Τορπιλοπλάνο Swordfish: Η φονική “τσάντα για ψώνια”

Ο “Ξιφίας” (Swordfish) της Fairey, ήταν ένα διπλάνο ναυτικό βομβαρδιστικό και τορπιλοπλάνο, το οποίο –θα έλεγε κανείς– ξέμεινε από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πέταξε για πρώτη φορά το 1934 και εντάχθηκε σε υπηρεσία το 1936 στη βρετανική ναυτική αεροπορία ως το βασικό βομβαρδιστικό και τορπιλοπλάνο των αεροπλανοφόρων του στόλου.

Το ταλαίπωρο διπλάνο διέθετε έναν κινητήρα Bristol Pegasus ισχύος μόλις 690 ίππων, ο οποίος κινούσε το αεροσκάφος με μέγιστη ταχύτητα 230 χλμ. την ώρα. Το αεροσκάφος είχε πλήρωμα δύο ή τριών ανδρών, ανάλογα με την αποστολή (χειριστής, πλοηγός και πολυβολητής).

Μπορούσε να μεταφέρει μια τορπίλη ή 760 κιλά βομβών, ή αργότερα μέχρι οκτώ ρουκέτες των 2,75 ιντσών. Ως σταθερό οπλισμό διέθετε ένα πολυβόλο των 7,7 χλστ. στο ρύγχος και ένα του ιδίου διαμετρήματος πίσω, το οποίο χειριζόταν ο πολυβολητής. Το αεροσκάφος είχε μήκος 10,87 μ. και άνοιγμα πτερύγων 13,87. Το ταπεινό αυτό διπλάνο, απομεινάρι μιας άλλης εποχής, ήταν, παρόλα αυτά, μια άριστη πτητική μηχανή, εξαιρετικά σταθερό και ευχάριστο κατά την πτήση. Οι πιλότοι του το ονόμαζαν “χαϊδευτικά” Stringbag (δίχτυ για τα ψώνια). Τα άριστα πτητικά του χαρακτηριστικά το καθιστούσαν εξαιρετικό.

Το Swordfish, κατά τη διάρκεια τορπιλικής επίθεσης, πετούσε σε ύψος 1.500 μ. και κοντά στον στόχο χαμήλωνε σε ύψος 5-6 μ. και εξαπέλυε την τορπίλη που μετέφερε, σε απόσταση περί τα 1.400-3.000 μ. από τον στόχο. Και όμως οι ιπτάμενες “παλιατζούρες”, όπως τα χαρακτήριζαν οι αντίπαλοί τους, αποδείχθηκαν ιδιαιτέρως φονικά όπλα. Ο πρώτος άθλος τους σημειώθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1940, όταν συνολικά 21 Swordfish του αεροπλανοφόρου HMS “Illustrious”, επιτέθηκαν στο κύριο αγκυροβόλιο του ιταλικού στόλου και με απώλεια μόλις δύο αεροσκαφών, βύθισαν ένα και έθεσαν εκτός μάχης δύο ιταλικά θωρηκτά και ένα καταδρομικό. Με τον τρόπο αυτό ο ιταλικός στόλος τέθηκε εκτός μάχης για μεγάλο διάστημα.

Τον Μάιο του 1941 έγραψαν ιστορία, όταν εξαιτίας ακριβώς της μικρής τους ταχύτητας, τα αποστασιόμετρα του περίφημου θωρηκτού Bismarck δεν μπορούσαν να υπολογίσουν τα ακριβή στοιχεία πτήσης τους. Έτσι τα Swordfish κατάφεραν δύο πλήγματα τορπιλών στο τεράστιο θωρηκτό. Η μια τορπίλη εξερράγη στη θωρηκτή ζώνη του Bismarck χωρίς να προκαλέσει σοβαρές ζημιές, αλλά η δεύτερη κατέστρεψε το πηδάλιο του θωρηκτού, καθιστώντας το ακυβέρνητο και κατά συνέπεια εύκολο στόχο για τα βρετανικά βαριά πλοία επιφανείας που το καταδίωκαν και τελικά το βύθισαν, λίγες ώρες μετά την επίθεση των φονικών διπλάνων.

Το 1942, όμως, κατά την επίθεση εναντίων των γερμανικών καταδρομικών μάχης Scharnhorst και Gneisenau και του βαρέως καταδρομικού Prinz Eugen, χάθηκαν έξι Swordfish, χωρίς να επιτύχουν πλήγμα. Μετά την αποτυχία αυτή τα Swordfish ανέλαβαν νέο ρόλο, καταδιώκοντας τα γερμανικά υποβρύχια, οπλισμένα με βόμβες βυθού και ρουκέτες.

Επιχειρούσαν και από τις ακτές και από τα βοηθητικά αεροπλανοφόρα, συμβάλλοντας σημαντικά στην νίκη των Συμμάχων στη Μάχη του Ατλαντικού. Τα Swordfish, παρά τα μειονεκτήματά τους βύθισαν τουλάχιστον 14 γερμανικά υποβρύχια. Συνολικά παρήχθησαν 2.392 αεροσκάφη του τύπου, με τα τελευταία να αποσύρονται από την υπηρεσία το 1946, έχοντας γράψει τη δική τους ιστορία, έστω και αν ήταν αργοκίνητα ταπεινά διπλάνα.