κατασκευή ενισχυμένων αμπρί και ψεύτικων θέσεων μάχης και πυροβόλων, τα αποτελέσματα της σοβιετικής προπαρασκευής μετριάστηκαν.

Στον τομέα της 1ης ΜΠ, που η οργάνωση του εδάφους δεν είχε ολοκληρωθεί, οι απώλειες των γερμανικών δυνάμεων ήταν σημαντικές. Αμέσως μετά τον κατακλυσμό αυτό από φωτιά και σίδερο οι σοβιετικές δυνάμεις εξόρμησαν. Απέναντι στην 1η ΜΠ βρέθηκε ολόκληρη η Σοβιετική 28η Στρατιά. Νότια αυτής είχε αναπτυχθεί η 11η Στρατιά Φρουρών και νοτιότερα η 31η Στρατιά. Στόχος του Τσερνιακόφσκι ήταν να επιτεθεί σε τρεις χρόνους, ξεκινώντας από Βορρά προς Νότο, αποδιαρθρώνοντας το γερμανικό μέτωπο.

Οι Σοβιετικοί εφόρμησαν με μανία, κατά της υπερεκτεταμένης τοποθεσίας της 1ης ΜΠ, υποστηριζόμενοι και από άρματα μάχης. Ωστόσο αντιμετώπισαν την άγρια, κυριολεκτικά, αντίσταση των Πρώσων της μεραρχίας αυτής και υποχρεώθηκαν να σταματήσουν. Ύστερα από άγρια συμπλοκή αποκρούστηκαν, αν και υπερτερούσαν σε αναλογία τουλάχιστον 4:1 έναντι των Γερμανών αντιπάλων τους, καθώς στην επίθεση εναντίον της 1ης ΜΠ ο Τσερνιακόφσκι έριξε πέντε μεραρχίες τυφεκιοφόρων, δύο ταξιαρχίες αρμάτων και ένα σύνταγμα εφόδου.

Επιμονή

Με το πρώτο φως της 17ης Οκτωβρίου ο Τσερνιακόφσκι, παρά την αρχική αποτυχία, αποφάσισε να συνεχίσει την επίθεση. Ο Χόσμπαχ από την πλευρά του, ενίσχυσε την 1η ΜΠ με την 279η Ταξιαρχία Πυροβόλων Εφόδου του λοχαγού Χόπε. Η 1η ΜΠ μετά την σκληρή άμυνα της προηγουμένης, είχε υποχωρήσει ελαφρώς και είχε οργανώσει τη μικρή κωμόπολη Σίρβιντ σε σημείο στηρίγματος. Εκεί είχε οχυρωθεί το αντιαρματικό τάγμα της 1ης ΜΠ, το οποίο διέθετε 12 κυνηγούς αρμάτων Hetzer και έξι ρυμουλκούμενα αντιαρματικά πυροβόλα ΡΑΚ 40 των 75mm.

Οι Σοβιετικοί αδυνατώντας να κυριεύσουν την κωμόπολη, επιχείρησαν να την υπερκεράσουν από Βορρά και Νότο. Από Βορρά οι δυνάμεις τους επιτέθηκαν με αιχμή του δόρατος μια επιλαρχία αρμάτων T-34. Ωστόσο η σοβιετική επίθεση πνίγηκε στο αίμα, με τα γερμανικά αντιαρματικά να κάνουν θραύση. Εκνευρισμένος, ο διοικητής της Σοβιετικής 28ης Στρατιάς, στρατηγός Λουτσίνσκι, διέταξε την 27η Μεραρχία Τυφεκιοφόρων του, ενισχυμένη από την 113η Ταξιαρχία Αρμάτων, να καταλάβουν την κωμόπολη με κάθε θυσία.

Οι Σοβιετικοί επιτέθηκαν και πάλι, αλλά οι Γερμανοί και πάλι αμύνθηκαν με κάθε μέσο. Μόνο μετά από άγρια πάλη από σπίτι σε σπίτι και με πολύ μεγάλες απώλειες, κατόρθωσαν οι Σοβιετικοί να καταλάβουν τα ερείπια της κωμόπολης. Η 1η ΜΠ υποχώρησε μεν και πάλι όμως δεν διασπάστηκε, υποστηριζόμενη και από την 279η Ταξιαρχία Πυροβόλων Εφόδου, ο διοικητής της οποίας σκοτώθηκε. Η μονάδα αυτή αναπτύχθηκε μεταξύ Σέρβιντ και Σλόσμπεργκ, υποστηρίζοντας την υποχώρηση της 1ης ΜΠ. Εκεί οι Γερμανοί αντέταξαν και πάλι ισχυρή άμυνα και σταμάτησαν και πάλι τους Σοβιετικούς.

Το θήραμα γίνεται θύτης…

Οι σοβαρές απώλειες που είχαν υποστεί οι δυνάμεις του, δεν έπεισαν τον Τσερνιακόφσκι, πως όφειλε να διακόψει την επιχείρηση. Έτσι αποφάσισε να ξαναδοκιμάσει στο βόρειο άκρο του μετώπου κατά της ακαταπόνητης 1ης ΜΠ, η οποία είχε, έως τότε, καταστρέψει 130 σοβιετικά άρματα και πυροβόλα εφόδου και είχε καλύψει το πεδίο της μάχης με πτώματα Σοβιετικών στρατιωτών.

Ο Σοβιετικός διοικητής διέταξε την 5η Στρατιά του να επαναλάβει την επίθεσή της, ενισχυμένη μάλιστα από την 39η Στρατιά. Και όμως, παρά την απόλυτα συντριπτικής του αριθμητική υπεροχή, η 1η ΜΠ κατάφερε, επί 12 ολόκληρες ημέρες να αποκρούσει όλες τις σοβιετικές επιθέσεις, προκαλώντας τρομακτικές απώλειες στους επιτιθέμενους. Η αντίσταση της ηρωικής 1ης ΜΠ έπεισε τον Χόσμπαχ ότι μπορούσε να ρίξει, χωρίς φόβο, τις δυνάμεις του εναντίον του σοβιετικού θύλακα γύρω από το Γκόλνταπ, το μόνο σοβαρό εδαφικό, έως τότε, κέρδος του Τσερνιακόφσκι. Η γερμανική αντεπίθεση πέτυχε την περικύκλωση σοβιετικών μονάδων.

Οι Σοβιετικοί επιχείρησαν να εξέλθουν του κλοιού, αλλά απέτυχαν, χάνοντας και 42 επιπλέον άρματα. Οι εγκλωβισμένες σοβιετικές δυνάμεις συνέχισαν να μάχονται μέχρι και την 5η Νοεμβρίου, όταν και οι επιζώντες κατέθεσαν τα όπλα. Η σοβιετικοί επανέλαβαν την επίθεσή τους και σταδιακά υποχρέωσαν τους αμυνόμενους να υποχωρήσουν, ελαφρώς, υπερασπιζόμενοι βήμα το βήμα το έδαφος, χωρίς να κατορθώσουν, όμως, να διασπάσουν τις γραμμές της 1ης ΜΠ.