Μνήμες από την Κακοπετριά στην Κύπρο

Την Κακοπετριά -το πιο ψηλό ορεινό χωριό της Κύπρου, στην ανατολική όχθη του Καρκώτη, 55 χλμ. απ’ τη Λευκωσία- δεν την επισκέφθηκα ποτέ, αλλά την είχα αποτυπώσει μέσα μου ολοζώντανα χάρη στις εικονοπλαστικές αφηγήσεις (δεμένες με αναμνηστικές φωτογραφίες) ενός στενού συγγενή μου που είχε υπηρετήσει στην ΕΛΔΥΚ προ του ’74. Τότε που βρισκόταν σε αναβρασμό όλη η Κύπρος, εξ αντανακλάσεως των γεγονότων που διαδραματίζονταν στην Ελλάδα και είχαν οδυνηρές επιπτώσεις για την Μεγαλόνησο (γεγονότα Κοφίνου-απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας απ’ την Κύπρο, 1967).

Γεγονότα που αγνοούσα για χρόνια λόγω ηλικίας, με αποτέλεσμα -μέχρι να αποκτήσω πολιτική ωριμότητα και συνείδηση των όσων είχαν συντελεστεί τότε στον τόπο μας- να έχω ταυτίσει την Κακοπετριά (και την υπόλοιπη Κύπρο) με ειδυλλιακές εικόνες βουνίσιων χωριών: Χρυσοπράσινα σπαρτοχώραφα, πιλάλες στο άλογο και θημωνιές το Καλοκαίρι, που εναλλάσσονταν με τους χιονιάδες στον Τρόοδο, την μαύρη πεύκη και τις λεύκες τριγύρω που περιέζωναν τις χαράδρες του. Και σαν φυσούσε ο άνεμος, αντιβουίζαν τα κλαδιά τους και έστελναν χαιρετίσματα με τα κρόσσια απ’ τις κορυφές στη θάλασσα της Αμμοχώστου.
Όλα αυτά τα φυσιολατρικά που κυοφορούσα μέσα μου ήρθαν κι έδεσαν μαγικά αργότερα με αφορμή την ανάγνωση της ποιητικής συλλογής του Κώστα Μόντη ”Μια λεύκα στην Κακοπετριά”, που πρωτοεκδόθηκε τον Ιούλιο του 1974, πριν από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

Ήταν σημαδιακή η επαφή μου με την ”λεύκα” του Κύπριου ποιητή, γιατί επιβεβαίωσε ουσιαστικά τις εικόνες της Κακοπετριάς που είχα πλάσει εντός μου μέσα από παιχνιδίσματα, κυματισμούς και καμπυλότητες οι οποίες εξέπεμπαν μυρωδιές, χρώματα και κουδουνίσματα ανάλογα με τις μεταβολές της φύσης. Μεταβολές που στηρίζονταν στη συμπύκνωση, την αφήγηση και τον ερωτισμό με πεδίο έμπνευσης την ειρηνική Κύπρο! Τα πουλιά, τα φύλλα, τα λυγερά χορτάρια, τα τιτιβίσματα και τα παιχνιδίσματα είχαν την τιμητική τους τότε στις αναμνήσεις μου. Πολύ περισσότερο τα σπαρταριστά γέλια της λεύκας, που πότε κυμάτιζε σαν σημαία τα πράσινα φύλλα της και πότε απογυμνωνόταν από αυτά μένοντας μόνη με τη γυμνή ψυχή της.

Φευ! όλα τα ωραία πράγματα τελειώνουν κάποια στιγμή. Και σ’ αυτήν την περίπτωση τελείωσαν με βαθιά οδύνη μετά το άγριο ξύπνημα Ελλάδας και Κύπρου το Καλοκαίρι του ’74. Το άγριο ξύπνημα και το μεγάλο σοκ του Ελληνισμού, παρόμοιο του οποίου είχε να νιώσει από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν μπορούσα να προσδιορίσω την πηγή της δυστυχίας μας τότε λόγω άγνοιας, αλλά αυτό το οποίο θυμάμαι είναι ότι -εκεί που φαίνονταν όλα ήσυχα στον κόσμο μου- έγιναν ξαφνικά αγριευτικά, σαν να ξεχύθηκαν στον αέρα απ’ τις τέσσερις γωνιές του ορίζοντα άρπυιες σαρκοβόρες που έδειχναν τα δόντια τους και τα αγκαθωτά φτερά τους απειλώντας να γκρεμίσουν τον ουρανό από πάνω μας.

Ο χάρτης της λυπημένης Κύπρου

Η αποτύπωση στους νέους χάρτες που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα μετά την τουρκική εισβολή ήταν το πρώτο μεγάλο σοκ για τον Ελληνισμό, καθώς συνειδητοποιούσε για πρώτη φορά αυτός τη βαριά μοίρα της Κύπρου η οποία παρουσιαζόταν χωρισμένη στα δυο, με ανεξίτηλα σημάδια στο σώμα της τα σημάδια της εισβολής και κατοχής της (37% των εδαφών υπό τουρκική κατοχή, νεκροί και άμαχοι πάνω από 6.000, αγνοούμενοι πάνω από 3.000 και πρόσφυγες 120.000, που βρήκαν καταφύγιο στην ελεύθερη Κύπρο).

«Πήρα τους χάρτες της Ελλάδας και σημείωσα στο Αιγαίο τη λυπημένη Κύπρο», έγραψε λίγα χρόνια αργότερα (1983) ο συγγραφέας Κώστας Χρυσάνθης και αυτή η αλήθεια μάς συγκλόνισε όλους. Και μας συγκλόνισε γιατί η τουρκική εισβολή ήταν μια μαζική παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ελληνοκυπρίων που περιλάμβανε ομαδικές εκτελέσεις, βιασμούς, αρπαγή περιουσιών, βανδαλισμούς εκκλησιών, συλήσεις πολιτιστικών μνημείων και αντικατάσταση του ελληνοκυπριακού πληθυσμού της κατεχόμενης Βόρειας Κύπρου με Τούρκους μουσουλμάνους εποίκους. Βάρβαροι!

Μόνο αυτό το όνομα τους ταιριάζει, γιατί η ”Επιχείρηση Αττίλας 1&2” -όπως την ονόμασαν οι εισβολείς- ήταν επιχείρηση βαρβαρότητας με νεκρούς, τραυματίες και εκτοπισμένους από τις εστίες τους Ελληνοκύπριους, ενώ το δράμα των αγνοουμένων -όπως και αυτό της παρουσίας τουρκικού στρατού κατοχής- συνεχίζεται μέχρι σήμερα, 48 χρόνια από τότε.

Αλλά ποιος να συγκινηθεί με όλα αυτά, αφού μετά το ’74 άρχισε να ξεχνιέται σταδιακά το Κυπριακό στην Ελλάδα, ενώ η παθητικότητα των Κυπρίων, το κυνήγι της αποκατάστασης των υλικών απωλειών τους, το ξέφτισμα των συνεκτικών δεσμών τους με την Ελλάδα (με πρώτο θύμα τη γλώσσα) και η αποεθνικοποίηση του κυπριακού προβλήματος ξεθώριασαν το ”ΔΕΝ ΞΕΧΝΏ” τους και ενίσχυσαν τη λήθη της εθνικής τραγωδίας του Ελληνισμού; Κι αυτό ήταν το δεύτερο μεγάλο σοκ: Η λήθη και η απροθυμία Ελλαδιτών και Ελληνοκυπρίων να κρατήσουν ζωντανή στην εθνική τους συνείδηση την κυπριακή τραγωδία, να την διεθνοποιήσουν παρά τα χρόνια που πέρασαν και να αγωνιστούν για την ενότητα της Κύπρου και την απομάκρυνση του στρατού κατοχής απ’ αυτήν.

Σε διαρκή εθνική αγρανάπαυση 

Κάτι τέτοιο, δυστυχώς, δεν έγινε ούτε εντάχθηκαν όλα αυτά, ως αναγκαιότητα, στα προγράμματα των πολιτικών κομμάτων. Τουλάχιστον αυτό έδειξαν τα περιοδικά ψηφίσματα μερικών εξ αυτών, όπου γίνεται εμφανές ότι οι ηγεσίες τους ανησυχούν περισσότερο για τα τρέχοντα θέματα της παγκόσμιας πραγματικότητας, παρά για την άσχημη τροπή που πήρε το Κυπριακό τα τελευταία κυρίως χρόνια.

Τροπή που αποδεικνύει ότι Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι πολιτικοί, αντί να κινητοποιήσουν κάθε ικμάδα εθνικής εγρήγορσης και προσήλωσης με στόχο την απελευθέρωση της υπό τουρκική κατοχή βόρειας Κύπρου -με δεδομένη τη διαμόρφωση νέων τετελεσμένων από την Τουρκία μετά το άνοιγμα των Βαρωσίων, τον προοδευτικό εποικισμό των Κατεχομένων, την ενεργοποίηση γεωτρύπανων στην κυπριακή ΑΟΖ και την προώθηση της διχοτόμησης ως λύσης για το Κυπριακό -”καθεύδουν υπό μανδραγόρα”, κοινώς κοιμούνται ύπνο βαθύ.

Βρίσκονται, μ’ άλλα λόγια, σε διαρκή εθνική αγρανάπαυση (για ενεργοποιημένο ΔΕΑΧ* ούτε λόγος), με τάση ”να… ξεμπερδεύουμε στο Κυπριακό έστω και με έναν οδυνηρό συμβιβασμό (νέου τύπου ”Σχεδίου Ανάν” και τρισχειρότερο…). Κι αυτό τη στιγμή που η τουρκική αστική τάξη με μπροστάρηδες τους Ερντογάν-Μπαχτσελί στην ηγεσία προετοιμάζουν το άνοιγμα της βεντάλιας των διεκδικήσεών τους με βάση την αναθεωρητική στρατηγική της ”Γαλάζιας Πατρίδας” τους.

Στρατηγική που περιλαμβάνει σε πρώτη φάση την αναγνώριση ”τουρκικής” μειονότητας στην Ελλάδα (για να ακολουθήσουν μετά τα αλυτρωτικά ξεπετάγματα περί αυτονομίας και ανεξαρτησίας της Θράκης), τη συνεκμετάλλευση (διχοτόμηση) του Αιγαίου (με ό,τι αυτή συνεπάγεται για την ελληνική κυριαρχία επί των νησιών του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου) και το μοίρασμα των ενεργειακών πόρων στην ΑΟΖ της Κύπρου, μέχρι να φτάσει η στιγμή για την πλήρη κατάληψή της.

Με δεδομένα αυτά, την απόρριψη κάθε ξεπουληματικής σκέψης από τον λαό (ο οποίος, προς ώρας, είναι παθητικός θεατής των όσων συμβαίνουν) και την πίστη του ότι η Κύπρος δεν ”κείται μακράν” για την Ελλάδα, αλλά -αντίθετα- η μοίρα της εξακολουθεί να είναι δεμένη με την μοίρα του Ελληνισμού, οι πολιτικές ηγεσίες των αδελφών χωρών οφείλουν να αντιμετωπίσουν έγκαιρα και από κοινού (μέσα σε πνεύμα συσπείρωσης και εθνικής εγρήγορσης) το συνολικό πλέγμα του τουρκικού επεκτατισμού σε βάρος της εδαφικής ακεραιότητάς τους .

---

*ΔΕΑΧ: Δόγμα Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας-Κύπρου που υπογράφηκε και διακηρύχθηκε από τις αδελφές χώρες τον Νοέμβριο του 1993 (κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου με ΥΠΑΜ τον Γεράσιμο Αρσένη). Είχε κύριο χαρακτηριστικό τον αμυντικό χαρακτήρα και στόχο την αποτροπή ή αντιμετώπιση κάθε επιθετικής ενέργειας εναντίον του ενός ή και των δύο μερών.