Ήταν η αμερικανική επανάσταση… αλκοολική;

Αμέρικα, τέλη του 18ου αιώνα. Οι Εγγλέζοι τους είχαν ταράξει στη φορολογία. Βρίσκονταν χιλιάδες μίλια μακριά από τα κέντρο των εξελίξεων, το Λονδίνο, και της πανίσχυρης βρετανικής αυτοκρατορίας, και νιώθανε επαρχιώτες. Δεν εκπροσωπούνταν ούτε καν στη βρετανική βουλή. Πήραν έτσι τις κουμπούρες, εκμεταλλεύτηκαν και ένα μάτσο Ινδιάνους και μέσα σε λίγα χρόνια κάνανε δικό τους κράτος: τις περίφημες Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Διώχνοντας όμως τους κοκκινοτρίχηδες Βρετανούς οι Americans έπρεπε να καλύψουν όχι μόνο το πολιτικό κενό αλλά και το… κοινωνικό. Εμ, ένας πόλεμος που καταργεί ένα 200ετές σύστημα αποικιών βασισμένο πάνω σε μια αγγλική κοινωνική διαστρωμάτωση, που ξεριζώνει την ισχυρή τοπική αριστοκρατία που στα χείλη της είχε συνέχεια το «it’s tea time», και που γράφει στα υποδήματά του την πανίσχυρη αγγλικανική εκκλησία, τότε τα πράγματα ίσως ξεφύγουν κάθε ελέγχου.

Οι Αμερικανοί ηγέτες της επανάστασης, το παπαδαριό, προώθησαν την έννοια της ατομικής ελευθερίας, την οποία όμως ο Αμερικανός αγρότης ταύτισε με την ασυδοσία. «Ρε σεις εκτός από το να έχουμε για αρχηγό μας όποιον θέλουμε και να πιστεύουμε σε ό,τι γουστάρουμε, θα τρώμε και θα πίνουμε ό,τι μας καπνίσει.. ώπα, για ξαναπέστο αυτό, θα πίνουμε ό,τι και όσο θέλουμε;». Η πολιτική χειραφέτηση σήμαινε και καταναλωτική απελευθέρωση;

O αιώνας των επαναστάσεων και των γκιλοτίνων και των εντυπωσιακών ντεκολτέ πλησίαζε στο τέλος και το αλκοόλ είχε γίνει η νέα αμερικανική μόδα. Οι άντρες στις πόλεις πίνανε τα οπίσθιά τους ακόμα και στην δουλειά, οι αγρότες σκότωναν την ώρα τους μετατρέποντας το κριθαράκι τους σε ουίσκι, ενώ το εμπόριο ρουμιού άνθιζε. Στις ΗΠΑ εκείνης της εποχής λειτουργούσαν 14.000 παρασκευαστήρια οινοπνευματωδών ποτών, με συνολική ετήσια παραγωγή 94.750 τόνους αλκοόλ.

Βέβαια και οι επαναστατικοί ηγέτες του έδιναν και καταλάβαινε. Τον Σάμιουλ Άνταμς, που τον έβρισκες που τον έχανες θα ήταν με ένα ποτήρι μπύρα (ale) στο χέρι σε κανένα χαμαιτυπείο. Ο Τζώρτζ Ουάσιγκτον έπινε κανονικά τα βράδια, δηλαδή ένα μπουκάλι κρασί Μαδέιρα που το συνόδευε με μπύρα, ρούμι και ποντς. Στις ΗΠΑ τέτοιες ποσότητες ήταν σχετικά νορμάλ. Ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ ξόδευε το 7% του μισθού του στα ποτά. Ο Τόμας Τζέφερσον, κατά τη διάρκεια της επανάστασης, έφερε 20.000 μπουκάλια κρασί επιστρέφοντας από διπλωματική αποστολή στη Γαλλία. Ο Μπέντζαμιν Φραγκλίνος θεωρούσε ότι η μπύρα είναι απόδειξη που ο Θεός μας θέλει ευτυχισμένους. Μέχρι να βάλει την υπογραφή του στη Διακήρυξη της Ανερξαρτησίας ο Τζων Χάνκοκ είχε αναγορευτεί στον κορυφαίο λαθρέμπορα αλκοόλ στις αποικίες. Δεν την πάλευαν με τίποτα.

Οι ελίτ ανησυχούν

Αν ήσουν τουρίστας στις ΗΠΑ τότε, θα έβλεπες γύρω σου συνέχεια σουρωμένους. Σε μια κηδεία, αυτοί που ανέλαβαν το δύσκολο έργο να πάνε το φέρετρο στο νεκροταφείο, είχαν γίνει τόσο σκνίπα που έχασαν το δρόμο για το κοιμητήριο. Υπολογίζεται ότι 40 χρόνια μετά την ίδρυση του νέου αμερικανικού κράτους, δηλαδή περίπου μέχρι το 1820, υπήρχαν 7.000.000 άνδρες και γυναίκες αλκοολικοί σε ένα σύνολο 10.000.000 περίπου. Οι ΗΠΑ φάνταζαν ως μια “αλκοολική δημοκρατία” στα πρόθυρα κοινωνικής αποδιοργάνωσης.

Η κοινωνική ελίτ – αυτή κανένα σύστημα δεν την κατήργησε – ένιωσε να απειλείται από την αύξηση φαινομένων εγκληματικότητας και αλκοολισμού, θεωρώντας τα σημάδια ευρύτερης κοινωνικής αποσύνθεσης που θα τους έπαιρνε ο διάολος τον πατέρα και τις βίλες. Το κόμμα των Φεντεραλιστών, που εξέφραζε αυτή την άρχουσα τάξη βρήκε την λύση: θα συμμαχούσαν με την προτεσταντική εκκλησία και θα πρότασσαν την αποχή από το αλκοόλ, ως μέσο κατευνασμού των ανεξέλεγκτων μαζών. Για τους παπάδες, ο αλκοολισμός μωρέ δεν σε άφηνε να γίνεις τέλειος και να βοηθήσεις στην ευημερία της κοινότητας, έτσι μια Βίβλος την Ημέρα το ρούμι κάνει πέρα. “Εγκράτεια εγκράτεια χριστιανοί” φώναζαν από τον άμβωνα οι παπάδες και οι αριστοκράτες τους χειροκροτούσαν αντιδρώντας στην πολιτική της παρακμής και της κοινωνικής αναρχίας.

Πολύ σύντομα οι Φεντεραλιστές, σαν κόμμα, θα διαλύονταν και τον αντιαλκοολικό χορό θα έσερναν οι παπάδες. Οι τελευταίοι 100 χρόνια αργότερα -με την βοήθεια άλλων πανίσχυρων κινημάτων- θα κατάφερναν να περάσουν την στεγνή 18η Τροπολογία, που απαγόρευε την διακίνηση, πώληση, εισαγωγή-εξαγωγή οινοπνευματωδών ποτών. Όταν το 1920 επικυρώθηκε η Τροπολογία περί Ποτοαπαγόρευσης, ο διάσημος ευαγγελιστής Μπίλι Σάντεϋ (Billy Sunday), ξεστόμισε ένα βατράχι: «Τελείωσε η εποχή των δακρύων. Οι βρώμικες φτωχές συνοικίες θα αποτελούν σε λίγο παρελθόν. Θα μετατρέψουμε τις φυλακές μας σε εργοστάσια και τα κελιά σε αποθήκες. Οι άνδρες θα περπατούν στητοί, οι γυναίκες θα χαμογελούν και τα παιδιά θα γελούν. Η κόλαση θα μείνει για πάντα προς ενοικίαση” .

Ο Σάντεϋ πέταξε μια ιστορικά επαναστατική βλακεία “ακυρώνοντας” την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας που συνέταξε ο σημαντικότερος επαναστατικός ηγέτης των ΗΠΑ και αμετανόητος κρασάκιας, Τόμας Τζέφερσον, εκατο χρόνια πριν.