Το μακρύ χέρι της Χούντας στους Ιταλούς νεοφασίστες – Η τρομοκρατική επίθεση του 1969

Στρατιωτικό καθεστώς αποπειράθηκε να επιβάλει στην Ιταλία η απριλιανή χούντα. Για μια επταετία συνεργάστηκε ενεργά με Ιταλούς επίδοξους πραξικοπηματίες, εξόπλισε, εκπαίδευσε και χρηματοδότησε νεοφασίστες τρομοκράτες και συμμετείχε σε πολύνεκρες βομβιστικές επιθέσεις. Η Ιταλία αποτελούσε πρώτης τάξεως απειλή για τη χούντα.

Στη γειτονική χώρα βρίσκονταν δεκάδες χιλιάδες Έλληνες φοιτητές και δημοκρατικοί που είχαν βρει καταφύγιο. Η αντιδικτατορική τους δράση ήταν έντονη: συνεχής καταγγελία του στρατιωτικού καθεστώτος, διακίνηση, ενίοτε με την ανοχή των αρχών, μεγάλου μέρους του αντιδικτατορικού υλικού που προοριζόταν για τις ομάδες της αντίστασης εντός της χώρας.

Το κυριότερο, όμως, ήταν ότι η έντονη παρουσία του ελληνικού στοιχείου επηρέαζε την πολιτική της ιταλικής κυβέρνησης και των κομμάτων, σε σημείο να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στους δικτάτορες. Αυτό το απέδειξε η αποπομπή της Ελλάδας από το Συμβούλιο της Ευρώπης στις 12 Δεκεμβρίου 1969, γεγονός που υπήρξε το ισχυρότερο διπλωματικό ράπισμα στο στρατιωτικό καθεστώς.

Το απόγευμα εκείνης της 12^ης Δεκεμβρίου μια ισχυρή βόμβα εξερράγη μέσα στην Αγροτική Τράπεζα του Μιλάνου, σκοτώνοντας 18 ανθρώπους και τραυματίζοντας άλλους 88. Ήταν η εκδίκηση της χούντας εναντίον της Ιταλίας: ο πολιτικός που ενορχήστρωσε την αποπομπή της χούντας ήταν ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών, Άλντο Μόρο, ο οποίος προέδρευε στην κρίσιμη συνεδρίαση του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Παρίσι.

Αυτό είναι το κεντρικό σημείο του βιβλίου, με θέμα την τρομοκρατική δραστηριότητα της απριλιανής δικτατορίας στην Ιταλία, που έγραψε ο δημοσιογράφος Δημήτρης Δεληολάνης, τακτικός συνεργάτης του SLpress, για πολλές δεκαετίες ανταποκριτής της ΕΡΤ στην Ιταλία.

Τρομοκρατική επίθεση και αναρχικοί

Το βιβλίο τιτλοφορείται “Colonnelli. Il regime militare greco e la strategia del terrore in Italia” (“Συνταγματάρχες. Το ελληνικό στρατιωτικό καθεστώς και η στρατηγική του τρόμου στην Ιταλία”). Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Fandango της Ρώμης τον Δεκέμβριο, πενήντα χρόνια από την πολύνεκρη έκρηξη στην τράπεζα του Μιλάνου.

Η βομβιστική επίθεση είχε οργανωθεί από τις ιταλικές μυστικές υπηρεσίες κι εκτελέστηκε από νεοφασίστες των οργανώσεων Ordine Nuovo (Νέα Τάξη) και Avanguardia Nazionale (Εθνική Πρωτοπορία). Το σχέδιο πρόβλεπε η ευθύνη για τη σφαγή να αποδοθεί στους αναρχικούς: ήταν ήδη έτοιμος ο ιδανικός “‘ενοχος” στο πρόσωπο ενός ελαφρόμυαλου αναρχικού χορευτή, που είχε πλαισιωθεί, εν αγνοία του, από πράκτορες, αστυνομικούς και φασίστες.

Το βιβλίο αναφέρει λεπτομερώς τις προσπάθειες των πρακτόρων της χούντας να εμπλέξουν στην προβοκάτσια και τους Έλληνες δημοκράτες: δεκάδες οι εκθέσεις, οι αναφορές και άλλα εσωτερικά έγγραφα της ιταλικής αστυνομίας προερχόμενα από τους πληροφοριοδότες που είχαν διεισδύσει στις επιτροπές αλληλεγγύης με την ελληνική αντίσταση. Ο σκοπός ήταν, δίπλα στους Ιταλούς αναρχικούς, να κατηγορηθούν για τη σφαγή στην τράπεζα και Έλληνες αντιστασιακοί.

Την επομένη της σφαγής η βρετανική εφημερίδα “Observer” κατηγόρησε ευθέως το ελληνικό στρατιωτικό καθεστώς. Συγκεκριμένα, η κατηγορία ήταν ότι προωθεί τη “στρατηγική της έντασης” στην Ιταλία, σπέρνοντας τον τρόμο και την ανασφάλεια, προκειμένου να επιβάλει και στη γειτονική χώρα ένα “ισχυρό καθεστώς” σε θέση να εξουδετερώσει την ιταλική αριστερά.

Το σχέδιο επιβολής του καθεστώτος

Το σχέδιο επιβολής αυταρχικού καθεστώτος δεν ήταν επινόηση της χούντας, εξηγεί το βιβλίο. Το είχαν επεξεργαστεί υπερσυντηρητικά κέντρα της Ιταλίας αλλά και των ΗΠΑ ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’60, όταν δημιουργήθηκαν οι πρώτες κυβερνήσεις συνεργασίας της χριστιανοδημοκρατίας με τους σοσιαλιστές. Το 1969 ο κίνδυνος ήταν ακόμη μεγαλύτερος, καθώς οι μεγάλοι φοιτητικοί κι εργατικοί αγώνες άνοιγαν τον δρόμο στη συνεργασία των χριστιανοδημοκρατών με τους κομμουνιστές.

Οι Έλληνες συνταγματάρχες θα ενταχθούν στο σχέδιο, αφού στους κόλπους των ιταλικών Ενόπλων Δυνάμεων και των υπηρεσιών ασφαλείας πολλοί θεωρούσαν το ελληνικό στρατιωτικό καθεστώς παράδειγμα προς μίμηση.

Μετά την 12^η Δεκεμβρίου 1969 θα ακολουθήσουν άλλες τυφλές επιθέσεις των φασιστικών οργανώσεων, σε πλατείες, τρένα και σιδηροδρομικούς σταθμούς, με εκατοντάδες νεκρούς. Αυτή η περίοδος έξαρσης της φασιστικής τρομοκρατίας και συνεχών απειλών στους δημοκρατικούς θεσμούς διήρκεσε όσο και η δικτατορία στην Ελλάδα.

Το 1974 η ιταλική κυβέρνηση πέρασε στην αντεπίθεση: έθεσε εκτός νόμου τις δύο νεοφασιστικές τρομοκρατικές οργανώσεις και άλλαξε την ηγεσία μυστικών υπηρεσιών και Ενόπλων Δυνάμεων. Η μεγάλη κινητοποίηση των δημοκρατικών κομμάτων και η θαρραλέα ερευνητική δημοσιογραφία είχαν καταφέρει να ξεσκεπάσουν τους πραγματικούς υπεύθυνους για τις βόμβες και να εξουδετερώσουν τους κινδύνους εκτροπής.

Το βιβλίο συνδέει τη χρεοκοπία της “στρατηγικής της έντασης” στην Ιταλία με την όλο και πιο σκληρή αντιπαράθεση στους κόλπους της χούντας μεταξύ του Γεωργίου Παπαδόπουλου και της φασιστικής πτέρυγας του καθεστώτος. Το καθεστώς λειτουργούσε σε στενή συνεργασία με τον Κωνσταντίνο Πλεύρη, αρχηγό του Κινήματος 4^ης Αυγούστου και αποσκοπούσε στη μετατροπή της στρατιωτικής δικτατορίας σε καθεστώς μουσολινικού τύπου. Μια εσωτερική διαμάχη που τελικά οδήγησε στο έγκλημα της Κύπρου και την τελική πτώση.