Ο πρώτος τσάρος των Ρομανόφ και ο πρώτος σύγχρονος ρωσικός στρατός

Από το 1613 που ανέβηκε στον θρόνο ο Μιχαήλ Ρομανόφ, ο πρώτος τσάρος της ομώνυμης δυναστείας, τέθηκε το ζήτημα του περαιτέρω εκσυγχρονισμού του Ρωσικού Στρατού. Ήδη στα 14 έτη που προηγήθηκαν (“η εποχή των προβλημάτων”, όπως είναι γνωστή στη ρωσική ιστορία), από το 1599 που πέθανε ο γιος και διάδοχος του Ιβάν, Φεοντόρ, μέχρι το 1613, που ο Μιχαήλ Ρομανόφ ανέβηκε στον θρόνο, η Ρωσία σχεδόν εξαφανίστηκε ως κράτος. Μετά τον Φεοντόρ, ο Μπορίς Γκουντούνοφ σφετερίστηκε τον θρόνο και ενεπλάκη σε πολεμικές περιπέτειες.

Ακολούθησαν οι δύο ψευτο-τσάροι οι οποίοι υποτίθεται ότι ενσάρκωναν τον πραγματικό Δημήτριο, τον μικρότερο γιο του Ιβάν του Τρομερού, ο οποίος όμως είχε δολοφονηθεί το 1591. Οι δύο αυτοί σφετεριστές, στηριζόμενοι στα πολωνικά και σουηδικά στρατεύματα παρέδωσαν μεγάλα τμήματα της Ρωσίας στους εχθρούς της, με αντάλλαγμα την αναγνώρισή τους ως τσάρους. Οι Πολωνοί μάλιστα κατέλαβαν και την ίδια τη Μόσχα, από την οποία εκδιώχθηκαν το 1612.

Υπό αυτές τις συνθήκες, ο Μιχαήλ Ρομανόφ άρχισε να αναδιοργανώνει τον Ρωσικό Στρατό επί των δυτικών προτύπων της εποχής. Οι Στρέλτσι, το τακτικό σώμα πεζικού που είχε ιδρύσει ο Ιβάν ο Τρομερός, στη μεγάλη τους πλειοψηφία έμειναν πιστοί στον ρωσικό θρόνο και πολέμησαν γενναία κατά των εξωτερικών εχθρών. Ωστόσο, ο τσάρος έκρινε ότι χρειάζονταν και κάτι επιπλέον, έτσι, το 1630, συγκροτήθηκαν τα πρώτα δύο συντάγματα των “Σολντάτσκι” (Στρατιωτών).

Τα τμήματα αυτά, αν και δεν ανήκαν, επίσημα, στο σώμα των Στρέλτσι, στην ουσία αποτελούσαν μια εκδυτικοποιημένη εκδοχή τους. Τα δύο αυτά συντάγματα οργανώθηκαν σε οκτώ λόχους, ο καθένας με 120 μουσκετοφόρους και 80 σαρισσοφόρους και σε έναν λόχο επιτελείου, με 176 άνδρες, περιλαμβανομένου του συνταγματάρχη, ενός ταγματάρχη, ιερέων, ιατρών και βοηθητικών ανδρών. Το 1632 ιδρύθηκαν άλλα τέσσερα τέτοια συντάγματα. Στα συντάγματα αυτά, αρχικά υπηρετούσαν πολλοί ξένοι αξιωματικοί.

Αυτοί σταδιακά απομακρύνθηκαν και τα συντάγματα των “Σολντάτσκι” επανδρώνονταν αποκλειστικά από Ρώσους. Οι στολές τους ήταν παρόμοιες με αυτές των Στρέλτσι. Επίσης, οι αμοιβές τους ήταν ίδιες και η τροφοδοσία τους γινόταν με τον ίδιο τρόπο. Η διαφορά τους με τα “αδελφά” συντάγματα των Στρέλτσι, ήταν στο έμψυχο υλικό τους και στις τακτικές μάχης τους. Στα συντάγματα των “Στρατιωτών” είχαν δικαίωμα να καταταγούν και βογιάροι, οι οποίοι όμως, για διάφορους λόγους, είχαν χάσει την περιουσία τους, αλλά και δουλοπάροικοι, οι οποίοι αμέσως με την κατάταξή τους, απελευθερώνονταν και αποκτούσαν δικαίωμα ιδιοκτησίας.

Παράλληλα συγκροτήθηκαν και συντάγματα ιππικού, δυτικού τύπου (πιστολοφόροι Reiters). Στα συντάγματα αυτά επίσης μπορούσαν να καταταγούν από βογιάροι (ευγενείς) μέχρι δουλοπάροικοι. Τα ρωσικά συντάγματα Reiters ήταν πολύ μεγάλα, παρατάσσοντας, το καθένα περί τους 2.000 άνδρες, οργανωμένους σε 12 ίλες.

Επίσης συγκροτήθηκε, την περίοδο αυτή, το πρώτο σύνταγμα δραγώνων, με 12 λόχους των 120 ανδρών, έκαστος. Οι δραγώνοι αυτοί αποτελούσαν εξέλιξη των εφίππων Στρέλτσι. Κινούνταν με άλογα, αλλά πολεμούσαν πεζοί. Την περίοδο αυτή η δύναμη των Στρέλτσι είχε καταπέσει. Σε όλη τη Ρωσία αριθμούσαν μόλις 8.000 άνδρες. Ωστόσο, σύντομα ο αριθμός τους αυξήθηκε ξανά, καθώς η Ρωσία είχε να αντιμετωπίσει αντιπάλους τόσο στα δυτικά –Πολωνία και Σουηδία– όσο και στα νοτιοανατολικά της –Τάταροι, Τούρκοι– σύνορα.