Το πρόγραμμα MKUltra της CIA για τη διάδοση του LSD στην ποπ κουλτούρα

Το πρόγραμμα διαρκεί έως το 1973 και δημοσιοποιείται στο κοινό το 1975, μετά την έρευνα της Επιτροπής Church με προεδρεύοντα τον γερουσιαστή Frank Church προκαλώντας αλγεινές εντυπώσεις για την άνευ προηγουμένου παραβίαση βασικών ατομικών δικαιωμάτων. Όμως το 1973 οι φάκελοι του MKUltra καταστρέφονται με εντολή του τότε διευθυντή της CIA, Richard Helms, με συνέπεια η Επιτροπή Church να βασισθεί κυρίως σε προσωπικές καταθέσεις εμπλεκόμενων μαρτύρων. Το 1977 ο Νόμος περί Ελευθερίας στην Πληροφόρηση (Freedom of Information Act) επιτρέπει την ανακάλυψη 20.000 φακέλων και το 2001 απο-διαβαθμίζονται μερικές ιδιαίτερα σημαντικές πληροφορίες για το MKUltra. 

Το πρόγραμμα όμως ευθύνεται για το κίνημα της ψυχεδέλειας, με απόστολο και ένθερμο υποστηρικτή τον ψυχίατρο και συγγραφέα Timothy Francis Leary. Ο ψυχίατρος έρχεται σε επαφή με το MKUltra το 1960 χάρη στον ποιητή Allen Ginsberg, που συμμετέχει στα πειράματα της CIA στο LSD, με την ιδιότητα του εθελοντή το 1959, στο Πανεπιστήμιο Stanford. Αργότερα δηλώνει πως είτε αποτελεί ένα αξιοθρήνητο προϊόν της υπηρεσίας, είτε ένα λαμπρό παράδειγμα επιτυχημένων πειραματισμών στον έλεγχο συνειδήσεων.

Η CIA και το Εργαστήριο Laurel Canyon

Η ευθυγράμμιση πάντως αντιπολιτιστικών ρευμάτων με τα συμφέροντα του κατεστημένου, αποδεικνύεται εξαιρετικά αποτελεσματική και από την στιγμή που τα αντιπολεμικά αισθήματα ενισχύονται δραστικά στους ακαδημαϊκούς κύκλους, όπου η αυθεντική αντίσταση διαθέτει τις δυνατότητες να απειλήσει την δομική ισχύ, επιλέγεται η διαδικασία της στροφής σε άλλες κατευθύνσεις. Η ανάδυση του κινήματος των παιδιών των λουλουδιών οδηγεί αποτελεσματικά  την αντίδραση σε ένα αντιπολιτιστικό κίνημα της νεολαίας, που πέραν του υπερκορεσμού των ναρκωτικών ουσιών, εστιάζεται στην αποξένωση και τον αναχωρητισμό, εγκαταλείποντας κάθε πιθανότητα οργανωμένης αντίστασης. 

Με την κλιμάκωση του πολέμου στο Βιετνάμ, η αμερικανική νεολαία ποδηγετείται προς την πολιτιστική διάλυση, που συνιστά με τα δεδομένα της εποχής την αποτελεσματικότερη λύση για την εξουδετέρωση μαζικών κινημάτων ειρήνης. Η σύζευξη του Πενταγώνου με τις υπηρεσίες πληροφοριών που χειρίζονται την εμπόλεμη σύρραξη στο Βιετνάμ, διαμορφώνει ταυτόχρονα το πολιτιστικό περιβάλλον που αποτρέπει την αποτελεσματική αντίσταση στον πόλεμο. 

Με βάση τις συγκεκριμένες συνθήκες κρίνεται κομβική η παρουσία του Timothy Leary στην επιχείρηση μεταμόρφωσης της νεολαίας. Από δόκιμος της στρατιωτικής Ακαδημίας του West Point και αργότερα πληροφοριοδότης του FBI, μετατρέπεται σε διαπρύσιο κήρυκα του LSD, στην περίοδο ακμής του MKUltra. Ο John Lennon τονίζει αργότερα με μεγάλη δόση ειρωνείας πως όλοι οφείλουν να ευγνωμονούν την CIA και τον στρατό για το δώρο του LSD, αν και ο κόσμος λησμονεί πως η απόπειρα ελέγχου των ανθρώπων, τελικά οδηγεί στην ελευθερία. 

Αν και τελικά οι αποκαλύψεις διαλύουν το πρόγραμμα, ο θόρυβος που προκαλείται συγκαλύπτει την μεγάλου εύρους επιτυχία του, δηλαδή την αποτροπή της πιθανής μαζικής αντίστασης της νεολαίας, με την ποδηγετούμενη καθοδήγησή της προς τον αναχωρητισμό και την εξάρτηση από τις χημικές ουσίες. Με την επίμονη διαφήμιση του  LSD, ο Leary προάγει αθέατα τους στόχους της CIA, όχι μόνον κατακερματίζοντας την αντίσταση της νεολαίας στον πόλεμο, αλλά και διαλύοντας τους δεσμούς της με τα παραδοσιακά συστήματα υποστήριξης, όπως οι οικογένειες και οι κοινότητες, με συνέπεια η κοινωνική εξατομίκευση να καθιστά ευχερέστερο τον μελλοντικό έλεγχό της. 

Καταπληκτικές συγκλίσεις

Όμως μία παράλληλη αθέατη επιχείρηση της υπηρεσίας εξελίσσεται στην μουσική σκηνή των ΗΠΑ, όπου ρυθμοί της Κούβας, με κυρίαρχους την rumba και το mambo, παραμένουν εξαιρετικά αγαπητοί στο ευρύ κοινό, με αιχμή του δόρατος δημοφιλέστατους μουσικούς, όπως οι Havier Cugat, Perez Prado, και Tito Puente. Μετά την επιτυχημένη επανάσταση και την επικράτηση του Fidel Castro στην εξουσία πάντως, παρατηρείται μία έξοδος μεγάλων μουσικών της jazz προς την Λατινική Αμερική και ειδικά προς την Βραζιλία.

Δημοφιλέστατα πρόσωπα, όπως οι Stan Getz, Gerry Mulligan, Jim Hall, Charli Byrd, αλλά και άλλοι διαμορφώνουν με την συνεργασία ευρηματικών και δημοφιλών μουσικών της Βραζιλίας, με βασικούς τους Antonio Carlos Jobim, Joao Gilberto και Louis Bonfa, ένα νέο μουσικό είδος, την latin jazz, με βάση τον δημοφιλέστερο ρυθμό της χώρας, την samba. Μάλιστα οι μεγαλύτερες τότε φωνές των ΗΠΑ, οι Nat King Cole και Frank Sinatra, ηχογραφούν με τους Antonio Carlos Jobim και Joao Gilberto σκοπούς της Βραζιλίας, που αμέσως πωλούν εκατομμύρια δίσκους και την latin jazz να εκπαραθυρώνει την μουσική της Κούβας, με βασικό μοχλό της δισκογραφική εταιρεία CAPITOL (θυγατρική της EMI, με το γνωστό παρελθόν). 

Την μουσική επιχείρηση κατά της Κούβας, διαδέχεται μία άλλη με επίκεντρο τους λόφους επάνω από την περιοχή του Hollywood, όπου κατά την περίοδο 1965-1975, όπως πρώτος τεκμηριώνει ο δημοσιογράφος Dave McGowan, αναδύεται ένα μοναδικό φαινόμενο. Στο Laurel Canyon εμφανίζεται μία νέα μουσική σκηνή, όπου μία σειρά απίθανων συγκλίσεων ατόμων με καταγωγή από οικογένειες στρατιωτικών και στελεχών των μυστικών υπηρεσιών, με στόχο την αναμόρφωση των πολιτιστικών αντιλήψεων της αμερικανικής νεολαίας.

Η σύγκλιση δεν αποτελεί μία ακόμα σύμπτωση, από την στιγμή που το αντιπολεμικό αίσθημα ενισχύεται συνεχώς στους ακαδημαϊκούς κύκλους, οπότε το πλέγμα των μυστικών υπηρεσιών και του στρατού, προωθεί μία αλλαγή κατεύθυνσης στην ενδεχόμενη ισχυρή πολιτική αντιπολεμική αντίδραση. Το κέντρο βάρους εντοπίζεται στην μετατόπιση σε μία ψυχεδελική αντιπολιτιστική κίνηση αναχωρητών,  επηρεασμένων και από την χρήση τοξικών παραισθησιογόνων ουσιών, ανατρέποντας την πιθανότητα οργανωμένης αντιπολεμικής αντίστασης.

Οι συγκλίσεις αποκαλύπτονται εκπληκτικές, με τον πατέρα του Jim Morrison να διοικεί την μοίρα του αμερικανικού στόλου την περίοδο των περιστατικών στον κόλπο του Τονγκίνου, που αποτελούν την αφετηρία του πολέμου του Βιετνάμ. Ο πατέρας του Frank Zappa εντάσσεται με την ιδιότητα του εξειδικευμένου χημικού μηχανικού βιοχημικού πολέμου στο Οπλοστάσιο Edgewood, το βασικό κέντρων πειραματισμών σε ανθρώπους. Ο David Crosby κατάγεται από τις οικογένειες Van Cortlandts και Van Rensselaers της αμερικανικής αριστοκρατίας, που ανήκουν στα κέντρα πολιτικής ισχύος και συμμετέχουν στην Γερουσία, το Ανώτατο Δικαστήριο και ανάγουν την προέλευσή τους από τους στρατηγούς της αμερικανικής επανάστασης.

Ο James Taylor με καταγωγή από τους πρώτους αποίκους του κόλπου της Μασαχουσέτης, ενηλικιώνεται σε μία οικογένεια διαμορφωμένη από το ακαδημαϊκό και στρατιωτικό επαγγελματικό της περιβάλλον, με τον πατέρα του να συμμετέχει στις αποστολές της Επιχείρησης Deep Freeze του αμερικανικού ναυτικού (1955-1960) στην Ανταρκτική.  Η γνωστή Sharon Tate, κόρη του αντισυνταγματάρχη πληροφοριών Paul Tate, κινείται στον συγκεκριμένο κύκλο, του Laurel Canyon, αποτελώντας συνδετικό κρίκο. Ο Dennis Hopper σκηνοθετεί την πασίγνωστη ταινία Easy Rider με πρωταγωνιστή Peter Fonda, με τον πατέρα του να προέρχεται από τον κύκλο των ανώτερων στελεχών του προγόνου της CIA, OSS, οπότε φυσιολογικά φροντίζει να συσκευάσει την αντιπολιτιστική επανάσταση για μαζική κατανάλωση. 

Χειραγώγηση πολιτιστικών ρευμάτων

Η μεταμόρφωση αποκτά συστηματική υφή και από την μεταπολεμική αισιοδοξία και τα Νέα Σύνορα- New Frontier (πλέγμα προγραμμάτων για την χώρα και το εξωτερικό) του John F. Kennedy-JFK, καταλήγει στον προσχεδιασμένο κατακερματισμό που ακολουθεί την δολοφονία του. Το απίστευτο μαζικό δημόσιο τραύμα, που προκαλεί ο φόνος του προέδρου, αποτελεί μία ιδανική εξέλιξη για την μεθοδολογία του Ινστιτούτου Tavistock στο πεδίο της κοινωνικής μηχανικής, που αξιοποιεί το ψυχολογικό πλήγμα, τερματίζοντας την αυθεντική αισιοδοξία. 

Η τότε νέα γενεά που αναπτύσσεται σε περιβάλλον άνευ προηγουμένου ευμάρειας και εμπνέεται από το όραμα του Kennedy για τα Νέα Σύνορα, αντιμετωπίζει την μεταστροφή της από την δυναμική για αυθεντική κοινωνική και πολιτική μεταμόρφωση, σε προσεκτικά σχεδιασμένα πολιτιστικά ρεύματα, που πρόκειται να επηρεάσουν δραστικά και τις επόμενες γενεές. Οι διαβρωτικές διασυνδέσεις μεταξύ προσώπων που σχετίζονται με τις ένοπλες δυνάμεις και τις μυστικές υπηρεσίες με ηγετικές φυσιογνωμίες των αντιπολιτιστικών ρευμάτων, από τον ναύαρχο πατέρα του Morrison, τον χημικό βιοχημικού πολέμου πατέρα του Zappa, έως την πολιτική δυναστεία από την οποία προέρχεται ο Crosby, αποκαλύπτουν ένα σαφέστατο πρότυπο, την συστηματική χειραγώγηση των πολιτιστικών ρευμάτων της νεολαίας, από τις δυνάμεις του κατεστημένου που αντιμάχονται.

Η χρονική σύμπτωση της ανάδυσης του Laurel Canyon, με την ιδιότητα ενός κόμβου αντιπολιτιστικών ρευμάτων, με την ανάλογη αποκορύφωση του Προγράμματος MK-Ultra της CIA για τον έλεγχο της ανθρώπινης σκέψης, δεν αποτελεί τυχαίο γεγονός. Οι οργανισμοί που πειραματίζονται με τον έλεγχο της συνείδησης με χημικά μέσα και κυρίως το LSD, ενσωματώνονται ταυτόχρονα σε επιχειρήσεις πολιτιστικού προγραμματισμού.

Οι συγκλίσεις των συγκεκριμένων στρατηγικών κατευθύνσεων στο  Laurel Canyon, θέτουν τις βάσεις για την δημιουργία μίας μεγάλης κλίμακας σύντηξη της μουσικής με την ψυχεδέλεια, συνιστώντας μία ευφυέστατα προσχεδιασμένη επιχείρηση αποτροπής μίας οργανικά αναπτυσσόμενης πολιτικής αντίστασης, με την μετατροπή της σε ένα κίνημα που επικεντρώνεται στην ψευδαίσθηση της ατομικής υπεροχής, παρά στην αποτελεσματική συλλογική δράση.