Πόσο συνέβαλε η Ελλάδα στην καθυστέρηση της γερμανικής επίθεσης στη Σοβιετική Ένωση

Δεν ήταν, δε, απλώς ότι η 12η Στρατιά – αιχμή του δόρατος της Ομάδος Στρατιών Νότου κατά της Ρωσίας – είχε εγκλωβισθεί στα Βαλκάνια, λόγω της Ελλάδος, αναγκάζοντας την ανωτέρω Στρατιά ν’ αντλεί δυνάμεις εκ της Ομάδος Στρατιών Κέντρου, που είχε ως στόχο την Μόσχα. Αλλά, εισέβαλε μαζί της και η πλέον επίλεκτη σωματοφυλακή του Χίτλερ Μεραρχία SS –αντίστοιχη των βρετανικών Royal Guards–, υπό τη διοίκηση του στρατηγού Γιόζεφ Σεπ Ντήτριχ.

Αυτή, επίσης δεν ανεχώρησε εγκαίρως για να αναπτυχθεί δεόντως στην ρωσική μεθόριο (επισκευές οχημάτων, ανάπαυση πληρωμάτων). Κι αυτό γιατί, κατά το ημερολόγιο του F. Halder (Ανδρέας Ζαπάντης, “Ελληνο-σοβιετικές Σχέσεις 1917-1941”, εκδ. ΕΣΤΙΑ, 1989, σελ. 472) συναντούσε στην Ελλάδα «ισχυρή αντίσταση», οπότε ανέλαβε κατόπιν στο Ανατολικό Μέτωπο ρόλο εφεδρικό.

Η Ελλάδα και το “Σχέδιο Μπαρμπαρόσα”

Επισημάναμε, επίσης, όπως φέρεται ν’ ανέφερε και ο Γερμανός καθηγητής Χάγκεν Φλάiσερ, σε ομιλία του, την 31η Οκτωβρίου 1990 στο Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (Ιωάννης Λάμψας, Πολιτικά Αινίγματα 1940-1941, Αθήναι, 1991, σελ. 176-177), ότι «εάν η Ελλάδα είχε πει “ναι” [προδήλως στις προτάσεις ειρήνης της Γερμανίας], η Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα θα μπορούσε να είχε αρχίσει νωρίτερα». Τέλος, σημειώσαμε, όπως γράφει και ο στρατηγός Χάϊντς Γκουντέριαν στ’ απομνημονεύματά του, που μετείχε στην εκστρατείας κατά της Ρωσίας, (Panzer Leader, εκδ. Da Capo, Νέα Υόρκη, 1952, σελ. 141): «Η πρώτη συνέπεια της αυθαιρέτου χειρονομίας του Μουσολίνι -συμφώνως προς όσα μού είπε ο Χίτλερ-, ήταν ότι ο Φράνκο απεσύρθη αμέσως από κάθε είδους συνεργασία με τις δυνάμεις του Άξονος».

Και κατά τον Άγγλο ιστορικό Μπ. Χ. Λίντελ Χαρτ (History of the Second World War, 1971, σελ. 152), «μία ταχεία κατάκτηση των Βαλκανίων εξηρτάτο από την χρησιμοποίηση τεθωρακισμένων μεραρχιών, κάθε μίαν από τις οποίες [ο Χίτλερ] θα εχρειάζετο προτού μπορέσει να εξαπολύσει επίθεση εναντίον της Ρωσίας. Έτσι, την 1η Απριλίου, το Σχέδιο Μπαρμπαρόσα ανεβλήθη από τα μέσα Μαΐου δια το δεύτερο ήμισυ του Ιουνίου».

Και ο ειδικευθείς επί στρατιωτικών θεμάτων Βρετανός συγγραφεύς Γκόρντον Ουίλιαμσον αναφέρει (German Commanders of World War II, Ηνωμένο Βασίλειο, 2005, τόμ 1ος, σελ. 19), ότι η Ομάς Στρατιών Νότου, τον Ιούνιο του 1941, συνίστατο «συνολικώς σε 60.000 Μεραρχίες, καίτοι αποδυναμωμένες από τον αντιπερισπασμό της Βαλκανικής Εκστρατείας». Και ο τότε Βρετανός πολεμικός ανταποκριτής Κρίστοφερ Μπάκλεϊ γράφει (Greece and Crete, 1941, εκδ. H.M.S.O., Λονδίνο, 1952, σελ. 139-140), ότι «η Γερμανία διέθεσε ισχυρότερες δυνάμεις και περισσότερο χρόνο απ’ ό,τι εσκόπευε δια την επίλυση του βαλκανικού της ζητήματος».

Εκθέσεις-μαρτυρίες

Σε ό,τι αφορά την Πολεμική Αεροπορία, κατ’ εκθέσεις Γερμανών αξιωματικών, αναφυείσες χάρις στο Υπουργείο Στρατιωτικών των Η.Π.Α. (George E. Blau, “Η γερμανική εκστρατεία στα Βαλκάνια – Άνοιξη 1941”, Ουάσιγκτον, Νοέμβριος 1953, σελ. 151), «οι μεγάλες απώλειες που υπέστη η Luftwaffe κατά την κατάληψη της Κρήτης, ιδίως όσον αφορά τα μεταγωγικά αεροσκάφη, επηρέασαν (…) την ρωσική εκστρατεία». Ο Αυστραλός καθηγητής της Ιστορίας Ταρλς Πρέστιτζ-Κινγκ επίσης επισημαίνει (The Battle of Crete: A Re-evaluation, τόμ. 3ος, 2007, σελ. 128), ότι «οι απώλειες αεροσκαφών -ως επί τω πλείστον στην Κρήτη και ιδία της κατηγορίας των ζωτικής σημασίας μεταφορικών Ju52- παρημπόδισαν την Luftwaffe, κατά τις πρώτες εβδομάδες της Επιχειρήσεως Μπαρμπαρόσα, να καταστεί “ικανή” να εκπληρώσει τον ρόλο που απαιτούσε η εισβολή».

Και ο έγκριτος Βρετανός Ιστορικός Antony Beevor υπογραμμίζει (Κρήτη, εκδ. Γκοβόστη, 1991, σελ. 62 επ.): «Οι προετοιμασίες δια την Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, (…), παραμερίστηκαν, καθώς 29 μεραρχίες και σχεδόν 2.000 αεροσκάφη διετέθησαν δια την εκστρατεία στα Βαλκάνια», ενώ οι ιστοριοδίφες Ch. Shores, B. Cull και N. Malizia γράφουν (“Ο Αεροπορικός Πόλεμος στην Ελλάδα, 1940-1941”, εκδ. Eurobooks, 2009, σελ. 227 επ.), ότι δια τις ανάγκες της Ελλάδος «επελέγη η 12η Στρατιά του στρατάρχη Βίλχελμ Λιστ, η οποία θα υποστηριζόταν από το επίλεκτο VIII Αεροπορικό Σώμα (…). (…) Μεμιάς τα φροντισμένα σχέδια του Χίτλερ, για την (…) επιχείρηση “Barbarossa”, θα ανεβάλλοντο, για τέσσερις εβδομάδες, τέσσερις πολύτιμες εβδομάδες, οι οποίες θα μπορούσαν κάλλιστα να φέρουν τα Panzer μέσα στην Μόσχα!».

O Γερμανός της Φλέκερ της 5ης Ορεινής Μεραρχίας, που κατέλαβε το Καστέλι της Κισσάμου (Δυτ. Κρήτη), γράφει (Ian McDougall Guthrie, The Struggle for Crete, 20 May-1 June 1941, 1966, τόμ. Β΄, σελ. 456-457): «Δεν υπήρχε κανένα έλεος. (…). Και γέροντες και γυναίκες και μικρά παιδιά ακόμη μάς πυροβολούσαν. Από παντού αόρατος εχθρός μας πυροβολούσε». Ούτε λόγος περί χρήσεως της αναντικαταστάτου Μεραρχίας Αλεξιπτωτιστών στην Ανατολική Εκστρατεία, αφού, εκ των 22.000 ανδρών αυτής που ερρίφθησαν στην Κρήτη, απωλέσθησαν 4.000 –κατά τον Ντάγκλας Πόρτς 6.000 (Δημοσθένη Κούκουνα, “Η είσοδος των Γερμανών στην Αθήνα” και η “Μάχη της Κρήτης”, εκδ. Μέτρον, 1983, σελ. 113)–, μη λαμβανομένων υπ’ όψιν των τραυματιών (Ζαπάντη, Α., ένθ’ανωτ, σελ. 481 επ.).

Έτσι, ο Γερμανός πτέραρχος Κ. Student, υπεύθυνος περί της Επιχειρήσεως Μερκούρ κατά της Κρήτης, θα γράψει (“1940-1941. Ελλάδα. Η Πρώτη Νίκη|, National Geographic, Δ.Ο.Λ., σελ. 98): «Ομολογώ ότι έπεσα έξω όταν προέτεινα αυτήν την επίθεση. Όχι μόνον απώλεσα πολυτίμους αλεξιπτωτιστές, τους οποίους είχα σαν παιδιά μου, αλλ’εξέλειψε και το Σώμα των Αλεξιπτωτιστών, το οποίον είχα προσωπικώς δημιουργήσει». Άξιο μνείας επίσης είναι, όπως ο Βρετανός δημοσιογράφος και στρατιωτικός αναλυτής Herbert Charles O’Neill, τότε υπό το ψευδώνυμο “Strategicus” γράφει (From Tobruc to Smolesk, εκδ. Faber & Faber Ltd, Λονδίνο, 1941, σελ. 119), ότι «η εκστρατεία των Βαλκανίων και οι επιχειρήσεις στην Κρήτη, εκόστισαν πολύ από πλευράς καταναλώσεως καυσίμων».

Ο αστάθμητος παράγων στην Ιστορία

Εκ των ανωτέρω, την 23.08.1941, η γερμανική προέλαση προς Μόσχα ανεστάλη. O Αυστριακός ιστορικός Έρικ Ντούρσμιντ, πολεμικός ανταποκριτής των BBC και CBS στο Βιετνάμ, το Ιράν, το Ιράκ, το Μπέλφαστ, την Βηρυτό, την Χιλή, την Κούβα και το Αφγανιστάν, λαβών συνεντεύξεις από προσωπικότητες, όπως ο John F. Kennedy, ο Saddam Hussein κ.α., επιζήσας, κατά τη γαλλική εφημερίδα Le Monde, «περισσοτέρων μαχών από έναν στρατηγό εν ζωή», διακριθείς δια πολλών βραβείων και τελευταίως λέκτωρ στρατιωτικής Ιστορίας στο Επιτελικό Κολέγιο της Αυστρίας (Austrian Staff College), ως και στη Στρατιωτική Ακαδημία των ΗΠΑ (West Point), γράφει τ’ ακόλουθα (“Ο Αστάθμητος Παράγων στην Ιστορία”, εκδ. Ενάλιος, 1999, σελ. 361 επ.): «(…) Στις αρχές Μαΐου 1941, ελήφθη ένα κρυπτογραφημένο μήνυμα στο Κέντρο της Μόσχας από τον διευθυντή του, Συνταγματάρχη Κουζνέτσοφ, έναν άνθρωπο που ανεφέρετο απ’ευθείας στον Στάλιν.

»Προήρχετο από το Τόκιο και έλεγε: “Η Γερμανία θα επιτεθεί στην Ρωσία στις 20 Ιουνίου. (…)” (…) Οι σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες δέχθηκαν ένα κουβά με παγωμένο νερό (…). (…) Στις 22 Ιουνίου 1941, η Γερμανία επιτέθηκε κατά της Σοβιετικής Ένωσης. (…) Όταν ο Χίτλερ διέταξε τους στρατηγούς του να κάνουν την τελική επίθεση στην Μόσχα, πλησίαζε ο χειμώνας˙ (…). (…) Η επίθεση εναντίον της Μόσχας άρχισε τελικά στις 30 Σεπτεμβρίου. (…) Στις 3 Δεκεμβρίου, ο γερμανικός οδοστρωτήρας είχε σταματήσει έξω από τις παρυφές της Μόσχας. (…) Ξαφνικά ένα λευκό σύννεφο σηκώνεται από το χιόνι και εμφανίζονται Ρώσοι. (…) Στο τέλος Δεκεμβρίου 1941, ο στρατηγός Γκουντέριαν γράφει: “H επίθεση εναντίον της Μόσχας απέτυχε. Υποστήκαμε σοβαρή ήττα”. (…) Αν όμως … ο Χίτλερ δεν είχε καθυστερήσει την Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα επί 1 μήνα; Τότε οι δυνάμεις του θα είχαν φθάσει στην Μόσχα πριν αρχίσει ο χειμώνας. (…) Για πρώτη φορά είχε καταρριφθεί ο μύθος ότι η Γερμανία ήταν ανίκητη. (…) Ο αστάθμητος παράγων στην Μόσχα ήταν η καθυστερημένη έναρξη της γερμανικής επιθέσεως και η κρίσιμος πληροφορία που έδωσε ένας κορυφαίος κατάσκοπος».

Η κρίσιμη καθυστέρηση στην γερμανική επίθεση

O στρατάρχης Γκερντ φον Ρούντστετ, διοικητής, τον Ιούνιο του 1941, της ανωτέρω Ομάδος Στρατιών Νότου, ομολόγησε (Milton Shulman, Defeat in the West, 1947, σελ. 65), ότι «η Βαλκανική Εκστρατεία προκάλεσε καθυστέρηση και αρχίσαμε τουλάχιστον 4 εβδομάδες αργότερα απ’ ό,τι είχαμε σχεδιάσει. Ήταν μία πολύ κοστοβόρα καθυστέρηση».

Κατά τον Άγγλο δε ιστορικό Λίντελ-Χαρτ, ο Φον Ρούνστετ εδήλωσε (The German Generals Talk, Νέα Υόρκη, 1979, σελ. 169), ότι «οι προετοιμασίες της Ομάδος Στρατιών του ιδίου παρημποδίσθησαν εκ της αργοπορημένης αφίξεως των τεθωρακισμένων μεραρχιών που εχρησιμποιήθησαν στην εκστρατεία των Βαλκανίων, τούτο, δε, απετέλεσε τον βασικό παράγοντα στην καθυστέρηση [της Επιχειρήσεως Μπαρμπαρόσα], εν συνδυασμώ και προς τον καιρό» ενώ, ενώπιον του Στρατοδικείου της Νυρεμβέργης, ο Φον Ρούνστετ κατέθεσε (Αναστ. Π. Ζολώτα, “Αι συνέπειαι του Ελληνικού Έπους”, εφημ. ΕΣΤΙΑ, μέρος 3ο, 01.11.1989), ότι «η καθυστέρηση κατά δύο μήνες της επιθέσεως του Χίτλερ κατά της Ρωσίας συνεπεία της προηγηθείσης βαλκανικής εκστρατείας, υπήρξε μοιραία δια την τύχη του πολέμου κατά της Ρωσίας. Εάν είχαμε ευρεθεί προ των πυλών της Μόσχας κατά το τέλος Αυγούστου ή τις αρχές Σεπτεμβρίου 1941, η Μόσχα θα κατελαμβάνετο ευχερώς, διότι δεν την υπερησπίζοντο σοβαρές σοβιετικές δυνάμεις».

Η Ελλάδα κόστισε στους Γερμανούς

Επίσης, κρισίμου σημασίας είναι και η κατάθεση του Χίτλερ στον υπουργό του περί Προπαγάνδας Γιόζεφ Γκαίμπελς, την 16.06.1941, στην Καγκελαρία του Ράϊχ (Andrew Roberts, The Storm of War – A New History of the Second World War, 2009, σελ. 186 ή clxxxvi), κατά την οποίαν η εκστρατεία στην Ελλάδα «στοίχισε πολύ» και πως «δεν πρέπει επ’ ουδενί να επαναληφθεί η συμφορά που υπέστη ο Ναπολέων».

Εξ ετέρας, ο Βρετανός υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, Φίλιπ Νόελ-Μπέϊκερ, είπε από ραδιοφώνου, την 28.10.1942 (Αχιλλέας Α. Κύρου, “Η Ελλάς έδωσε την Νίκη”, σελ. 230): «Αν το Στάλινγκραντ και ο Καύκασος σήμερα κρατούν, τούτο δεν είναι άσχετο προς την ελληνική αντίσταση, της οποίας επωφελούμεθα μετά πάροδο δύο ολοκλήρων ετών».

Τέλος, ο γνωστός Αμερικανός δημοσιογράφος, πρώην διευθυντής των Times της Νέας Υόρκης, χρονικογράφος και συγγραφεύς Κύρος Σούλτσμπεργκερ, αναφέρεται στο εξής περιστατικό συνομιλίας μεταξύ του Έλληνος Δημάρχου και του Γερμανού Διοικητού των Αθηνών, περί των αποστερήσεων των Ελλήνων σε τρόφιμα και των ανακυψάντων κρουσμάτων θανάτου εκ πείνης (“Πολιτικά παρασκήνια της εποχής μας”, σελ. 235):

• Δήμαρχος: «Γιατί μας μεταχειρίζεσθε κατ’αυτόν τον τρόπο;».
• Διοικητής: «Σεις οι Έλληνες, με το πείσμα σας, μας ρίξατε 3 μήνες πίσω. Πρέπει να πληρώσετε γι’αυτό».

Το ανωτέρω γεγονός επιβεβαιώνεται και εξ εκθέσεως του Ελληνικού Γραφείου Εγκληματιών Πολέμου επί των ωμοτήτων των 4 εισβολέων Γερμανών, Ιταλών, Βουλγάρων και Αλβανών, όπου, την 26.11.1941, εν Αθήναις, Γερμανός συνταγματάρχης είπε σε Έλληνα (Office national hellénique des criminels de guerre, Les atrocités des quatre envahisseurs de la Grèce – Allemands, Italiens, Bulgares, Albanais, 1946, σελ. 8): «Σεις οι Έλληνες μας προκαλέσατε τεραστία συμφορά. Το γεγονός, ότι δεν μπορέσαμε να καταλάβουμε την Μόσχα και φθάσομε στον Καύκασο εντός των προθεσμιών που ορίσαμε αρχικώς, επειδή ένα μικρό ασήμαντο κράτος παρενέβαλε εμπόδια στις προσδοκίες μας και καθυστερήσαμε απροσδοκήτως στις στρατιωτικές μας επιχειρήσεις, (…), αποτελούν πράξεις κυριολεκτικώς αφόρητες (…)».