Κουβέιτ, μάχη γεφυρών 1990… Η θλιβερά “επίλεκτη” φρουρά του Σαντάμ

Η “μάχη των γεφυρών” ή μάχη του Τζαλ αλ Ατράφ έλαβε χώρα στις 2 Αυγούστου 1990 κατά τη διάρκεια της ιρακινής εισβολής στο εμιράτο του Κουβέιτ, εισβολή που αποτέλεσε την αφορμή για τη δυτική επέμβαση κατά του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν και τη συντριβή του ιρανικού στρατού. Οι γέφυρες όπου σημειώθηκε η σύγκρουση βρισκόταν στην περιοχή της πόλης Αλ Τζάχρα και αποτελούσαν σημείο υποχρεωτικής διέλευσης των Ιρακινών στην πορεία τους προς την πρωτεύουσα του Κουβέιτ.

Η ιρακινή εισβολή

Στις 2 Αυγούστου 1990 οι ιρακινές δυνάμεις, με αιχμή του δόρατος τη θεωρούμενη επίλεκτη Δημοκρατική Φρουρά (ΔΦ) του Σαντάμ εισέβαλαν στο μικρό εμιράτο αφού οι συνομιλίες για την εκμετάλλευση πετρελαιοπηγών στα σύνορα δεν κατάληξαν σε συμφωνία. Ακούγεται πως και οι ΗΠΑ είχαν ενθαρρύνει τον Σαντάμ να εισβάλει –όπως και τον “ημέτερο” Ιωαννίδη να κάνει πραξικόπημα στην Κύπρο– με σκοπό μετά να τον πλήξουν…

Στοιχεία των τεθωρακισμένων μεραρχιών (ΤΘΜ) της Δημοκρατικής Φρουράς “Χαμουραμπί” και “Μεδίνα” υπό τον ταξίαρχο Ραάντ αλ Χαμντάνι αποτελούσαν την εμπροσθοφυλακή των δυνάμεων εισβολής. Ο στρατός του Κουβέιτ και εξαιρετικά ολιγάριθμος ήταν και αριθμός των ανδρών του απουσίαζε με άδεια λόγω της μουσουλμανικής πρωτοχρονιάς. Παρ’ όλα αυτά, υπό τον συνταγματάρχη Σαλέμ Μασούντ αλ Σορούρ, συγκεντρώθηκαν στοιχεία της 35ης Ταξιαρχίας.

Συνολικά ο αλ Σορούρ είχε υπό τις διαταγές του την 7η Επιλαρχία Αρμάτων (3 ίλες, 26 άρματα Chieftain), την 3η Ίλη της 8ης Επιλαρχίας με 10 Chieftain, τον 1ο Λόχο του 57ου Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού (με 5 ΒΜΡ-2 και αριθμό Μ-113), 7 αυτοκινούμενα πυροβόλα Μ-190 Α2 της 51ης Μοίρας Πυροβολικού και μερικά οχήματα M901 εξοπλισμένα με αντιαρματικούς πυραύλους TOW.

Όσον αφορά τις ιρακινές δυνάμεις η “Χαμουραμπί” διέθετε δύο μηχανοκίνητες ταξιαρχίες και μια τεθωρακισμένη ταξιαρχία, ενώ η “Μεδίνα” δύο τεθωρακισμένες ταξιαρχίες και μια μηχανοκίνητη. Οι μεραρχίες της Δημοκρατικής Φρουράς διέθεταν σοβιετικά άρματα Τ-72 και οχήματα ΒΜΡ-1 και ΒΜΡ-2. Στη μάχη συμμετείχαν η 17η Ταξιαρχία της “Χαμουραμπί” και η 14η Ταξιαρχία της “Μεδίνα”.

Προς την παγίδα

Οι κουβετιανές δυνάμεις είχαν τεθεί σε συναγερμό αργά το βράδυ της 1ης Αυγούστου. Χρειάστηκαν όμως περίπου 8 ώρες μέχρι τα ετοιμαστούν και να εφοδιαστούν με καύσιμα και πυρομαχικά. Ο Κουβετιανός συνταγματάρχης κινήθηκε πρώτος με τα Μ901 στις 04.30 της 2ας Αυγούστου, ενώ οι λοιπές δυνάμεις του ακολούθησαν στις 06.00. Οι κουβετιανές δυνάμεις έλαβαν θέσεις κοντά στις δύο γέφυρες, στη διασταύρωση δύο κύριων οδικών αξόνων.

Στο μεταξύ η 17η Ταξιαρχία της “Χαμουραμπί” είχαν φτάσει δυτικά της Αλ Τζάχρα. Οι Ιρακινοί δεν περίμεναν αντίσταση. Κινούνταν σε φάλαγγα πορεία χωρίς καν να έχουν προβεί σε αναγνώριση προηγουμένως, ούτε έχοντας αναπτύξει περιπόλους πλαγιοκάλυψης. Επίσης οι επίλεκτες, κατά τα άλλα, ιρακινές δυνάμεις αντιμετώπιζαν σοβαρό πρόβλημα ενδοεπικοινωνίας λόγω ελλιπούς εκπαίδευσης των ανδρών και έλλειψης μέσων.

Πυρ…

Έτσι οι Ιρακινοί, με έκπληξη, δέχτηκαν στις 06.45 τα πρώτα εχθρικά πυρά. Τα κουβετιανά άρματα Chieftain έβαλαν από απόσταση 1-1,5 χλμ. και τα πυρά τους ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικά. Οι Ιρακινοί επιχείρησαν να απαντήσουν, αλλά η αντίδρασή τους ήταν ληθαργική και κυρίως αναποτελεσματική. Οι Κουβετιανοί άρχισαν να βάλλουν κατά των εχθρικών αρμάτων, αλλά και οχημάτων μεταφοράς προσωπικού και κοινών φορτηγών οχημάτων των αντιπάλων τους, ενώ κατέστρεψαν και ένα αυτοκινούμενο ιρακινό πυροβόλο με τον αρματοφορέα που το μετέφερε.

Παρόλα αυτά οι Ιρακινοί συνέχισαν την κίνησή τους αδιαφορώντας για τα εχθρικά πυρά και τις απώλειες. Περί της 11.00 ήταν η σειρά η «Μεδίνα» να πέσει στην ίδια παγίδα προφανώς διότι δεν είχε ενημερωθεί για το πάθημα της «Χαμουραμπί»! Αυτή τη φορά οι δυνάμεις των Ιρακινών, αφού δέχτηκαν πυρά και υπέστησαν απώλειες, αναπτύχθηκαν σε σχηματισμό μάχης και επιχείρησαν να υπερκεράσουν τους κατά πολύ λιγότερους Κουβετιανούς.

Κατόπιν αυτού οι τελευταίοι υποχρεώθηκαν σε υποχώρηση για να μην κυκλωθούν και κατάφεραν να υποχωρήσουν μέχρι τα σύνορα με την Σαουδική Αραβία, τα οποία διέσχισαν περί τις 16.30, αήττητοι. Η μάχη των γεφυρών ήταν μιας μικρής κλίμακας σύγκρουση κατά την οποία όμως καταδείχθηκαν οι τραγικές αδυναμίες του ιρακινού στρατού που μερικούς μήνες αργότερα τον καταδίκασαν σε βαρύτατη ήττα. Στη σύγκρουση οι Κουβετιανοί είχαν μόλις τέσσερις νεκρούς και 20 τραυματίες, ενώ δεν έχασαν κανένα άρμα. Αντίθετα οι Ιρακινοί είχαν βαριές απώλειες και έχασαν περί τα 30 άρματα. Οι ίδιοι πάντως υποστήριξαν ότι δεν υπέστησαν καμία απώλεια…