Ποιοι εξόντωσαν τους Εβραίους της Οδησσού

Πριν την γερμανική εισβολή στην ΕΣΣΔ, η Οδησσός, κτισμένη μεταξύ των αρχαίων ελληνικών πόλεων Τύρας και Όλβιας, ήταν και είναι μια από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες πόλεις του Ευξείνου Πόντου. Όταν μετά τη γερμανική εισβολή η πόλη κατακτήθηκε από τους Ρουμάνους είχαν απομείνει σε αυτή περί τους 90.000 Εβραίοι. Θα ακολουθήσει η σφαγή των Εβραίων της πόλης. 

Οι Ρουμάνοι κυρίευσαν την Οδησσό στις 6 Οκτωβρίου 1941 μετά από μάχες δύο μηνών. Στις 22 Οκτωβρίου 1941 μια νάρκη που είχαν εγκαταλείψει οι Σοβιετικοί στρατιώτες κατά την υποχώρησή τους εξερράγη στο τοπικό γραφείο της NKVD (σοβιετική μυστική υπηρεσία), όπου είχε εγκαταστήσει το αρχηγείο του ο Ρουμάνος στρατιωτικός διοικητής και είχε εγκατασταθεί το επιτελείο της ρουμανικής 10ης Μεραρχίας Πεζικού.

Από την έκρηξη σκοτώθηκαν 67 Ρουμάνοι, μεταξύ τους 16 αξιωματικοί. Ανάμεσα στους τελευταίους ήταν και ο στρατιωτικός διοικητής στρατηγός Γκλογκονεάνου. Η έκρηξη θεωρήθηκε ότι οφειλόταν σε «σαμποτάζ των Εβραίων και των κομμουνιστών» και έτσι στις 23 Οκτωβρίου Γερμανοί SS των διαβόητων Einsatzgruppen άρχισαν το “έργο” τους.

Οι λίγοι Γερμανοί, βοηθούμενοι από τους Ρουμάνους στρατιώτες εισέβαλαν στα σπίτια της πόλης, πυροβολώντας ή απαγχονίζοντας κυριολεκτικά όποιον έβρισκαν μπροστά τους, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας ή θρησκεύματος. Πάνω από 100 άνθρωποι εκτελέστηκαν στην Μεγάλη Κρήνη της πόλης. Άλλοι 200 απαγχονίστηκαν στο προάστιο της Σλομπόντκα, 251 στη Μολνταβάνκα, 400 απαγχονίστηκαν στο Αλεξαντρόφσκι, ενώ χιλιάδες άλλους τους έκλεισαν σε αποθήκες και τους έκαψαν ζωντανούς.

Η σφαγή των Εβραίων

Μετά τον πόλεμο βρέθηκαν ομαδικοί τάφοι με πάνω από 22.000 πτώματα. Την επομένη 5.000 Εβραίοι συγκεντρώθηκαν στο χωριό Ντάνλικ. Οι πρώτοι δολοφονήθηκαν από τους άνδρες του ρουμανικού 10ου Τάγματος Πολυβόλων του αντισυνταγματάρχη Ντελεάνου. Οι υπόλοιποι κλείστηκαν σε τέσσερις μεγάλες αποθήκες, που οι Ρουμάνοι είχαν ρίξει βενζίνη. Οι έγκλειστοι κάηκαν ζωντανοί.

Όσοι δεν χωρούσαν δολοφονήθηκαν την επομένη μπροστά στα αποκαΐδια. Κάποιοι Εβραίοι αφέθηκαν, αλλά όλα τους τα υπάρχοντα κατασχέθηκαν. Μέσα στην πρώτη εβδομάδα ρουμανικής κατοχής η Οδησσός είχε χάσει το 10% του πληθυσμού της. Το έγκλημα όμως δεν σταμάτησε εκεί. Οι Ρουμάνοι φασίστες δημιούργησαν δικό τους στρατόπεδο συγκέντρωσης των Εβραίων στην Μπογκντανόφκα, όπου συγκεντρώθηκαν 55.000 άνθρωποι. Όλοι τους δολοφονήθηκαν στο διάστημα 20 Δεκεμβρίου 1941 έως 15 Ιανουαρίου 1942 από Ρουμάνους φασίστες, Γερμανούς και Ουκρανούς.

Άλλοι 40.000 περίπου Εβραίου κλείστηκαν στο γκέτο που δημιουργήθηκε στο προάστιο Σλομπόντκα της Οδησσού. Εκεί η θνησιμότητα ήταν τόσο μεγάλη που μέχρι τον Φεβρουάριο είχαν πεθάνει σχεδόν οι μισοί έγκλειστοι από την πείνα και το κρύο. Όσοι επέζησαν μεταφέρθηκαν αλλού. Πολλοί πέθαναν κατά τη μεταφορά, ακόμα περισσότεροι δολοφονήθηκαν από τους Ρουμάνους και τους Γερμανούς. Πολλοί λίγοι γλίτωσαν. Από τους Ρουμάνους δολοφόνους δύο στρατηγοί καταδικάστηκαν σε θάνατο, μετά τον πόλεμο, αλλά η ποινή του ενός μετατράπηκε σε ισόβια