Πώς γεννήθηκε ο θεσμός των Παραολυμπιακών Αγώνων με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
27/08/2024
Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 στο Βερολίνο, ο θεσμός δέχθηκε το ισχυρό πλήγμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που σάρωσε την Ευρώπη και ταλαιπώρησε όλα τα έθνη. Η επόμενη αθλητική συνάντηση διοργανώθηκε από τους νικητές και φιλοξενήθηκε στο Λονδίνο το 1948. Ήταν μια αθλητική γιορτή που υπενθύμιζε σε όλους την αξία του πολύτιμου αγαθού της ειρήνης. Ακόμα υπήρχαν στην Ευρώπη κατεστραμμένα κτήρια από τους βομβαρδισμούς, ορφανά και χήρες καθώς επίσης και ανάπηροι πολέμου.
Παράλληλα με τους αγώνες του Λονδίνου έγινε η πρώτη αθλητική διοργάνωση ανθρώπων με αναπηρία στο Stoke Mandeville με πρωτοβουλία του νευροχειρουργού Ludwing Guttmann. Ο εμπνευστής των παραολυμπιακών αγώνων ήταν Γερμανός εβραϊκής καταγωγής ο οποίος είχε υποστεί τις διώξεις των νόμων της Νυρεμβέργης από το ναζιστικό καθεστώς. Στις αρχές του 1939, έχοντας βιώσει τη φρίκη της Νύχτας των Κρυστάλλων στις 9 Νοεμβρίου του 1938, κατέφυγε στην Αγγλία με την οικογένεια του. Πέρασε όλα τα χρόνια του πολέμου στην Αγγλία. Εκεί από το 1943 υπηρέτησε τραυματίες πολέμου με τραύματα στη σπονδυλική στήλη. Πολλοί από αυτούς ήταν παραπληγικοί άνδρες νεαρής ηλικίας.
Η αποκατάσταση αυτών των ανθρώπων με μόνιμες αναπηρίες ήταν ένας μακρύς ανήφορος χωρίς κορυφή. Η ολιστική αντιμετώπιση της αναπηρίας τους περιλάμβανε μια παράλληλη αθλητική δραστηριότητα με τους επίσημους Ολυμπιακούς Αγώνες στα πλαίσια τηρουμένων αναλογιών με τις δυνατότητες των νεαρών σε ηλικία βετεράνων αναπήρων πολέμου. Έτσι οι άνδρες εκείνοι αγωνίστηκαν στην τοξοβολία καθισμένοι σε αναπηρικά καροτσάκια. Μέχρι τότε η τακτική αθλητική τους δραστηριότητα με οδηγίες ιατρού ήταν η καλαθοσφαίριση. Οι συμμετέχοντες ήταν καθισμένοι σε αναπηρικά καροτσάκια.
Η αθλητική άμιλλα και η ψυχική τόνωση ήταν αποτέλεσμα της ολιστικής αντιμετώπισης της αναπηρίας που ο πόλεμος είχε προκαλέσει σε αυτούς τους νέους άνδρες. Η απονομές των νικητών ενίσχυαν την κοινωνική αναγνώριση και την τιμή που αρμόζει σε βετεράνους που είχαν θυσιάσει τη σωματική τους ακεραιότητα για την πατρίδα τους και τις οικουμενικές αξίες της ελευθερίας και της δημοκρατίας.
Μία υπενθύμιση των δεινών του πολέμου
Η θέαση των αγώνων από τη γενιά όλων εκείνων που είχαν επιβιώσει από τη λαίλαπα του πολέμου ήταν μια διαρκής υπενθύμιση ότι ο πόλεμος φέρνει πολλά δεινά και κανένα καλό. Υπήρχαν μεμονωμένοι αθλητές με αναπηρία που είχαν συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες και πριν το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά το 1948 ξεκίνησε ένας καινούργιος θεσμός. Ήταν μια αναγκαιότητα της εποχής. Η ιδέα του Ludwing Guttmann ήταν μια καινούργια φλόγα που φώτισε και ζέστανε τους νέους ανθρώπους με αναπηρία και τους φροντιστές τους.
Το 1952 η ιδέα αυτή κινητοποίησε βετεράνους με προβλήματα αναπηρίας από την Ολλανδία, οι οποίοι συμμετείχαν στη διοργάνωση αθλητικών αγώνων με αθλητές βετεράνους με αναπηρία από τη Βρετανία. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες εκείνης της χρονιάς φιλοξενήθηκαν στο Ελσίνκι της Φιλανδίας αλλά παράλληλα διοργανώθηκαν αθλητικοί αγώνες στο Stoke Mandeville, όπου είναι η έδρα του ομώνυμου βασιλικού νοσοκομείου και κέντρου φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης στην Αγγλία. Στην ίδια πόλη διοργανώθηκαν παρόμοιοι αγώνες και το 1956 καθώς η ολυμπιακή φλόγα φιλοξενούνταν στη Μελβούρνη της Αυστραλίας. Η ξιφασκία αθλητών με παραπληγία ήταν ένα από τα αθλήματα που είχαν χαρίσει τότε ιδιαίτερες συγκινήσεις.
Η εξέλιξη του θεσμού καθώς περνούσαν τα χρόνια και επουλώνονταν οι οικονομικές πληγές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου πέρασε μέσα από τη συμμετοχή όλων των ανθρώπων με αναπηρία. Ο θεσμός δεν περιορίζονταν πλέον σε αναπήρους πολέμου. Η διοργάνωση των αγώνων ακολούθησε την πορεία των τακτικών Ολυμπιακών Αγώνων. Έτσι το 1960 στη Ρώμη οργανώθηκαν αθλητικοί αγώνες και των δυο θεσμών. Ήταν η εποχή που η Ιταλία περνούσε επίσημα τη δική της κάθαρση από το Κυλώνειο Άγος του φασισμού και γίνονταν πλήρως αποδεκτή από τους νικητές και τα θύματα ενός πολέμου που είχε αλλάξει για πάντα την ευρωπαϊκή ήπειρο.
Οι αγώνες είχαν μεγάλη επιτυχία και η τηλεοπτική τους κάλυψη ήταν ένα ρηξικέλευθο ευτυχές γεγονός. Στη Ρώμη το 1960 ουσιαστικά διοργανώθηκαν οι πρώτοι Παραολυμπιακοί Αγώνες. Συμμετείχαν 400 αθλητές με αναπηρία από 23 διαφορετικές χώρες. Κάτι που είχε ξεκινήσει ως μια πρωτοποριακά ολιστική αποκατάσταση αναπήρων πολέμου είχε γίνει πια ένας θεσμός διεθνούς ακτινοβολίας. Άνθρωποι με αναπηρία που παρακολούθησαν τους αγώνες από την τηλεόραση ήταν κυρίως θύματα τροχαίων και εργατικών ατυχημάτων. Η ανάμνηση των πολεμικών καταστροφών είχε αρχίσει να ξεθωριάζει. Οι επόμενοι Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί Αγώνες φιλοξενήθηκαν το 1964 στο Τόκιο. Ήταν η σειρά της πληγωμένης από πυρηνικά όπλα Ιαπωνίας να περάσει επισήμως τη δική της ηθική κάθαρση από τη συμμετοχή της στις σκοτεινές δυνάμεις του Άξονα και να γίνει πλήρως αποδεκτή από τη διεθνή κοινότητα.
