Όταν οι Αμερικανοί βομβάρδιζαν την ουδέτερη Ελβετία!

O πόλεμος στην Ουκρανία, πέραν της παγκόσμιας κοινωνικοπολιτικής αναστάτωσης που προκάλεσε, έχει δημιουργήσει και πολλά νέα δεδομένα σε ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο. Ανάμεσα σε αυτά, κυρίαρχο είναι το στοιχείο της αποουδετεροποίησης χωρών, που έως τώρα εθεωρούντο ως ουδέτερες.

Έτσι έχουμε την ένταξη στο ΝΑΤΟ της Φινλανδίας, ουδέτερης από το 1945, που την ακολουθεί καταπόδας η Σουηδία, ούσα κι αυτή έως τώρα ουδέτερη και μάλιστα από τις αρχές του 19ου αιώνα. Τις δύο Σκανδιναβικές χώρες, γίνεται έντονη προσπάθεια να τις ακολουθήσει η ουδέτερη Ελβετία, η οποία απέχει από συγκρούσεις πάνω από 500 χρόνια και συγκεκριμένα από την Μάχη του Μαρινιάνο, μια μεγάλη μάχη μεταξύ Γαλλίας και Ελβετίας, η οποία διεξήχθη στις αρχές του 16ου αιώνα (1511).

Ελβετία ουδέτερη αλλά… θύμα

Μιλώντας για την ουδέτερη Ελβετία, ας πάμε λίγο πίσω στην ιστορία, για να δούμε πώς εκλαμβάνεται μερικές φορές η ουδετερότητα κάποιου από τρίτους. Η γνωστή παροιμία λέει: «Όταν τσακώνονται τα βουβάλια την πληρώνουν τα βατράχια». Έτσι και η Ελβετία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αν και αυστηρά ουδέτερη, υπέστη σποραδικές επιδρομές βομβαρδισμού από τους συμμάχους, που με την πάροδο του χρόνου έγιναν πιο συχνές, ειδικά κατά το τελικό στάδιο της σύρραξης. Χαρακτηριστικά, κατά τη διάρκεια του πολέμου, περίπου 7.000 φορές ήχησαν εκεί οι σειρήνες αεροπορικού συναγερμού.

Επίσης, πολλές φορές τα συμμαχικά βομβαρδιστικά χρησιμοποίησαν τον ελβετικό εναέριο χώρο ως ασφαλέστερη διαδρομή για τις πτήσεις τους προς γερμανικούς στόχους. Από την άλλη, συμμαχικά βομβαρδιστικά που είχαν κτυπηθεί από γερμανικά αντιαεροπορικά πυρά, επεδίωκαν να προσγειωθούν στην ουδέτερη Ελβετία, αντί στο γερμανικό έδαφος, για να αποφύγουν τη σύλληψη των πληρωμάτων τους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Ελβετία να έχει συγκεντρώσει 1.700 Αμερικανούς πιλότους, από τέτοια περιστατικά, που επαναπατρίσθηκαν μετά το τέλος του πολέμου!

Μικρό χρονικό των βομβαρδισμών

Μια πρόχειρη έρευνα στο χρονικό των συμμαχικών αεροπορικών επιθέσεων εις βάρος της Ελβετίας απέδωσε τα εξής: Το 1940, υπήρξαν μικρές επιθέσεις στη Γενεύη, το Ρένενς, τη Βασιλεία και τη Ζυρίχη από την Βρετανική Βασιλική Αεροπορία (RAF). Τον Οκτώβριο του 1943, η Αμερικάνικη Πολεμική Αεροπορία (USAAF) έριξε βόμβες στο Samedan, με αποτέλεσμα υλικές ζημιές. Το 1944 υπήρξαν επιθέσεις που περιλάμβαναν το Koblenz, το Cornol, το Niederweningen και το Thayngen.

Οι επιθέσεις το 1945 περιλάμβαναν τον Chiasso δύο φορές. Στις 22 Φεβρουαρίου 1945, επίσης, πραγματοποιήθηκαν δεκατρείς αεροπορικές επιδρομές της USAAF με το Stein am Rhein να υφίσταται τις μεγαλύτερες ζημιές. Βομβαρδίστηκαν, ακόμα, το Taegerwilen, το Rafz και το Vals. Συνολικά προκλήθηκαν 21 θάνατοι εξαιτίας αυτών των επιθέσεων. Η τελευταία αεροπορική επιδρομή έγινε στο Brusio, στις 16 Απριλίου 1945.

40 νεκροί στο Schaffhausen

Το πιο σοβαρό περιστατικό, όμως, ήταν ο ημερήσιος βομβαρδισμός του Schaffhausen την 1η Απριλίου 1944 από την Αμερικάνικη Πολεμική Αεροπορία (USAAF). Περίπου 50 Liberators B-24 θεώρησαν το Schaffhausen ως στόχο, αντί για το Ludwigshafen am Rhein (περίπου 235 χλμ. βόρεια του Schaffhausen!) και το βομβάρδισαν, αφήνοντας πίσω τους ερείπια, 40 νεκρούς (photo εξώφυλλου από την κηδεία των νεκρών) και 270 βαριά τραυματίες.

Όταν η ελβετική κυβέρνηση ζήτησε εξηγήσεις για το τραγικό συμβάν, οι σύμμαχοι δικαιολογήθηκαν πως η κακοκαιρία διέσπασε τον αμερικανικό σχηματισμό πάνω από τη Γαλλία και οι ισχυροί άνεμοι, που σχεδόν διπλασίασαν την ταχύτητα των βομβαρδιστικών, μπέρδεψαν τους πλοηγούς. Δεδομένου ότι το Schaffhausen βρίσκεται στη δεξιά (βόρεια) όχθη του ποταμού Ρήνου, θεωρήθηκε ότι ήταν γερμανική πόλη. Μέχρι τον Οκτώβριο του 1944, είχαν πληρωθεί 4 εκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση.

Βομβαρδισμός Ζυρίχης και Βασιλείας

Στις 4 Μαρτίου 1945, έξι βομβαρδιστικά της USAAF B-24 έπληξαν τη Ζυρίχη με 12,5 τόνους ισχυρών εκρηκτικών και 12 τόνους εμπρηστικών βομβών, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 5 άνθρωποι, να τραυματισθούν σοβαρά 15 και να ισοπεδωθούν 50 σπίτια. Ο επιδιωκόμενος στόχος ήταν το Aschaffenburg κοντά στη Φρανκφούρτη επί του Μάιν (290 χλμ. προς τα βόρεια!).

Τα έξι βομβαρδιστικά είχαν ξεφύγει από τη διαδρομή τους και πίστεψαν ότι είχαν βομβαρδίσει το Φράιμπουργκ. Σχεδόν στο ίδιο χρονικό διάστημα, άλλα βομβαρδιστικά έριξαν 12,5 τόνους ισχυρών εκρηκτικών και 5 τόνους εμπρηστικών βομβών στη Βασιλεία (δείτε εδώ το σχετικό βίντεο).

Ο Ελληνοαμερικανός πλοηγός έχασε το δρόμο…

Με αφορμή τον βομβαρδισμό της Ζυρίχης, συγκροτήθηκε την 1η Ιουνίου 1945 στρατοδικείο στην Αγγλία. Πρόεδρος του ήταν ο συνταγματάρχης James M. Stewart, ο διάσημος ηθοποιός, που ήταν και πιλότος βομβαρδιστικού B-24. Ο επικεφαλής της μοίρας βομβαρδισμού, πιλότος υποσμηναγός William R. Sincock και ο πλοηγός Ελληνοαμερικανός υποσμηναγός Theodore Q. Balides, κατηγορήθηκαν για παραβίαση του Άρθρου 96 του Πολέμου και συγκεκριμένα για το ότι βομβάρδισαν «κατά λάθος» φιλικό έδαφος. Τελικά, οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν με το σκεπτικό πως για το “λάθος” έφταιγαν οι… καιρικές συνθήκες!

Αποζημιώσεις

Εκτός από τα 4 εκατομμύρια δολάρια που καταβλήθηκαν για τον βομβαρδισμό του Schaffhausen, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών συμφώνησε στις 21 Οκτωβρίου 1949 να πληρώσει ακόμα 14,4 εκατομμύρια δολάρια στην ελβετική κυβέρνηση, ως αποζημίωση για ζημιές που προκλήθηκαν σε πρόσωπα και περιουσίες κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι πόλεις μπορεί να ξαναχτίστηκαν, μόνο που οι σκοτωμένοι δεν γύρισαν πίσω…