Ο άγνωστος ιταλικός εμφύλιος – Γιβελίνοι εναντίον Γουέλφων

Για δύο περίπου αιώνες η Ιταλία ήταν διχασμένη. Υπήρχαν δύο κύρια στρατόπεδα, οι Γιβελίνοι που υποστήριζαν την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους και αυτό των Γουέλφων που υποστήριζαν τον Πάπα. Η πόλη της Μόντενα ανήκε στο φίλο-αυτοκρατορικό στρατόπεδο, ενώ η πόλη της Μπολόνια στο φίλο-παπικό. Η έναρξη της σύγκρουσης τοποθετείται στο 1176 μ.Χ. όταν ο αυτοκράτορας Φρειδερίκος Μπαρμπαρόσα συγκρούστηκε με τον πάπα Αλέξανδρο 3ο.

Οι δύο πόλεις συγκρούονταν για χρόνια. Το 1296 η Μπολόνια κυρίευσε τις μικρές πόλεις Μπαζάνο και Σαβίνο που ανήκαν στη Μόντενα υπό την ευλογία του τότε πάπα Βονιφάτιου 8ος . Από τότε οι δύο πόλεις βρισκόταν σε μόνιμη σχεδόν εμπόλεμη κατάσταση. Ο δε πάπας Ιωάννης 22ος (της Αβινιόν) είχε ζητήσει από τους πιστούς να πλήττουν με κάθε τρόπο τον ηγεμόνα της Μόντενα Πασερίνο Μπονακόλζι, προσφέροντάς τους άφεση αμαρτιών σε αυτή και την επόμενη ζωή…

Τον Ιούλιο του 1325 στρατιώτες της Μπολόνια εισέβαλαν στην επικράτεια της Μόντενα και λεηλάτησαν ότι βρήκαν μπροστά τους εκτελώντας την “ιερή” εντολή. Τον Αύγουστο δε επανέλαβαν το ίδιο. Τον Σεπτέμβριο όμως οι της Μόντενα απάντησαν με τον ίδιο τρόπο. Στρατιώτες της Μόντενα μάλιστα κατάφεραν να εισέλθουν στο κέντρο της Μπολόνια αρπάζοντας έναν δρύινο κουβά από το εκεί πηγάδι. Η αρπαγή του κουβά θεωρήθηκε μεγάλη προσβολή και οι κάτοικοι της Μπολόνια απαίτησαν την επιστροφή του…

Καθώς οι της Μόντενα αρνήθηκαν οι της Μπολόνια συγκέντρωσαν 32.000 άνδρες (2.000 ιππείς, 30.000 πεζούς, οι περισσότεροι πολίτες και αγρότες οπλισμένοι με εργαλεία) και βάδισαν κατά της αντιπάλου πόλης. Ο άρχοντας της Μόντενα κινήθηκε εναντίον των αντιπάλων με 2.000 ιππείς και 5.000 πεζούς στρατιώτες, στο σύνολό τους.

Οι αντίπαλοι συναντήθηκαν στην περιοχή του Zαπολίνο στις 15 Νοεμβρίου 1325. Οι της Μόντενα, αν και λιγότεροι, έτρεψαν άνετα σε φυγή τον αντίπαλο όχλο. Οι απώλειες και των δύο στρατών ήταν, συνολικά, 2.000 νεκροί. Οι νικητές καταδίωξαν τους ηττημένους έως τα τείχη της Μπολόνια, αρπάζοντας έναν ακόμα κουβά ως… τρόπαιο, καταστρέφοντας παράλληλα έξι κάστρα των αντιπάλων και αιχμαλωτίζοντας 26 ευγενείς της Μπολόνια.

Τον Ιανουάριο του 1326 υπεγράφη συνθήκη ειρήνης βάσει της οποίας η Μπολόνια επέστρεφε στη Μόντενα όλες τις περιοχές που είχε κατακτήσει από το 1296. Ο επίμαχος κουβάς φυλάσσεται ως σήμερα στη Μόντενα. Όσον αφορά τις παρατάξεις των Γιβελίνων και των Γουέλφων συνέχισαν να αντιμάχονται μέχρι και τη μέση φάση των Ιταλικών Πολέμων, την πρώτη τριακονταετία του 16ου αι.