Το αμερικανικό μαχητικό που “γέννησε” Σοβιετικούς άσους πιλότους

Το Ρ-39 Aircobra της Bell είχε πολλά μοναδικά χαρακτηριστικά. Ήταν το πρώτο μαχητικό με τρίκυκλο σύστημα προσγείωσης ενώ ο κινητήρας βρισκόταν τοποθετημένος πίσω από το πιλοτήριο. Επίσης το αεροσκάφος έφερε ως βασικό οπλισμό, πέραν των τεσσάρων πολυβόλων των 12,7mm ένα πυροβόλο των 37mm, μια βολή του οποίου ήταν ικανή να καταστρέψει οποιοδήποτε εχθρικό αεροσκάφος, έως και βαρύ βομβαρδιστικό.

Συνολικά 4.719 μαχητικά του τύπου παραδόθηκαν στους Σοβιετικούς σε μια εποχή μάλιστα που τα εγχώρια μαχητικά δεν είχαν φτάσει, ακόμα, σε τέτοιο επίπεδο εξέλιξης ώστε να αντιμετωπίζουν την ανώτερη και σε τακτικές, γερμανική αεροπορία. Οι Σοβιετικοί παρέλαβαν κυρίως Ρ-39 και Ρ-39Q. Τα αεροσκάφη παραδίδονταν μέσω Αλάσκας και Περσίας.

Το Ρ-39 ήταν ένα αεροσκάφος εξαιρετικό σε μεσαία και μικρά ύψη εκεί δηλαδή που σημειώνονταν οι περισσότερες αερομαχίες στο Ανατολικό Μέτωπο. Αντίθετα το αεροσκάφος δεν απέδιδε εξίσου καλά σε μεγάλα ύψη. Ήταν στιβαρής κατασκευής, με ευρύχωρο και εργονομικό πιλοτήριο κάτι που λάτρεψαν οι Σοβιετικοί χειριστές καθώς το κόκπιτ των σοβιετικών αεροσκαφών ήταν ακριβώς το απολύτως αντίθετο. Το κόκπιτ του Ρ-39 διέθετε ακόμα και θέρμανση, ενώ η είσοδος σε αυτό γινόταν από μια πόρτα τύπου αυτοκινήτου.

Επίσης σημαντικό πλεονέκτημα του παρείχε το εξαιρετικό σετ ασυρμάτου (πομπός και δέκτης) που διέθετε σε αντιδιαστολή με τα σοβιετικά αεροσκάφη της εποχής που είτε δεν διέθεταν καθόλου, είτε διέθεταν μόνο δέκτη ασυρμάτου, για ένα μεγάλο διάστημα του πολέμου. Τέλος το αεροσκάφος είχε υψηλές επιδόσεις και το κυριότερο βαρύ οπλισμό, ενώ μπορούσε να μεταφέρει και βόμβες. Με μέγιστη ταχύτητα 625 χιλιομέτρων τη ώρα, το Ρ-39 δεν είχε κανένα πρόβλημα να αντιμετωπίσει τα γερμανικά Stuka, αλλά και τα καταδιωκτικά Me-109E, αλλά και αυτά νεώτερων εκδόσεων. Εξάλλου αργότερα οι Αμερικανοί διέθεσαν στους Σοβιετικούς και 2.397 (2.672 βάσει άλλων πηγών) από τα βελτιωμένα Ρ-63 King Cobra.

Οι Σοβιετικοί πιλότοι λάτρεψαν κυριολεκτικά το προηγμένο, σε σχέση με ότι είχαν δει, αμερικανικό μαχητικό και το χρησιμοποίησαν τόσο σε αποστολές δίωξης, όσο και κατά στόχων εδάφους. Το Ρ-39 μπορούσε με το πυροβόλο του να καταστρέψει ευχερώς ακόμα και τα βαρύτερα γερμανικά άρματα μάχης, πλήττοντάς τα από πίσω. Περιέργως οι Σοβιετικοί δεν αξιοποίησαν αυτή του την ικανότητα. Χάρη στην στιβαρή του κατασκευή μπορούσε να αντέξει σε πολλαπλά πλήγματα, αυξάνοντας τις πιθανότητες επιβίωσης του πιλότου. Για αυτό οι Σοβιετικοί πιλότοι το αποκαλούσαν χαϊδευτικά «κομπρούλα» ή «αγαπημένη μικρή κόμπρα».

Άσσοι και καταρρίψεις

Τα πρώτα Ρ-39 που δόθηκαν στην ΕΣΣΔ ήταν οπλισμένα με ένα πυροβόλο των 20mm και δύο πολυβόλα. Σύντομα όμως παραδόθηκαν τα βαρύτερα εξοπλισμένα υποδείγματα με το πυροβόλο Μ4 των όλο Μ4 των 37mm και τα τέσσερα πολυβόλα. Αξίζει να σημειωθεί ότι κορυφαίοι Σοβιετικοί άσοι έγιναν άσοι χάρη στο Ρ-39. Ο Αλεξάντρ Ποκρίσιν πέτυχε 48 (47 σύμφωνα με άλλες πηγές) από τις 59 καταρρίψεις του πετώντας με Ρ-39 και επιπλέον άλλες 6 κοινές, όπως και ΝΙκολάι Γκουλάεφ (41 από τις 57), ο Γκριγκόρι Ρεκαλόφ (44 από τις 56), ο Ντμίτρι Γκλίνκα (41 από τις 50), ο Μπόρις Γκλίνκα (31 από τις 31) κοκ. Από τους 10 κορυφαίους Σοβιετικούς άσους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μόνο ένας δεν πέταξε με Ρ-39.

Ο Ποκρίσιν πέτυχε 20 νίκες με το αμερικανικό μαχητικό μόνο κατά τη διάρκεια της μάχη του Κουμπάν. Επίσης Ρ-39 ήταν το τελευταίο σοβιετικό αεροσκάφος που καταρρίφθηκε κατά τη διάρκεια του Β’ ΠΠ (στις 8 Μαΐου 1945 από γερμανικό αεριωθούμενο Me -262), αλλά Ρ-39 ήταν και το αεροσκάφος που πέτυχε τη τελευταία σοβιετική κατάρριψη στην Ευρώπη, στον Β’ ΠΠ (ένα γερμανικό Focke Wolf 189 στις 9 Μαΐου 1945 πάνω από την Πράγα). Συνολικά χάθηκαν στη μάχη ή σε ατυχήματα/δυστυχήματα 1.030 από τα Ρ-39 που δόθηκαν στην ΕΣΣΔ. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα αμερικανικά μαχητικά συνέχισαν να επιχειρούν με τα σοβιετικά χρώματα ακόμα και μετά την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, με τα τελευταία να αποσύρονται το 1949.

Το πρώτο αεροπορικό σύνταγμα που τα χρησιμοποίησε ήταν το 298ο επιτυγχάνοντας 167 καταρρίψεις σε 111 εμπλοκές. Επίσης ονομαστό ήταν το 16ο Αεροπορικό Σύνταγμα της Φρουράς όπου υπηρετούσε ο Ποκρίσιν και ο Ρεκαλόφ. Το 153ο Αεροπορικό Σύνταγμα επίσης, σε τρεις μήνες χρησιμοποίησε το Ρ-39 σε 45 αερομαχίες, καταρρίπτοντας 64 γερμανικά αεροσκάφη με απώλειες 8 δικών του. Το ίδιο σύνταγμα, στο διάστημα Δεκέμβριος 1942 – Αύγουστος 1943, χρησιμοποίησε το Ρ-39 σε 66 αερομαχίες, καταστρέφοντας 63 γερμανικά, μεταξύ των οποίων 23 Me-109 και 23 από τα εξαιρετικά FW-190.