Το όραμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου όταν ξεκινούσε για την Ασία

Το άρωμα αυτού ο οποίος έμελλε να γίνει -μέχρι τα τριάντα του χρόνια – από βασιλιάς του αρχαιότερου ελληνικού βασιλείου, κοσμοκράτορας μιας απ’ τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες όλων των εποχών, που εκτεινόταν από την Ελλάδα έως τη ΒΔ Ινδία. Έλληνας στρατηλάτης που έμεινε στην ιστορία ως ”Μέγας”! Ο Μέγας Αλέξανδρος!

Ο σπόρος, φυσικά, της στρατιωτικής ανασυγκρότησης (τουλάχιστον για τον μακεδονικό στρατό) είχε φυτευτεί πριν απ’ αυτόν. Στα χρόνια του συνονόματού του Αλέξανδρου Α’, γιου του Αμύντα Α’ της Μακεδονίας, γνωστού ως ”Αλέξανδρος ο Φιλέλλην”.

Η Στρατιωτική Ανασυγκρότηση του Μακεδονικού Βασιλείου

Εκείνος είχε επιδείξει πρώτος μέριμνα για την οργάνωση του μακεδονικού βασιλείου και του στρατού, ώστε να είναι έτοιμη η Μακεδονία στο μέλλον να αποτινάξει τον περσικό ζυγό και να αντιστρέψει τα δεδομένα, ανοίγοντας πανιά με προοπτική εκστρατείας στην Ασία.

Ας σημειωθεί εδώ ότι ο Αλέξανδρος Α’ (498-454 π. Χ.) έγινε βασιλιάς σε μια υποτελή Μακεδονία (που διατηρούσε, ωστόσο, μεγάλο μέρος της αυτονομίας της) από την εποχή του πατέρα του Αμύντα (547-498 π Χ). Μια Μακεδονία υποταγμένη στην πρώτη Περσική Αυτοκρατορία (την Αχαιμενιδική, 550-330 π. Χ.) μέχρι την νικηφόρα, για τους Έλληνες, μάχη των Πλαταιών (479 π. Χ.). η οποία ανάγκασε τις περσικές δυνάμεις να αποχωρήσουν απ’ την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Με δεδομένα αυτά, ο Αλέξανδρος Α’ λειτουργούσε αναγκαστικά (επί βασιλείας του) ως… απεσταλμένος του Πέρση κυβερνήτη Μαρδόνιου (ξάδερφου και γαμπρού του Ξέρξη Α’) και ως εντολοδόχος του Πέρση Βασιλιά με τον τίτλο του Ύπαρχου (αντιβασιλιά), όπως λέει ο Ηρόδοτος στο έργο του ”Ιστορίαι”.

Το πνεύμα στρατιωτικής ανασύνταξης του μακεδονικού στρατού το επανέφερε σε ισχύ ο Φίλιππος Β’ (γιος του Αμύντα Γ’). Μόνο που, σαν οραματιστής της αρχαίας Ελλάδας που ήταν, επεδίωξε ανασύνταξη σε πανελλαδικό επίπεδο μετά τη νίκη του στην Χαιρώνεια (338 π. Χ.). Τη νίκη του κατά των συνασπισμένων στρατευμάτων ελληνικών πόλεων (Αθήνας, Αχαΐας, Μεγάρων, Ακαρνανίας, Εύβοιας, Κέρκυρας, Λευκάδας και Βοιωτίας [υπό τη θηβαϊκή ηγεμονία] με μπροστάρη τον 18ετή γιο του Αλέξανδρο.

Όμως ο 47χρονος Μακεδόνας βασιλιάς δεν πρόλαβε να πραγματοποιήσει το όνειρό του, γιατί δολοφονήθηκε (336 π. Χ.). Έτσι ανέλαβε να το συνεχίσει ο διάδοχος γιος του Αλέξανδρος Γ’. Κάτι για το οποίο είχε προετοιμαστεί ήδη από τα δεκατρία μέχρι τα δεκαέξι χρόνια του ως μαθητής του παιδαγωγού-φιλοσόφου Αριστοτέλη (βλ. Σχολή Μίεζας – Ημαθία).

Η Έναρξη της Μεγάλης Εκστρατείας

Με τα προσόντα αυτά ο νεαρός βασιλιάς της Μακεδονίας ανακηρύχθηκε από το Συνέδριο της Κορίνθου (337 π. Χ.) ηγέτης της ελληνικής συμμαχίας στην εκστρατεία κατά των Περσών, κι ας ήταν δεν ήταν είκοσι χρονών μόνο. Ηγέτης μιας ισχυρής στρατιωτικής δύναμης, η οποία – με 30.000 πεζούς, 5.000 ιππείς και 150 πλοία – έβαλε πλώρη για τον Ελλήσποντο και τη Μικρά Ασία με σκοπό την κατάκτηση της Ασίας.

Ήταν Άνοιξη του 334 π. Χ., χρονιά καθοριστική της θριαμβευτικής συνέχειας, γιατί παιάνισε την νικηφόρα πορεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου (με αρχή τη μάχη στον Γρανικό) ανοίγοντας δρόμο για την επόμενη νίκη του στην Ισσό (333) και τη διάχυση του Ελληνισμού με απαρχή την ίδρυση της πρώτης Αλεξάνδρειας (αυτήν της Αιγύπτου, στις εκβολές του Νείλου) το 331. Έτος που τρίτωσε το καλό για τους Έλληνες με τη μεγαλειώδη νίκη του Μακεδόνα στρατηλάτη στη μάχη των Γαυγαμήλων.

Ας γυρίσουμε όμως στα γεγονότα μετά το Συνέδριο του 337 (το δεύτερο στον Ισθμό της Κορίνθου μετά το πρώτο του 481, που έγινε με αφορμή τις προετοιμασίες του Ξέρξη για νέα επίθεση στην Ελλάδα, προκειμένου να ξεπλύνει τη ντροπιαστική ήττα των Περσών στον Μαραθώνα το 490 π. Χ. υπό την ηγεσία του πατέρα του Δαρείου Α’).

Κουρασμένος αλλά ικανοποιημένος επέστρεψε στην Πέλλα ο Αλέξανδρος μετά το Συνέδριο της Πανελλήνιας Συμμαχίας. Σαν αποτέλεσμα αυτού, στις λίγες μέρες ανάπαυσής του (οι οποίες απαιτούσαν, ωστόσο, την παρουσία του στους πανηγυρισμούς προς τιμήν του και τις προσφορές πλούσιων θυσιών στον Ολύμπιο Δία από κοινού με το στράτευμα, πριν την αναχώρησή του), ξέφευγε νοσταλγικά στις μέρες που πέρασε στον Ισθμό.

Έφερνε στο μυαλό του την καταξίωση που γνώρισε από πολιτικούς, επιφανείς πολίτες, φιλοσόφους και άλλους, οι οποίοι προσέτρεχαν με ενθουσιασμό για να τον δουν από κοντά, να του μιλήσουν (στην κοινή γλώσα των Ελλήνων, την αττική διάλεκτο) και να τον συγχαρούν.

Έφερνε στο μυαλό του τη συνάντησή του στο Κράνειο (προάστιο της Κορίνθου), με τον απόντα από το Συνέδριο, Κυνικό φιλόσοφο Διογένη, ο οποίος τον ξάφνιασε όχι μόνο με τον τρόπο ζωής του σ’ ένα πιθάρι και με τις γνώσεις του (λόγος για τον οποίο ο Αλέξανδρος τον προσφώνησε μόλις τον είδε: ”Ὦ πίθε μεστέ φρενῶν” (βλ. Πλούταρχος: ”Ἀλέξανδρος”), αλλά και για την ”αντιστασιακή” και ειρωνική διάθεση απέναντί του.

Κι αυτό τη στιγμή που ο βασιλιάς της Μακεδονίας του ζήτησε να ικανοποιήσει κάθε επιθυμία του, για να πάρει την απάντηση: ”Μικρὸν ἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθι” (”Παραμέρισε λίγο γιατί μου κρύβεις τον ήλιο”). Απάντηση που έκανε τον Αλέξανδρο να αναφωνήσει: ”Εἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην, Διογένης ἂν ἤμην” (”Αν δεν ήμουν Αλέξανδρος, θα ήθελα να είμαι Διογένης”).

Έφερνε στο μυαλό του την επίσκεψή του στο ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς, με σκοπό να ζητήσει χρησμό για την εκστρατεία που ετοίμαζε. Θύμηση ενοχλητική, γιατί ήταν συνδεδεμένη με την οργίλη αντίδρασή του όταν οι άνθρωποι του ναού τον πληροφόρησαν ότι δεν μπορούσε να τον εξυπηρετήσει η Πυθία, γιατί δεν επιτρέπονταν οι χρησμοί σε μη ιερές ημέρες.

Θύμηση ευχάριστη, ταυτόχρονα, γιατί ανάγκασε τη φημισμένη μάντισσα του θεού να παραβεί τους κανόνες της και να ανεβεί στο βωμό – χολωμένη απ’ τον προστακτικό τόνο της φωνής του – προκειμένου να του βγάλει χρησμό μασώντας και εισπνέοντας φύλλα πικροδάφνης που της προκαλούσαν μαντική έκσταση.

Στρατιωτική Προετοιμασία και Όραμα

Χρησμό που έκανε τον Αλέξανδρο να ανατριχιάσει από χαρά… ”’Ανίκητος εἶ, ὦ παῖ!” (μ.τ.φ: ”Είσαι ανίκητος, παιδί μου!”, βλ. Πλούταρχος: ”Ἀλέξανδρος”). Να ανατριχιάσει από χαρά, γιατί ήταν πρόδηλη η προσήμανση της θέλησης του θεού – των θεών, καλύτερα, στο σύνολό τους – να ευοδωθεί ο ιερός του αγώνας για τη σωτηρία και τη δόξα της Ελλάδας.

Ο χρόνος περνούσε, εντωμεταξύ, τρέχοντας και πλησίαζε η ώρα του αποχαιρετισμού, πριν την αναχώρηση του ελληνικού στρατού (στον οποίο είχαν προστεθεί 1600 Θεσσαλοί ιππείς και μισθοφόροι απ’ τη Θράκη κι αλλού), μαζί με πλήθος σοφών και επιστημόνων (Ολύνθιος Καλλισθένης [ανιψιός του φιλόσοφου Αριστοτέλη], ιστορικός Αριστόβουλος, Πτολεμαίος ο Λάγου, πολλοί γεωγράφοι, αρχιτέκτονες, μηχανικοί, γιατροί, τοπογράφοι, καλλιτέχνες και μάντεις) που τον συνόδευαν βάσει ειδικών κριτηρίων.

Κριτηρίων τα οποία έδιναν συγκινητικό τόνο αυτοπεποίθησης στην προσπάθεια του γιου του Φιλίππου να πείσει τους στρατηγούς του – κατά την ομιλία του στο πολεμικό συμβούλιο – για την επιτυχία του εγχειρήματός του να κατακτήσει την Ασία ακυρώνοντας τα σχέδια του βασιλιά της Περσίας για κατάκτηση της Ελλάδας. Παρ’ όλα αυτά, το μέγεθος του τολμήματος και το άγνωστο της μορφολογίας της εχθρικής χώρας (η οποία έφτανε ως πέρα απ’ την οροσειρά του Ταύρου και την πεδιάδα που διασχίζει ο ποταμός Τίγρης) έκανε τους περισσότερους που τον άκουγαν να μην συμμερίζονται τον ενθουσιασμό του.

Να δείχνουν δύσθυμοι και να αντιμετωπίζουν σιωπηλοί και ανήσυχοι την ενημέρωση που τους έκανε ο αρχηγός τους, δεδομένου ότι το εγχείρημα απαιτούσε τεράστια ποσά, αφού επρόκειτο για μεγάλη και πολύχρονη επιχείρηση. Επιχείρηση που ήταν άγνωστο από ποιες πηγές εσόδων θα καλυπτόταν, για να πραγματοποιήσει ο Αλέξανδρος την μεγαλειώδη πορεία στην Ανατολή την οποία ονειρευόταν. Ωστόσο εκείνος έσπευσε να τους καθησυχάσει λέγοντάς τους ότι οι πηγές χρηματοδότησης της εκστρατείας βρίσκονταν έξω απ’ τα σύνορα της Ελλάδας, στην Ασία και τις πόλεις της.

Αισιοδοξία, επιπλέον, για τη θετική έκβαση της εκστρατείας έδιναν στον Αλέξανδρο – εκτός από τις προσημάνσεις οι οποίες προοιωνίζονταν ελπιδοφόρα μηνύματα για το μέλλον – οι πληροφορίες που έπαιρνε απ’ τους Έλληνες μισθοφόρους των Περσών στην Ασία και τους φυγάδες Πέρσες οι οποίοι αυτομολούσαν σ’ αυτόν.

Ολοκληρώνοντας την ενημέρωση, ο Αλέξανδρος άφησε για το τέλος μια αποκάλυψη. Την αποκάλυψη ότι, πέρα απ’ την πολεμική μηχανή των Μακεδόνων που αποδέχθηκε ως κληρονομιά από τον πατέρα του, είχε αποφασίσει να μην κρατήσει τίποτα άλλο για τον εαυτό του. Γι’ αυτό και είχε μοιράσει – πριν απ’ την αναχώρηση για την Ασία – την κτηματική περιουσία εκείνου σαν δώρο αδελφικό προς τους στρατηγούς του, πριν να φύγουν…