MiG-21 στα Βαλκάνια – Εν δυνάμει αντίπαλος της Πολεμικής Αεροπορίας στον Ψυχρό Πόλεμο

Το MiG-21 αποτέλεσε ίσως το σήμα κατατεθέν της σοβιετικής αεροπορίας κατά τον Ψυχρό Πόλεμο. Έτσι δεν θα μπορούσε να μην διατεθεί και στις αεροπορίες των βαλκανικών δορυφόρων κρατών και της Γιουγκοσλαβίας με την οποία οι Σοβιετικοί επεδίωκαν επαναπροσέγγιση. Από τα κομμουνιστικά βαλκανικά κράτη μόνο η Αλβανία δεν απέκτησε MiG-21 μέσω της κανονικής οδού. Αντίθετα απέκτησε 12 κινεζικά αντίγραφα Chengdu J-7A, τα οποία μέχρι της αρχές της δεκαετίας του 1980 είτε είχαν χαθεί σε ατυχήματα, είτε ήταν καθηλωμένα για τεχνικούς λόγους.

Γιουγκοσλαβία

Η Γιουγκοσλαβία απέκτησε τα πρώτα της MiG-21 το 1962 από την Σοβιετική Ένωση. Μέχρι το 1980 η γιουγκοσλαβική αεροπορία είχε προμηθευτεί 261 μαχητικά του τύπου σε 10 εκδόσεις (41 MiG-21f-13, 36 MiG-21PfM, 25 MiG-21M, 6 MiG-21MF, 46 MiG-21bis, 45 MiG-21bisK, 12 MiG-21R, 18 MiG-21U, 25 MiG-21UM και 7 MiG-21US). Όταν ξεκίνησαν οι πόλεμοι που οδήγησαν στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας τα MiG-21 χρησιμοποιήθηκαν σε αποστολές κρούσης. Αρχικά Σλοβένοι και Κροάτες δεν διέθεταν αεροπορικές δυνάμεις. Παρόλα αυτά τουλάχιστον επτά γιουγκοσλαβικά MiG-21 χάθηκαν στις επιχειρήσεις από αντιαεροπορικά πυρά. Ένα MiG-21 κατέρριψε ένα ελικόπτερο.

Η Κροατία απέκτησε τρία MiG-21, το 1992, μέσω αυτομόλων Κροατών πιλότων της γιουγκοσλαβικής αεροπορίας. Από αυτά τα δύο χάθηκαν στις επιχειρήσεις. Το 1993 η Κροατία απέκτησε 40 αεροσκάφη του τύπου, 20 ικανά για πτήση και 20 για κανιβαλισμό. Τα κροατικά MiG-21 είδαν εκτεταμένη δράση κυρίως σε ρόλο υποστήριξης των χερσαίων δυνάμεων.
Μόνο μια φορά σημειώθηκε εμπλοκή γιουγκοσλαβικά Soko L-22 Orao, χωρίς αποτέλεσμα. Τα γιουγκοσλαβικά MiG-21 εντάχθηκαν στην σερβική αεροπορία και αποτέλεσαν την ραχοκοκαλιά της. Το 1999 τρία καταστράφηκαν στο έδαφος από τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ.

Ρουμανία

Η ρουμανική αεροπορία παρέλαβε τα πρώτα της MiG-21 το 1962. Ήταν 12 MiG-21F-13. Το 1963 παρέλαβε άλλα τόσα αεροσκάφη της ίδιας έκδοσης. Τελικά παραδόθηκαν 38 MiG-21RFM (PF) το 1965, 7 MiG-21U-400/600, 56 MiG-21RFMM (PFM), 12 MiG-21R, 68 MiG-21M και 11 MiG-21US το 1969-70, 74 MiG-21MF/MF-75 το 1972–1975, και 27 MiG-21UM και μερικά ακόμα μέχρι και το 1990. Συνολικά παραδόθηκαν 322 αεροσκάφη.

Το 1993 όταν η Ρωσία έπαψε να προμηθεύει με ανταλλακτικά για τα MiG-23 και τα MiG-29 τους Ρουμάνους, τέθηκε το ζήτημα εκσυγχρονισμού των MiG-21 με σύγχρονα ηλεκτρονικά. Συνολικά 111 MiG-21 εκσυγχρονίστηκαν. Από τα εκσυγχρονισμένα μερικά βρίσκονται ακόμα σε χρήση με τη ρουμανική αεροπορία. Σύντομα όμως προβλέπεται η απόσυρσή τους και η αντικατάστασή τους από δυτικά μαχητικά. Ούτως ή άλλως τα εναπομείναντα MiG-21είχαν εξαιρετικά χαμηλό βαθμό διαθεσιμότητας και υψηλό δείκτη ατυχημάτων.

Βουλγαρία

Η βουλγαρική αεροπορία παρέλαβε συνολικά 224 MiG-21 με τις παραδόσεις να ξεκινούν τον Σεπτέμβριο του 1963 διαφόρων εκδόσεων – μαχητικά, αναγνωριστικά, εκπαιδευτικά. Στο διάστημα 1983-90 η βουλγαρική αεροπορία παρέλαβε 72 MiG-21bis. Το 1982 τρία εκπαιδευτικά MiG-21UM πουλήθηκαν στην Καμπότζη ενώ το 1994 10 MiG-21UM πουλήθηκαν στην Ινδία. Συνολικά στο διάστημα 1963-2000 38 αεροσκάφη χάθηκαν σε ατυχήματα/δυστυχήματα. Η τελευταία πτήση βουλγαρικού MiG-21 πραγματοποιήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2015.