Χειρόγραφα των Αρχειομαρξιστών της Βορείου Ηπείρου

Τη στιγμή εκείνη τον διαβεβαίωσα ότι είχαν απλά ιστορική σημασία και δεν αφορούσαν ζητήματα ιδιοκτησίας, ή κληρονομιάς που απασχολούν τους ανθρώπους της υπαίθρου. Τα όσα από περιέργεια φωτογράφησα διαπίστωσα ότι αφορούν χειρόγραφα κάποιου πυρήνα αριστερών και μάλιστα Αρχειομαρξιστών που δραστηριοποιoύνταν στην περιοχή της Βόρειας Ηπείρου.

Από την ανάγνωση των κειμένων προκύπτει ότι και οι εν λόγω Αρχειομαρξιστές χρησιμοποιούσαν τον όρο “Βόρεια Ήπειρο” για τον γηγενή Ελληνισμό της περιοχής που υπαγόταν στην επικράτεια της ιταλοκρατούμενης τότε Αλβανίας. Αυτό το θεωρώ σημαντικό, δεδομένου ότι η επίσημη πολιτική προσέγγιση της Αθήνας και περισσότερο η Αριστερά στην Ελλάδα έχουν αποκηρύξει τον όρο, επειδή ενοχλεί τα Τίρανα!

Σε έκθεση, λοιπόν, της Αχτίδας του δικτύου Επιτροπών του Κομμουνιστικού Αρχειομαρξιστικού Κόμματος Ελλάδος στη Δρόπολη, ο σύντροφος “Άλκιμος”, αναφέρει το καλοκαίρι του 1943: «Σύντροφοι, το γεγονός ότι η αρχειομαρξιστική εργασία εγκαινιάζει αρχειομαρξιστικό σχολείο στη Βόρεια Ήπειρο είναι γεγονός με ιστορική σημασία για το μέρος αυτό… Οι σύντροφοι της Β. Ηπείρου έχοντας συναίσθηση της υψηλής των αποστολής και των σοβαρών καθηκόντων αναλαμβάνουν την εξάπλωση της αρχειομαρξιστικής ιδέας…».

Η εν λόγω έκθεση –το χειρόγραφο μάλλον αποτελεί σχέδιο κειμένου με την υπογραφή του “Άλκιμου”– είναι εξ ονόματος της Τοπικής Οργάνωσης Βορείου Ηπείρου. Είναι ιστορικά γνωστό ότι στην περιοχή Κορυτσάς οι κομμουνιστικές ιδέες, αλλά και οργανωτικές δομές είχαν ρίζες, λόγω των επαφών που είχαν διανοούμενοι της περιοχής με την Θεσσαλονίκη. Γνωστότερος στο χώρο των Αρχειομαρξιστών ήταν ο Λάζαρος Φούντος, τον οποίο ο Ενβέρ Χότζα, αφού εδραιώθηκε στην ηγεσία του Κομουνιστικού Κόμματος της Αλβανίας με βασική συνδρομή του Τίτο και την ανοχή των Βρετανών πρακτόρων, εξόντωσε κατά προτεραιότητα. Το αρχείο στο οποίο αναφερόμαστε δύναται να ερμηνεύσει και άλλες εκκαθαρίσεις Βορειοηπειρωτών κομμουνιστών.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ) είχε αποφασίσει να παραδώσει τον έλεγχο συνολικά του αριστερού κινήματος στον χώρο της Βορείου Ηπείρου στο κόμμα του Ενβέρ Χότζα. Υπάρχει στο χειρόγραφο αρχειακό υλικό Αρχειομαρξιστών στη Δρόπολη έγγραφο που καταμαρτυρεί την άμεση οργανωτική υπαγωγή τους στο αντίστοιχο κόμμα στην Ελλάδα. Πρόκειται για αναφορά του Ιουλίου 1943 με την οποία φαίνεται να αντιπαρέρχονται τις ιδεολογικές διαφορές και να ζητούν συνδρομή και σύμπραξη με το ΚΚΕ για την αντιμετώπιση του κινδύνου που εγκυμονούσε για τους κατοίκους και τις κοινότητες της περιοχής η αγαστή συνεργασία με τις ιταλικές κατοχικές δυνάμεις της ακραίας εθνικιστικής οργάνωσης “Μπάλι Κομπετάρ”.

Μια προφητική επιστολή από την Β. Ήπειρο

Είναι μάλιστα προφητική μία επιστολή που διασώζεται, δεδομένου ότι την περίοδο πριν την συνθηκολόγηση των Ιταλών. πολλαπλασιάστηκαν τα εγκλήματα των Μπαλιστών εις βάρος γηγενών Ελλήνων. Η επιστολή αναφέρει: «Σύντροφοι! Η ανάγκη της κοινής αντιμετώπισης του “Μπάλ-Κομπετάρ”, το οποίο αποτελεί κίνδυνο για κάθε καταπιεζόμενο της περιοχής μας, μας υποχρεώνει να συσφίξουμε τους δεσμούς συνεργασίας μαζί σας και την άμβλυνση της οξύτητας των σχέσεων μας… Έχουμε την γνώμη ότι δεν θα συναντήσουμε στο σημείο αυτό την άρνησή σας εις ότι το πολιτικό σας πρόγραμμα είναι η αποκατάσταση των λαϊκών ελευθεριών και η έκφραση της λαϊκής θέλησης και κυριαρχίας…».

Και τον Γενάρη (όχι Ιανουάριο) 1944, ο πυρήνας κυκλοφορεί Δελτίο για τον Παντελή Μπότσιαρη (όχι Μπότσαρη, με το ψευδώνυμο Παντελής Άδης), Αρχειομαρξιστή από την περιοχή του Βούρκου – προλετάριος και αγωνιστής του Κομμουνιστικού Αρχειομαρξιστικού Κόμματος Ελλάδας, που έπεσε ηρωικά μαχόμενος κατά της μαύρης αλβανικής αντίδρασης που συσπειρώθηκε γύρω από το Μπαλ-Κομπετάρ.

Η φωτογραφία από ένα τεύχος (αρ. φύλλου 12/ Χρόνος Β/ Ιούνιος 1943) του φυλλαδίου “Επαναστάτης”, που κυκλοφορούσε το Γραφείο των Αχτιδικών Επιτροπών Ηπείρου του Κομουνιστικού Αρχειομαρξιστικού Κόμματος Ελλάδος (Ε.Τ.Δ.Ε.Μ.Κ.) μαρτυρά την οργανωμένη προσπάθεια και είναι αποδεικτικό τεκμήριο για την συνέχεια της ιστορίας των κομμουνιστών στα πλαίσια του Κομουνιστικού Κόμματος της Αλβανίας υπό τον Ενβέρ Χότζα.

Στις πρώτες δεκαετίες μετά την εγκαθίδρυση του κομουνιστικού καθεστώτος, πολλά ελληνικής καταγωγής στελέχη κατείχαν υψηλές θέσεις στο κόμμα και τον κρατικό μηχανισμό. Αυτό εν πολλοίς οφειλόταν στο γεγονός ότι είχαν ανώτερο μορφωτικό επίπεδο και είχαν “κατηχηθεί” στην κομμουνιστική ιδεολογία μέσα από τη μαρξιστική φιλολογία του “Αρχείου Μαρξιστών”.