Ναυμαχία Εχινάδων: Η τελευταία κατά θάλασσα νίκη του Βυζαντίου

Η ναυμαχία των Εχινάδων υπήρξε η τελευταία ναυτική νίκη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Αντίπαλοι ήταν ο στόλος της Αυτοκρατορίας υπό τον Δημήτριο Λάσκαρη Λεοντάριο και του στόλου του Λατίνου δυνάστη Λευκάδας-Ζακύνθου-Κεφαλονιάς και δυτικής Ελλάδας Κάρλο Α’ Τόκο.

Τον 15ο αιώνα η φραγκική κατάκτηση της Πελοποννήσου ήταν εν πολλοίς ανάμνηση με το Δεσποτάτο του Μυστρά να έχει απελευθερώσει τα περισσότερα πελοποννησιακά εδάφη. Η οικογένεια των Τόκο όμως εποφθαλμιούσε την Πελοπόννησο και εμφανιζόταν ως διάδοχος του Κεντυρίωνα Ζακάρια, τελευταίου Λατίνου ηγεμόνα του Μωριά.

Το 1423 αν και οι αντιμαχόμενοι ειρήνευσαν προσωρινά για να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους, δεν κατόρθωσαν να αναχαιτίσουν τον Οθωμανό στρατηγό Τουραχάν. Αμέσως μετά την αποχώρηση των Τούρκων πάντως ο δεσπότης του Μυστρά Θεόδωρος Β’ Παλαιολόγος συνέτριψε τις δυνάμεις του Ζακάρια και τον αιχμαλώτισε.

Ο Κάρλο Τόκο με αφορμή το γεγονός αυτό ξεκίνησε επιδρομές κατά των Βυζαντινών στην Ηλεία από τη Γλαρέντζα, την οποία κατείχε και είχε καταστήσει ορμητήριο και το 1426 ο πόλεμος ξέσπασε και επίσημα. Οι Βυζαντινοί ξεκίνησαν αμέσως να πολιορκούν την πόλη από στεριά και θάλασσα, παρουσία και του αυτοκράτορα Ιωάννη Η’ Παλαιολόγου, ο οποίος είχε μεταβεί στην Πελοπόννησο.

Σε απάντηση ο Κάρλο Τόκο συγκέντρωσε στόλο από τις κτήσεις του τη διοίκηση του οποίου ανέθεσε στον νόθο γιο του Τόρνο. Δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες για την σύνθεση του στόλου αυτού και τον αριθμό και τον τύπο των πλοίων που διέθετε. Απέναντι στον στόλο αυτό εστάλη ο βυζαντινός στόλος υπό τον Δημήτριο Λάσκαρη Λεοντάριο. Ούτε για τον αριθμό των πλοίων και την σύνθεση του βυζαντινού στόλου έχουμε ακριβείς πληροφορίες.

Αυτό που είναι γνωστό από πανηγυρικό λόγο προς τον αυτοκράτορα Μανουήλ Β’ Παλαιολόγο είναι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης που έλαβε χώρα κοντά στις Εχινάδες νήσους. Ο στόλος του Τόκο αφανίστηκε ολοκληρωτικά. Οι περισσότεροι άνδρες του σκοτώθηκαν και τουλάχιστον 150 αιχμαλωτίσθηκαν. Ο επικεφαλής του Τόρνο Τόκο κατάφερε μόλις να ξεφύγει. Από τον αριθμό των αιχμαλώτων μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο αριθμός των σκαφών, εκατέρωθεν, δεν πρέπει να ήταν μεγάλος.

Η νίκη αυτή είχε ως συνέπεια το ψαλίδισμα των φιλοδοξιών των Τόκο για την Πελοπόννησο. Η Γλαρέντζα δόθηκε ως προίκα στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, τον μετέπειτα τελευταίο αυτοκράτορα, ο οποίος νυμφεύθηκε την ανεψιά του Τόκο, τη Μανταλένα. Με εξασφαλισμένα τα νώτα τους οι Παλαιολόγοι απελευθέρωσαν όλη την Πελοπόννησο, πλην των ελεγχόμενων από τη Βενετία, περιοχών, απελευθερώνοντας και την Πάτρα, το 1430.