Όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος εγκαινίαζε τη σχέση πρωθυπουργού-ΔΕΘ

Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) αποτελεί το γεγονός των ημερών. Η ιστορία της ξεκινά το 1926. Ωστόσο, ο πρώτος πρωθυπουργός που επισκέφτηκε την ΔΕΘ ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, τον Οκτώβριο του 1928. Η επίσκεψή του προσέδωσε πολιτική διάσταση σε έναν θεσμό που θα καθιέρωνε τη Θεσσαλονίκη, ως εμπορική πρωτεύουσα των Βαλκανίων.

Η άκρως βενιζελική εφημερίδα “Μακεδονία”, τη Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 1928, έγραφε με πηχυαίους τίτλους ότι «Ήνοιξε χθες η Διεθνής Έκθεσις – Ποία η μεγάλη σημασία της – Ο αγιασμός και οι λόγοι των ρητόρων». Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο τότε Διευθυντής της Έκθεσης και πρωτεργάτης της ιδέας για την ίδρυση μιας διεθνούς εμπορικής έκθεσης, Νικόλαος Γερμανός, καθηγητής ζωολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και βουλευτής. Στο λόγο του τόνισε ότι η (τρίτη) επανάληψη της έκθεσης αποτελούσε τρανή απόδειξη της ανεκτίμητης σημασίας της για τη μακεδονική πρωτεύουσα, για τη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και για όλη τη χώρα εν γένει.

Ο Γερμανός πίστευε ότι λόγοι “γεωγραφικοί” επέβαλλαν την προτίμηση της Θεσσαλονίκης για την οργάνωση διεθνών εμποροπανηγύρεων. Η Θεσσαλονίκη, σε κομβικό σημείο μεταξύ Παλαιάς και Νέας Ελλάδας, σε στρατηγική θέση για την είσοδο στη Βαλκανική και την Ευρώπη, αποτελούσε το ευνοϊκότερο έδαφος για το σκοπό αυτό. Ακόμη, η πρωτοβουλία αυτή ενίσχυε το περιφερειακό και διεθνές status της πόλης, έναντι των εδαφικών διεκδικήσεων των βόρειων γειτόνων της χώρας. Αλλά και ο υπουργός Γενικός Διοικητής Μακεδονίας, Περικλής Καλλιδόπουλος, υπογράμμισε τους εθνικούς λόγους για τους οποίους η Έκθεση επιβαλλόταν να γίνεται στη Θεσσαλονίκη.

Επιστροφή από το εξωτερικό

Αρχές Οκτωβρίου 1928, ο Κρητικός πολιτικός επέστρεφε στην Ελλάδα από ένα μεγάλο ευρωπαϊκό ταξίδι (Ιταλία, Γαλλία, Αγγλία, Ελβετία, Γιουγκοσλαβία). Σκοπός του ταξιδιού αυτού, ήταν η άρση της απομόνωσης της ελληνικής διπλωματίας. Τελευταίος σταθμός του, το Βελιγράδι, όπου μετέβη για συνομιλίες με τη γιουγκοσλαβική πλευρά για την επίλυση των υφιστάμενων διαφορών μεταξύ των δυο κρατών. Επιστρέφοντας από τη σερβική πρωτεύουσα, ο Βενιζέλος αποφάσισε να επισκεφτεί τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.

Η “Μακεδονία”, στο φύλλο της Παρασκευής 12 Οκτωβρίου 1928, έγραφε ότι «το μεσονύκτιον ο Βενιζέλος εγκατέλειψε το Βελιγράδιον προεπέμφθη εις τον σταθμόν μετά των επισημοτέρων τιμών θα μείνη μιαν μόνον ώρα εν Θεσσαλονίκη». Στο ίδιο φύλλο, η εφημερίδα ανακοίνωνε ότι «ο κ. Βενιζέλος φθάνων εις τον σταθμόν της Θεσσαλονίκης θα κατευθυνθή αμέσως εις την Διεθνή Έκθεσιν δια να περιεργασθή τα περίπτερά της. Δια την επίσκεψιν ταύτην θα παραμείνη επί μιαν ώραν και μετά ταύτα θα συνεχίση το ταξείδιόν του δι’ Αθήναις».

Στο φύλλο της επόμενης ημέρας (13 Οκτωβρίου 1928), η ίδια εφημερίδα περιέγραφε την άφιξη του Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη. Την ογδόη εσπερινή, ο Έλληνας πρωθυπουργός έφτασε στον σιδηροδρομικό σταθμό Θεσσαλονίκης και έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής. Στη συνέχεια, με τη συνοδεία του, κατευθύνθηκε προς το χώρο της έκθεσης.

Στην είσοδο της έκθεσης, τον περίμενε ο Γάλλος στρατάρχη Φρανσαί ντ’ Εσπεραί, παλιός γνώριμός του από την εποχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Έχοντας δίπλα του τον Γάλλο στρατάρχη, ο Βενιζέλος επισκέφτηκε το βιομηχανικό περίπτερο, κατόπιν το ταπητουργικό, το σταφιδικό, το σερβικό, το ουγγρικό και κατέληξε στο καπνικό.

Ο Βενιζέλος στη ΔΕΘ

Στο βιομηχανικό περίπτερο, «ο κ. Βενιζέλος εθαύμασε την βιομηχανίαν και συνεχάρη τους εκπροσώπους της. Εις το Ταπητουργικόν εξήτασε με προσοχήν και με στοργήν τους Ελληνικούς τάπητας και την κατ’ εκείνην την στιγμήν γινομένην επεξεργασίαν». Με βάση το ίδιο δημοσίευμα, «εις το περίπτερο του Σταφιδικού Οργανισμού συνεχάρη τους εκπροσώπους του δια την τόσον καλαισθητικήν εμφάνισιν των εκθεμάτων, τονίσας ότι ο οργανισμός αυτός αποτελεί καύχημα δια την Ελλάδα».

Ακολούθως, ο Βενιζέλος επισκέφτηκε το σερβικό περίπτερο, όπου τον υποδέχτηκαν θερμότατα οι Σέρβοι αντιπρόσωποι, ενώ ο ίδιος τους συνεχάρη για την απόφασή τους να συμμετέχουν στη διεθνή έκθεση. Σειρά είχε η επίσκεψη στο ουγγρικό περίπτερο, όπου ο ίδιος μίλησε με θερμά λόγια για τις σχέσεις των δυο χωρών. Τέλος, επισκέφτηκε το καπνικό περίπτερο, όπου εξέφρασε τον θαυμασμό του για τα ελληνικά καπνά, τα οποία θεωρούσε το καλύτερο ελληνικό προϊόν.

Ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής της Γ’ Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης υπογράμμισε τη σημασία που είχε για την έκθεση, η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού. Ο Κρητικός πολιτικός ανταπάντησε ότι το έργο της έκθεσης «είναι μέγα και πρέπει να είμεθα υπερήφανοι δι’ αυτό και πλήρεις ελπίδων δια το μέλλον», ενώ δεν παρέλειψε να τονίσει ότι «οφείλομεν να στερεώσωμεν την ειρήνην, δια να δυνηθώμεν να αφοσιωθώμεν απερίσπαστοι εις την ενίσχυσιν της παραγωγής μας. Στηρίζω μεγάλας ελπίδας εις την παραγωγήν της Μακεδονίας και δια τούτο ενδιαφέρομαι πολύ δια την εκτέλεσιν των μεγάλων της παραγωγικών έργων». Τη δεκάτη νυχτερινή της ίδιας μέρας, ο Βενιζέλος αναχώρησε από τον σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης για την Αθήνα.