“Μη δείξετε έλεος” – Εκτελέσεις αιχμαλώτων Γερμανών στον Α’ Παγκόσμιο

Όπως σε κάθε πόλεμο έτσι και στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξαν θάνατοι πολιτών, δολοφονίες, ομαδικές εκτελέσεις. Οι Γερμανοί κατηγορήθηκαν πολλάκις από την Αντάντ για εκτελέσεις πολιτών (που υπήρξαν σε μικρή κλίμακα) στο Βέλγιο και στη Γαλλία, κατηγορήθηκαν ως βάρβαροι δολοφόνοι για τη βύθιση του υπερωκεάνιου “Λουζιτάνια”, για τους βομβαρδισμούς του Λονδίνου κλπ.

Αυτή υποτίθεται ήταν η γενεσιουργός αιτία που οι στρατιώτες της Αντάντ και κυρίως οι Βρετανοί και αυτοί των Κτήσεων δολοφόνησαν εν ψυχρώ Γερμανούς που είτε είχαν παραδοθεί, είτε προσπαθούσαν να παραδοθούν. «… Τα γερμανικά γουρούνια έχουν κάνει τόσο τρομερά πράγματα στη Γαλλία και το Βέλγιο κόβοντας χέρια παιδιών και στήθη γυναικών» αναφέρει Βρετανός στρατιώτης σε επιστολή του για να δικαιολογήσει το μίσος του για τους Γερμανούς, βασιζόμενος στην συμμαχική προπαγάνδα.

Όλα αυτά όμως δεν ήταν παρά ένας παραλογισμός. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα Χριστούγεννα του 1914, όταν δηλαδή η γερμανική εισβολή στο Βέλγιο και τη Γαλλία ήταν πιο πρόσφατη, όπως και όποιες εκτελέσεις πολιτών, Γερμανοί, Βρετανοί και Γάλλοι στρατιώτες βγήκαν από τα χαρακώματα και συναδελφώθηκαν, αντάλλαξαν δώρα, έπαιξαν ποδόσφαιρο. Πώς δεν υπήρχε τότε μίσος και οι στρατιώτες της Αντάντ θυμήθηκαν τα όποια γερμανικά έκτροπα το 1915 και μετά; Η συναδέλφωση του 1914 είχε τρομάξει την συμμαχική ηγεσία και καταβλήθηκε προσπάθεια να μην υπάρξουν τέτοια περιστατικά ξανά. Ένας τρόπος ήταν και η καλλιέργεια του μίσους.

«Γερμανοί στρατιώτες είχαν πέσει στα γόνατα και κρατούσαν πάνω από το κεφάλι τους φωτογραφίες της γυναίκας τους ή του παιδιών τους, αλλά τους σκοτώσαμε όλους», αναφέρει Βρετανός στρατιώτης. «Σκοτώναμε εν ψυχρώ επειδή ήταν καθήκον μας να σκοτώσουμε όσο περισσότερους μπορούσαμε. Σκεφτόμουν το Λουζιτάνια», έγραψε. «Πιάσαμε 10 Γερμανούς αιχμαλώτους και καθώς είχαμε μάθει μόλις για τη βύθιση του Λουζιτάνια τους σκοτώσαμε όλους, χτυπώντας τους με τα κοντάκια των τυφεκίων μας», έλεγε άλλος Βρετανός. «Είδα έναν Ούννο (έτσι ονόμαζαν οι Βρετανοί τους Γερμανούς) να τρέχει με τα χέρια ψηλά… κραύγαζε για έλεος. Τον πυροβόλησα αμέσως», έγραψε άλλος Βρετανός.

«Κανένα έλεος στον αιχμάλωτο»

Πολλοί Βρετανοί στρατιώτες και αυτοί των Κτήσεων διατείνονταν σε επιστολές, μαρτυρίες και απομνημονεύματα που άφησαν ότι πολλές φορές διατάσσονταν άνωθεν να μην συλλαμβάνουν αιχμαλώτους. Στρατιώτης αναφέρει τα λόγια ενός ταξιάρχου, λίγο πριν την μάχη του Σομ που έλεγε στους άνδρες: «Πιάστε αιχμαλώτους, αλλά δεν θέλω να τους δω…». Το 17ο Highland Light Infantry διατάχθηκε επισήμως να μην συλλάβει αιχμαλώτους. «Κανένα έλεος στον εχθρό, όχι αιχμάλωτοι», έλεγε η διαταγή.

Η επίσημη δικαιολογία για τις δολοφονίες αιχμαλώτων ήταν ότι δεν μπορούσαν να διατεθούν άνδρες για τη φύλαξή του ή ότι οι στρατιώτες έπρεπε να μοιραστούν μαζί τους τις μερίδες φαγητού τους και άρα να πεινάσουν οι ίδιοι. «Αύριο το πρωί θα μπείτε στη μάχη και αν πιάσετε αιχμαλώτους οι μερίδες φαγητού σας θα περικοπούν. Άρα μην πιάνετε αιχμαλώτους. Σκοτώστε τους. αν τους πιάσετε θα φάνε από τις δικές σας μερίδες», έλεγε Βρετανός στρατιωτικός ιερέας, στους άνδρες του Royal Dublin Fusilliers που ετοιμάζονταν να επιτεθούν. «Το Royal Scots Regiment έπιασε περίπου 300 Γερμανούς αιχμαλώτους. Οι αξιωματικοί είπαν στους άνδρες να μοιραστούν το φαγητό τους μαζί τους. Οι Σκώτοι τους σκότωσαν όλους αμέσως… σε λίγα λεπτά το αίμα των Γερμανών κάλυπτε τα πόδια των Σκώτων», αναφέρει στρατιώτης αυτόπτης μάρτυρας για το περιστατικό που έλαβε χώρα το 1915 στην Υπρ.

Τα ανωτέρω περιστατικά καταγράφουν ένα κλίμα που υπήρξε και έγινε προσπάθεια να εμπεδωθεί. Φυσικά ο αριθμός των δολοφονημένων αιχμαλώτων ήταν ελάχιστος σε σχέση με τους νεκρούς των μαχών, των κακουχιών, ή των ασθενειών. Οι περισσότεροι Γερμανοί που παραδόθηκαν μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα και αντιμετωπίστηκαν καλά. Επίσης δολοφονίες αιχμαλώτων διέπραξαν και οι Γερμανοί. Αντίστοιχα οι Αυστριακοί προέβησαν σε τρομακτικές ωμότητες στην Σερβία και λιγότερο στο Ανατολικό Μέτωπο.

Όσον αφορά τις μαζικές εκτελέσεις και τις πυρπολήσεις χωριών από τους Γερμανούς, αυτές συνέβησαν κυρίως στα αρχικά στάδια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, λόγω του φόβου ανταρτικών πληγμάτων στα νώτα του γερμανικού στρατού. Επίσης το “Λουζιτάνια”, το οποίο η συμμαχική προπαγάνδα επιχείρησε και πέτυχε να καθιερώσει ως σύμβολο της γερμανικής βαρβαρότητας, δεν ήταν ένα αθώο υπερωκεάνιο, καθώς μετέφερε –κατά παράβαση των διεθνών κανόνων– 750 τόνους πυρομαχικών. Δύτες ανέσυραν, το 2008, πυρομαχικά από το ναυάγιό του.