Ποια ήταν η ανταρσία των “Επτά Επαρχιών” που παραμένει μυστήριο στην Ολλανδία

Ένα από τα πλέον παράδοξα περιστατικά της παγκόσμιας ναυτικής ιστορίας αφορά την ανταρσία στο ολλανδικό θωρηκτό “De Zeven Provinciën” («Οι Επτά Επαρχίες» = που συγκροτούσαν την Ολλανδία). Το σκάφος, ένα μικρό θωρηκτό παράκτιας άμυνας, κατά την ορολογία της εποχής, εντάχθηκε στον στόλο το 1910. Είχε μήκος 101,5 μ. εκτόπισμα 6.530 τόνων, μέγιστη ταχύτητα 16 κόμβων και έφερε δύο πυροβόλα των 283 χλστ., τέσσερα των 150 χλστ., 10 των 75 χλστ. τέσσερα των 37 χλστ. και ένα ολμοβόλο των 75 χλστ. Το πλήρωμά του αριθμούσε 452 άνδρες.

Το σκάφος εντάχθηκε στον αποικιακό ολλανδικό στόλο και μεταστάθμευσε την Σουραμπάγια της Ινδονησίας το 1911. Το σκάφος δεν είδε ενεργό δράση, καθώς η Ολλανδία παρέμεινε ουδέτερη στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και δεν σημειώθηκε κάποια εξέγερση στις αποικίες. Στις 5 Φεβρουαρίου 1933 όμως οι 50 Ολλανδοί και 190 Ινδονήσιοι που βρίσκονταν εκείνη την ώρα στο σκάφος εξεγέρθηκαν και το κατέλαβαν. Την εξέγερση ξεκίνησαν 10 Ινδονήσιοι ναύτες, σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές.

Οι στασιαστές οδήγησαν το πλοίο νότια, κατά μήκος των ακτών της Σουμάτρα, χωρίς να διατυπώνουν κάποιο αίτημα στις αρχές. Ύστερα από αρκετές ημέρες ο τότε υπουργός Άμυνας της Ολλανδίας Λαουρέντιους Ντέκερ διέταξε επίθεση κατά του πλοίου από αέρος. Στις 10 Φεβρουαρίου πέντε αεράκατοι Dornier Do J Wal (φάλαινα) και τρία ελαφρά βομβαρδιστικά Fokker T, απογειώθηκαν και αναζήτησαν το θωρηκτό.

Η ανταρσία

Όταν το ανακάλυψαν επιτέθηκαν εναντίον του με τις μικρές βόμβες των 50 κιλών που διέθεταν. Μια βόμβα από την αεράκατο D-11 έπληξε το σκάφος. Από την έκρηξη 23 εκ των στασιαστών σκοτώθηκαν. Οι λοιποί, απόλυτα τρομοκρατημένοι από το αναπάντεχο πλήγμα ειδοποίησαν ότι παραδίδονταν. Μόνο μετά την παράδοση των στασιαστών έγινε δυνατό να αναζητηθούν τα αίτια της ανταρσίας, τα οποία όμως ποτέ, έως και σήμερα, δεν ξεκαθαρίστηκαν, με την ανταρσία να παραμένει ένα άλυτο ιστορικό μυστήριο.

Πολλά γράφτηκαν τότε και εξακολουθούν να γράφονται ως σήμερα. Σύμφωνα με ορισμένους η ανταρσία οφειλόταν σε κομμουνιστές ναύτες που βρίσκονταν στο πλοίο. Άλλοι όμως μελετητές επιμένουν ότι η ανταρσία ήταν μια αυθόρμητη, μη προμελετημένη κίνηση, που προκλήθηκε από τις περικοπές μισθών που είχαν τότε αποφασιστεί και τις δύσκολες συνθήκες ζωής επί του παλαιού σκάφους, σε συνδυασμό με την ανομοιογένεια του πληρώματος και γενικά το χαμηλό ηθικό που επικρατούσε εκείνη την εποχή στο ολλανδικό ναυτικό.

Η ανταρσία στο ολλανδικό θωρηκτό θύμιζε έντονα την αντίστοιχη που σημειώθηκε περίπου 18 μήνες νωρίτερα σε ένα βρετανικό σκάφος και κατεστάλη αναιμάκτως. Άλλοι, τέλος, αποδίδουν την ανταρσία στην τεταμένη κατάσταση που επικρατούσε στις ολλανδικές αποικίες εκείνη την εποχή.

Από τους στασιαστές 40 καταδικάστηκαν σε πολυετή κάθειρξη. Επίσης καταδικάστηκε ο πλοίαρχος του σκάφους P. M Eikenboom και ορισμένοι αξιωματικοί για παράλειψη καθήκοντος, καθώς όταν ξέσπασε η ανταρσία αυτοί βρίσκονταν σε κάποιο πάρτι στην ξηρά. Ο πλοίαρχος τιμωρήθηκε με τετράμηνη φυλάκιση και αποτάχθηκε από το ναυτικό.

Ο απόηχος

Ο απόηχος της ανταρσίας στην ολλανδική κοινωνία ήταν τεράστιος. Για τους Ολλανδούς, έως και σήμερα, η ανταρσία θεωρείται το σημαντικότερο γεγονός της ιστορίας της χώρας του τη δεκαετία του 1930. Οι συνέπειες ήταν, δε, άμεσες και φάνηκαν στις επόμενες εκλογές, όταν σημειώθηκε αισθητή στροφή του εκλογικού σώματος προς τα δεξιά του πολιτικού φάσματος.

Η νέα κυβέρνηση του απόστρατου αξιωματικού Χέντρικους Κόλιιν που προέκυψε έδρασε αποφασιστικά με σκοπό να ξεριζώσει κάθε σοσιαλιστική-αριστερή επίδραση στις ένοπλες δυνάμεις, αλλά και τη δημόσια διοίκηση. Από το περιστατικό επωφελήθηκαν και οι Ολλανδοί ναζιστές οπαδοί του Χίτλερ, κερδίζοντας ψήφους, μέλη και επιρροή. Μόνο το ολλανδικό Κομμουνιστικό Κόμμα θεώρησε την ανταρσία ως «απαρχή της αντί-αποικιακής επανάστασης». Ο επικεφαλής του κόμματος όμως, Χενκ Σνέεβλιετ, που χαιρέτησε την ανταρσία, φυλακίστηκε για πέντε μήνες.

Όσον αφορά το πλοίο, αφού επισκευάστηκε, αποδόθηκε και πάλι στο αποικιακό ναυτικό με το όνομα “Soerabaja”. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το παλαιό θωρηκτό πολέμησε κατά των Ιαπώνων και βυθίστηκε, στα αβαθή, από ιαπωνικά βομβαρδιστικά στο λιμάνι της Σουραμπάγια, το όνομα της οποίας έφερε, στις 18 Φεβρουαρίου 1942. Οι Ιάπωνες το ανέλκυσαν όταν κατέλαβαν την Ινδονησία και το χρησιμοποίησαν ως πλωτό πυροβολείο για την κάλυψη του λιμένα. Ήταν συμμαχικές βόμβες που το βύθισαν οριστικά το 1943.