Παραποτάμια μάχη υπόδειγμα – Η καταστροφή Γερμανών από τον Βελισάριο

Μετά την συντριβή των δυνάμεών του στη μάχη του Δεκίμου, ο βασιλιάς των Βανδάλων Γελίμερος, επικεφαλής των επιζησάντων ανδρών του, κινήθηκε νοτιοδυτικά, προς τη Μαυριτανία. Το ηθικό του στρατού είχε σε τέτοιο βαθμό καταπέσει ώστε δεν επιχείρησε καν να ανατρέψει τους λιγοστούς βουκελάριους (επίλεκτοι Βυζαντινοί ιππείς) του Ιωάννη (υποστράτηγος του Βελισάριου), που «πολιορκούσαν» την πρωτεύουσά του Καρχηδόνα. Εγκαταλείποντας όμως την Καρχηδόνα ο Γελίμερος ήταν σαν να παραιτείτο από τη συνέχεια του πολέμου.

Την ώρα που ο Γελίμερος συγκέντρωνε τα υπολείμματα του στρατού στην πεδιάδα της Βούλλης και ικέτευε τους Μαυριτανούς να συνταχθούν στο πλευρό του, ο Βελισάριος εισερχόταν νικητής και τροπαιούχος στην Καρχηδόνα. Ο πόλεμος όμως δεν είχε τελειώσει, εφόσον μεγάλο μέρος του στρατού των Βανδάλων παρέμενε αήττητο στην πεδιάδα της Βούλλης, μαζί με τον βασιλιά του και το χειρότερο ενισχύθηκε με 5.000 εκλεκτούς άνδρες υπό τον αδερφό του Γελίμερου Τζάζωνα.

Ενισχυμένος ο Γελίμερος, αποφάσισε να επιχειρήσει να ανακαταλάβει την χαμένη του πρωτεύουσα αλλά απέτυχε. Την επομένη, μόλις γλυκοχάραξε οι Βάνδαλοι παρατάχθηκαν έξω από το στρατόπεδό τους στην περιοχή του Τρικάμαρου, 30 χλμ. δυτικά της Καρχηδόνας, ενώπιον ενός μικρού ποταμού. Ο Βελισάριος από την πλευρά του, βλέποντας την παράταξη των Βανδάλων, παρέταξε και αυτός τον στρατό του απέναντι τους.

Ο βυζαντινός στρατός τάχθηκε σε δύο γραμμές μάχης. Την πρώτη την αποτελούσε αποκλειστικά ιππικό, ανεπτυγμένο σε διάταξη ακροβολισμού, ώστε να καλύπτει το σύνολο του εκτεταμένου εχθρικού μετώπου. Πίσω του ετάχθη το σύνολο του πεζικού και 500 βουκελάριοι, υπό τη διοίκηση του ιδίου του Βελισάριου. Ο Βελισάριος διέθετε περί τους 8.000 άνδρες, έναντι διπλάσιων Βανδάλων και χιλιάδων Μαυριτανών που όμως τελικά δεν ενεπλάκησαν στη μάχη.

Μάχη στον ποταμό και έξυπνη τακτική

Ήταν 15 Δεκεμβρίου του 533 μ.Χ. Ξαφνικά ο Βελισάριος έδωσε το σύνθημα στον αρχηγό του ιππικού Ιωάννη να επιτεθεί κατά του εχθρικού κέντρου, με σκοπό να δημιουργήσει προγεφύρωμα στην ελεγχόμενη από τους Βανδάλους όχθη του ποταμού. Ο Ιωάννης ενέπλεξε μικρές δυνάμεις και δεν τους επέτρεψε να αγκιστρωθούν. Μόλις δέχθηκαν αντεπίθεση των Βανδάλων, οι Βυζαντινοί ιππείς, υποχώρησαν και διάβηκαν ξανά τον ποταμό προς την φίλα όχθη. Οι Βάνδαλοι, με επικεφαλής τον Τζάζωνα, τους καταδίωξαν έως την δική τους όχθη του ποταμού. Εκεί σταμάτησαν και κατόπιν επέστρεψαν στις θέσεις τους ψάλλοντας νικητήριους παιάνες.

Ο Βελισάριος αντελήφθη τότε ότι οι αντίπαλοι σκόπευαν να τηρήσουν αμυντική στάση, παρά την αριθμητική τους υπεροχή. Έτσι διέταξε τον Ιωάννη να εξαπολύει συνεχείς επιθέσεις κατά του εχθρικού κέντρου, χωρίς όμως να εμπλέκεται σε εκ του συστάδην αγώνα, αλλά να υποχωρεί όταν δέχεται πίεση και να επενέρχεται αμέσως μετά. Ο Ιωάννης, ενισχυμένος με όλους τους βουκελάριους, ακολούθησε κατά γράμμα τις οδηγίες του στρατηγού.

Κάθε φορά όμως η επιθέσεις του εξαπολύοντο με όλο και περισσότερες δυνάμεις και με όλο και περισσότερη ορμή. Οι Βάνδαλοι δεχόμενοι τα βέλη των Βυζαντινών καβαλαρίων προσπαθούσαν να τους πλησιάσουν για να εμπλακούν σε ατομική μάχη μαζί τους. τότε επενέβαιναν οι βαρύτερα οπλισμένοι βουκελάριοι, οι οποίοι δεν δίσταζαν να εμπλέκονται με τους Βανδάλους.

Τελικά, ισχυρά πιεζόμενος ο Ιωάννης διέταξε εκ νέου υποχώρηση. Σε λίγα λεπτά όμως το βυζαντινό ιππικό επιτέθηκε ξανά. Αυτή τη φορά οι βουκελάριοι άνοιξαν την επίθεση, υποστηριζόμενοι από τα βέλη των καβαλαρίων, που ακολουθούσαν σε δεύτερο κλιμάκιο και του πεζικού που ακολουθούσε σε τρίτο. Υπό το βάρος της συνδυασμένης εφόδου το βανδιλικό μέτωπο άρχισε να παρουσιάζει σημεία κάμψης.

Ο Βελισάριος το αντελήφθη και διέταξε το σύνολο του στρατού να επιτεθεί τώρα κατά των Βανδάλων. Εκείνη τη στιγμή ένας βουκελάριος σκότωσε τον Τζάζωνα. Στη θέα του νεκρού αδερφού του ο Γελίμερος τράπηκε σε φυγή. Οι Βάνδαλοι, χωρίς ηγεσία δεχόμενοι πίεση από το σύνολο του βυζαντινού στρατού κατέρρευσαν. Οι Μαυριτανοί επίσης σύμμαχοί τους, βλέποντας την διάλυση τους μετώπου τράπηκαν και αυτοί σε φυγή.

Όσον αφορά τους Ούννους, οι οποίοι έως τότε δεν είχαν λάβει μέρος στη μάχη, βλέποντας τον Βελισάριο και πάλι νικητή και φοβούμενοι την οργή του, επιτέθηκαν με μανία κατά των Βανδάλων. Οι Βάνδαλοι, με καταρρακωμένο το ηθικό τους κλείστηκαν στο στρατόπεδο τους, θρηνώντας τους 800 νεκρούς τους. Οι Βυζαντινοί είχαν χάσει μόλις 50 άνδρες. Η μάχη είχε λήξει με νέα περιφανή νίκη του Βελισάριου.

Δεν ήταν λόγω απωλειών που ο Βελισάριος είχε νικήσει. Οι επιζήσαντες Βάνδαλοι, ακόμα και χωρίς σύμμαχους , ήταν περισσότεροι των Βυζαντινών. Ήταν το ηθικό τους και τη θέληση για αντίσταση που ο Βελισάριος είχε θραύσει και αυτό ήταν το χειρότερο για αυτούς. Στο μεταξύ ο Βελισάριος συνέχισε την επίθεση με στόχο την κατάληψη του εχθρικού στρατοπέδου. Οι Βάνδαλοι όμως δεν στάθηκαν να το υπερασπιστούν. Με επικεφαλής τον βασιλιά τους, τράπηκαν σε άτακτη φυγή, στη θέα των προσεγγιζουσών βυζαντινών φαλαγγών. Μερικούς μήνες αργότερα αιχμαλωτίσθηκε και ο Γελίμερος.