Ο “άγιος” τσάρος και η εκατόμβη νεκρών Ρώσων στο Ανατολικό Μέτωπο

Στα τέλη του 1915 στο Ανατολικό Μέτωπο οι Αυστριακοί, με γερμανική βοήθεια, είχαν απωθήσει τους Ρώσους σε βάθος στην Πολωνία και στη Γαλικία (δυτική Ουκρανία). Ο Ρωσικός στρατός είχε υποστεί τρομακτικές απώλειες. Ο “άγιος” τσάρος Νικόλαος Β’ που είχε αναλάβει προσωπικά (θεωρητικά) τη διοίκηση του στρατού του, αλλά αυτό δεν είχε κάποιο σοβαρό αντίκρισμα.

Ο τσάρος ήταν παντελώς άσχετος με τα στρατιωτικά, είχε τοποθετήσει παντελώς ανίδεους στρατιωτικούς διοικητές στο μέτωπο. Ανέλαβε τη διοίκηση επηρεαζόμενος από την σύζυγό του, που με την σειρά της επηρεαζόταν από τον ραδιούργο Ρασπούτιν. Παραμονές Χριστουγέννων του 1915, στο νότιο άκρο του μετώπου της Γαλικίας βρίσκονταν αντιμέτωπες η αυστροουγγρική 7η Στρατιά του στρατηγού Καρλ φον Πφάντσερ-Μπάλτιν με τις δύο στρατιές του ρωσικού Νοτιοδυτικού Μετώπου (σχηματισμός αντίστοιχος της ομάδας στρατιών) του στρατηγού Ιβανόφ, με την 7η και την 9η Στρατιά, υπό τους στρατηγούς Σερμπάτσεφ και Λετσίτσκι, αντίστοιχα.

Οι Ρώσοι είχαν αποφασίσει να επιτεθούν με την 9η Στρατιά στο νότιο άκρο του μετώπου των Αυστριακών, στην ζώνη ευθύνης του αυστριακού 8ου Σώματος Στρατού (ΣΣ) του στρατηγού Κόρντα για να πείσουν τους Ρουμάνους να συνταχθούν με την Αντάντ. Το εν λόγω Σώμα Στρατού ήταν ιδιαίτερα καταπονημένο από τις προηγούμενες μάχες και η πλειοψηφία των ανδρών του ήταν μεγαλύτερης ηλικίας έφεδροι. Απέναντι στις δυνάμεις αυτές η ρωσική 9η Στρατιά παρέτασσε τρία Σώματα Στρατού και άφθονο πυροβολικό. Στις 23 Δεκεμβρίου 1915 η ρωσική επίθεση ξεκίνησε. Σε πρώτο κλιμάκιο οι Ρώσοι ενέπλεξαν τέσσερις μεραρχίες πεζικού (ΜΠ) – 64 τάγματα.

Ο Αυστριακός διοικητής γνωρίζοντας την αδυναμία των στρατευμάτων του, αριθμητική και ποιοτική, είχε λάβει τα μέτρα του. Κατ’ αρχήν, έχοντας ενδείξεις για την επικείμενη ρωσική επίθεση, απομάκρυνε τους άνδρες του από τα πρώτα τους χαρακώματα και τους τοποθέτησε στη δεύτερη γραμμή άμυνας. Έτσι όταν το ρωσικό πυροβολικό κονιορτοποίησε, κυριολεκτικά, την πρώτη αυστριακή γραμμή χαρακωμάτων, δεν σκότωσε παρά ελάχιστους άνδρες.

Κόλαση για τον Ρωσικό στρατό

Επίσης ο Αυστριακός διοικητής είχε συγκεντρώσει το διαθέσιμο πυροβολικό το, περί τα 100 πυροβόλα και οβιδοβόλα, σε τρεις ομάδες “επέμβασης”. Οι Αυστριακοί πυροβολητές είχαν επισημάνει από πριν το έδαφος και είχαν κανονίσει τις βολές τους στους κύριους άξονες από όπου υποχρεωτικά θα κινούνταν οι Ρώσοι.

Οι Ρώσοι αφού κατάφεραν με απώλειες να κερδίσουν λίγο έδαφος, που οι Αυστριακοί είχαν ουσιαστικά εγκαταλείψει, εξαπέλυσαν στις 27 Δεκεμβρίου την κύρια επίθεσή τους. Τότε όμως άνοιξε η κόλαση. Το ρωσικό πυροβολικό με μια βλακώδη εμμονή συνέχισε να βάλλει κατά της κενής αυστριακής πρώτης γραμμής. Μόλις όμως το ρωσικό πεζικό εξόρμησε δέχτηκε συντριπτικά πυρά από το αντίπαλο πυροβολικό.

Με τρόμο οι Ρώσοι στρατιώτες έβλεπαν τους συνάδελφους τους να διαμελίζονται και τα μέλη τους να πετούν στον αέρα. Υπ’ αυτές τις συνθήκες η ρωσική επίθεση σταμάτησε εν τη γενέσει της. Ωστόσο ο Λετσίτσκι συνέχισε την 28η Δεκεμβρίου με τα αυτά, όμως, απογοητευτικά αποτελέσματα, με το ρωσικό πυροβολικό να αδυνατεί πάντα να κανονίσει τη βολή του και να υποστηρίξει αποτελεσματικά το άμοιρο πεζικό. Στις 29 Δεκεμβρίου οι Ρώσοι εξαπέλυσαν νέα, με τον ίδιο τρόπο εκτελεσμένη επίθεση που φυσικά απέτυχε.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες ο Ιβανόφ αποφάσισε να ρίξει στη μάχη και την 7η Στρατιά του, βορειότερα, κατά του αυστριακού 6ου Σώματος Στρατού. Η ρωσική επίθεση στον τομέα αυτό άρχισε το βράδυ της 28ης Δεκεμβρίου και συνεχίστηκε μέχρι την 1η Ιανουαρίου 1916 με τραγικά για τους Ρώσους αποτελέσματα. Επρόκειτο για μια άνευ προηγουμένου σφαγή όπου 18.000 Ρώσοι σκοτώθηκαν, τραυματίσθηκαν ή αιχμαλωτίσθηκαν έναντι μόλις 800 Αυστριακών.

Ο τσάρος δέχεται την ήττα

«Μετά την προπαρασκευή του πυροβολικού μας προχωρήσαμε περί τα 1.500 μέτρα υπό τα πυρά του εχθρικού πυροβολικού. Όταν φτάσαμε στα 500 μ. από την εχθρική τοποθεσία δεχτήκαμε πυρά πολυβόλων και τυφεκίων. Ο εχθρός επάνδρωνε άθικτα χαρακώματα προστατευμένα με 10 ζώνες συρματοπλέγματος και μας περίμενε. «Επί ώρες ήμασταν ξαπλωμένοι στο εχθρικό έδαφος. Δεν μπορούσαμε να βοηθήσουμε τους πληγωμένους καθώς βρισκόμασταν πολύ κοντά στις εχθρικές θέσεις…», ανέφερε Ρώσος αξιωματικός, αρκετά τυχερός, που επέζησε από το σφαγείο στο Ανατολικό Μέτωπο.

Η επίθεση των Ρώσων συνεχίστηκε παρόλα αυτά. Η ρωσική 9η Στρατιά κατάφερε να εισχωρήσει στην τοποθεσία του αυστριακού 8ου Σώματος Στρατού στις 11 Ιανουαρίου 1916, αφού πρώτα μια ολόκληρη ρωσική μεραρχία πεζικού εξοντώθηκε. Όταν μερικές μέρες αργότερα οι Ρώσοι πεζοί κατάφεραν να φτάσουν ως τις γραμμές του αυστριακού πυροβολικού, λόγω τραγικού συντονισμού, εξοντώθηκαν από τα πυρά του δικού τους πυροβολικού. Οι Αυστριακοί εκμεταλλεύτηκαν την ρωσική αβελτηρία και αντεπιτιθέμενοι ανέκτησαν το χαμένο έδαφος.

Παρά την συντριπτική ήττα ο, αγιοποιημένος από τη ρωσική εκκλησία το 2000, τσάρος, διέταξε συνέχιση της επίθεσης. Ωστόσο οι επιτελείς του κατάφεραν να τον πείσουν για το άσκοπο της επίθεσης. Η άδοξη ρωσική επίθεση στη Γαλικία έληξε. Οι Αυστριακοί είχαν περί τις 30.000 απώλειες. Οι αντίστοιχες ρωσικές, όμως, πλησίασαν τους 100.000 άνδρες.