Η αποφασιστική μάχη των διαδόχων του Αλεξάνδρου – Οριστική διάλυση του κράτους

Ο πρόωρος θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου προκάλεσε την έκρηξη συγκρούσεων μεταξύ των στρατηγών και επίδοξων διαδόχων του. Δυστυχώς το προσωπικό μικροσυμφέρον επικράτησε της λογικής. Ακολούθησαν σφοδρές μάχες, δολοπλοκίες, δολοφονίες και λοιπές ασχήμιες, επί 22 συνεχή έτη, από τον θάνατο του μεγάλου στρατηλάτη.

Στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. όμως η κατάσταση είχε σχετικά ξεκαθαρίσει, με δύο κύρια στρατόπεδα να έχουν διαμορφωθεί, αυτό του Αντίγονου του Κύκλωπα (ή Μονόφθαλμου) και του Σέλευκου. Ο τελευταίος κατάφερε να προσεταιρισθεί και τον Πτολεμαίο της Αιγύπτου, αλλά και τον Λυσίμαχο της Θράκης και τον Κάσσανδρο της Μακεδονίας.

Ο Αντίγονος θεωρείτο ο ισχυρότερος μεταξύ των διαδόχων, με αποτέλεσμα να προκαλεί τον φόβο στους υπόλοιπους και λόγω της συμπεριφοράς του γιου του Δημητρίου του Πολιορκητή. Έτσι οι άλλοι τρεις αποφάσισαν να συνασπιστούν εναντίον του Αντιγόνου και να εξαλείψουν, άπαξ, την απειλή. Οι αντίπαλες δυνάμεις συναντήθηκαν τελικά στην Ιψό της Φρυγίας, το 301 π.Χ. Από την μια πλευρά παρατάχθηκε μια συμμαχική στρατιά με δυνάμεις του Σέλευκου, του Λυσίμαχου και του Κάσσανδρου και από την άλλη η στρατιά του 81 ετών, τότε, Αντιγόνου και του γιου του Δημητρίου. Στο πλευρό τους πολεμούσε και ο νεαρός, τότε, Πύρρος, ο μετέπειτα βασιλιάς της Ηπείρου.

Η στρατιά του Αντιγόνου παρέτασσε 70.000 πεζούς, 10.000 ιππείς και 75 πολεμικούς ελέφαντες. Η συμμαχική στρατιά παρέτασσε 64.000 πεζούς, 10.500 ιππείς, αλλά και 400 πολεμικούς ελέφαντες. Η μάχη άρχισε με ορμητική έφοδο του ιππικού του δεξιού κέρατος του στρατού του Αντιγόνου κατά του ιππικού του Σέλευκου. Ο Δημήτριος διασκόρπισε το αντίπαλο ιππικό- σύμφωνα με κάποιες πηγές ο Σέλευκος εσκεμμένα ετράπη σε φυγή για να παρασύρει τον Δημήτριο. Σε κάθε περίπτωση, σημασία έχει το γεγονός ότι ο Δημήτριος καταδίωξε το αντίπαλο ιππικό αφήνοντας ακάλυπτο το δεξιό πλευρό του φίλιου πεζικού. Ο Σέλευκος έταξε του πολεμικούς του ελέφαντες στα νώτα της φάλαγγας των πεζών του, αποκόπτοντας έτσι την οδό επιστροφής των ιππέων του Δημητρίου.

Κατόπιν ο Σέλευκος πλαγικόπησε τη φάλαγγα του Αντιγόνου και την συνέτριψε. Ο γέροντας Αντίγονος πολέμησε ηρωικά, ως απλός στρατιώτης και έπεσε στο πλευρό των ανδρών του. Όταν ο Δημήτριος επέστρεψε στο πεδίο της μάχης όλα είχαν τελειώσει, η μάχη για την ηγεμονία της Ασίας είχε κριθεί. Ο Δημήτριος κατάφερε να ξεφύγει με τα υπολείμματα της πάλαι ποτέ υπερήφανης στρατιάς, ενώ οι τρεις σύμμαχοι κηδεύσαν με όλες τις τιμές τον μεγάλο τους αντίπαλο Αντίγονο. Κατόπιν μοίρασαν μεταξύ τους τις κτήσεις του νεκρού. Μετά τη νίκη ο Σέλευκος ίδρυσε την περίφημη Σελευκιδική Αυτοκρατορία, η οποία διατηρήθηκε για 250, περίπου, ακόμα χρόνια.