“Πατήρ Σατανάς”: Ο Κροάτης ρασοφόρος δήμιος των Ουστάσι

O Μιροσλάβ Φιλίποβιτς γεννήθηκε στη Βοσνία το 1915. Λίγα είναι γνωστά για τη ζωή του. Ήταν κροατικής καταγωγής. Το 1938 έγινε μοναχός του τάγματος των Φραγκισκανών και έλαβε το όνομα Τόμισλαβ. Όταν ολοκλήρωσε τις θεολογικές του σπουδές εντάχθηκε, τον Ιανουαρίου του 1942, στους Ουστάσι, τη διαβόητη κροατική οργάνωση του Άντε Πάβελιτς. Ο Φιλίποβιτς διορίστηκε στρατιωτικός ιερέας.

Από τον Απρίλιο του 1941 είχε δημιουργηθεί ένα κροατικό κράτος, υπό τον Πάβελιτς, ξεκινώντας άγριες σφαγές Σέρβων, Εβραίων και Τσιγγάνων, αλλά όχι μουσουλμάνων. Στις 7 Φεβρουαρίου του 1942, ο Φιλίποβιτς ήταν μαζί με ένα τάγμα Ουστάσι στις επιδρομές τους σε σερβικά χωριά στην περιοχή της Μπάνια Λούκα. Περισσότεροι από 2.300 Σέρβοι, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, δολοφονήθηκαν, οι περισσότεροι με τσεκούρια.

Ο μοναχός, ακόμα, Φιλίποβιτς έσφαξε με τα ίδια του τα χέρια ένα παιδί, φωνάζοντας στους άνδρες του: «Προσηλυτίζω στο όνομα του Θεού τον διάβολο, κάνετε το ίδιο». Σε άλλη περίπτωση, στην Κρίβαγια, φέρεται να έσφαξε μόνος του όλους τους Σέρβους μαθητές του εκεί σχολείου.

Οι εν λόγω σφαγές προκάλεσε απέχθεια ακόμα και σε Γερμανούς και Ιταλούς. Έτσι ο Φιλίποβιτς, που συμμετείχε ενεργά στις σφαγές καθαιρέθηκε από ιερομόναχος και αποβλήθηκε από το τάγμα των Φραγκισκανών. Ωστόσο δεν αφορίστηκε, όπως, βάσει των κανόνων, θα έπρεπε. Ο Φιλίποβιτς κρατήθηκε για λίγο, αλλά απελευθερώθηκε και χωρίς ράσα πια τοποθετήθηκε στο στρατόπεδο θανάτου του Γιασένοβατς.

Ο “Πατήρ Σατανάς” των Ουστάσι

Εκεί ανέλαβε καθήκοντα αρχιφύλακα και αργότερα έγινε διοικητής του Γιασένοβατς για ένα διάστημα. Σύμφωνα με Εβραίου κρατούμενο του στρατοπέδου ο Φιλίποβιτς «ντυμένος με ένα κομψό κοστούμι και φορώντας καπέλο κυνηγού, παρακολουθούσε με ευχαρίστηση τα θύματα… Πήρε τα παιδιά από τις μητέρες δήθεν για να τα βαπτίσει… Οι μητέρες εκλιπαρούσαν αλλά ο Φιλίποβιτς πέταγε τα παιδιά ψηλά και τα κάρφωνε με το μαχαίρι του».

Μαζί με άλλους αξιωματικούς διοργάνωναν διαγωνισμό ποιος θα σκοτώσει περισσότερους κρατούμενους σε δεδομένη ώρα. Μετά τον πόλεμο ο ίδιος παραδέχτηκε τη δολοφονία 100 κρατουμένων, με τα χέρια του και χιλιάδες άλλες στις οποίες ήταν παρών. Κατά τη διάρκεια της διοίκησής του τουλάχιστον 20.000 άνθρωποι δολοφονήθηκαν αγρίως,  άλλες πηγές ανεβάζουν τον αριθμό στις 30.000. Όχι άδικα του αποδόθηκε το προσωνύμιο “Πατήρ Σατανάς”. Ο ίδιος παραδέχτηκε πως υποχρέωνε τους κρατουμένους να σκάβουν τάφους και να κάθονται στην άκρη. Εκεί τους σκότωναν με μεγάλα σφυριά.

«Ήμουν στο στρατόπεδο της Στάρα Γκράντισκα από τα τέλη Οκτωβρίου 1942 μέχρι τις 27 Μαρτίου 1943. Εκείνη την περίοδο έλαβε χώρα μαζική εξόντωση συνήθως εκτός στρατοπέδου», είχε πει ο ίδιος. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες ο Φιλίποβιτς μερικές φορές υποχρέωνε κρατούμενους να σκοτώσουν άλλους κρατούμενους με βαριοπούλες. Σκότωνε με ευχαρίστηση τα παιδιά.

Φρικτές σφαγές κρατουμένων

Τα Χριστούγεννα του 1942, μετά τη λειτουργία έσφαξε τέσσερις κρατούμενους με το μαχαίρι. Το ίδιο έκανε με έναν Εβραίο κρατούμενο, τον οποίο υποχρέωσε να του τραγουδά. Μόλις τελείωσε το τραγούδι του έκοψε τον λαιμό. Σε μια περίπτωση σκότωσε 56 Εβραίους με τσεκούρι και πέταξε τα πτώματα σε ένα πηγάδι και μια άλλη φορά πυροβόλησε 40 ανθρώπους. Μάρτυρες κάνουν λόγο και για άλλες δολοφονίες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν τόσο ψυχρός που μια φορά του γευμάτιζε σηκώθηκε, σκότωσε έναν κρατούμενο και ατάραχος έκατσε και συνέχισε να τρώει. Μετά τις δολοφονίες συνήθιζε να κάθεται στην πολυθρόνα του αναφωνώντας: «Αποδόθηκε δικαιοσύνη». Ο Κροάτης γιατρός Νίκολα Νίκολιτς, κρατούμενος επίσης στο Γιασένοβατς λόγω της αντίθεσή του προς το καθεστώς, αναφέρει: «Η φωνή του ήταν γυναικεία, αντίθετα με τον σωματότυπό του».

Κάποια φορά ο Νίκολιτς, μαζί με άλλους κρατούμενους, διατάχθηκαν να σταθούν προσοχή και να παρακολουθήσουν πως ο Φιλίποβιτς «εγχείριζε άλλους κρατούμενους, χωρίς αναισθητικό», όπως είπε χαρακτηριστικά απευθυνόμενος στον ίδιο τον γιατρό Νίκολιτς. Αφού σκότωσε ο ίδιος δύο ανθρώπους διέταξε τους άνδρες του να «τελειώνουν με τους υπόλοιπους». Τον Σεπτέμβριο του 1944 ως μέλος στρατοδικείου καταδίκαζε σε απαγχονισμό 31 ανθρώπους. Τελικά συνελήφθη και το 1946 δικάστηκε για εγκλήματα πολέμου και κρεμάστηκε, φορώντας το ράσου του φραγκισκανού.