Ύψωμα 739, 1941: Σαρωτική έφοδος των Πειραιωτών του 34ου Συντάγματος

Στις αρχές Μαρτίου 1941 ο Ελληνικός Στρατός βρισκόταν ενώπιον του Τεπελενίου. Το Α’ Σώμα Στρατού είχε διατάξει την περίφημη ΙΙ Μεραρχία Πεζικού (ΜΠ) του υποστρατήγου Λάβδα να εκκαθαρίσει το ορεινό συγκρότημα του Γκόλικο με στόχο την υπερκέραση της τοποθεσίας του Λέκλι. Η ΙΙ ΜΠ ενισχύθηκε με το 11ου Σύνταγμα Πεζικού (2 τάγματα). Το σύνταγμα αυτό θα επιτίθεντο μαζί με το 34ο Σύνταγμα Πεζικού, το σύνταγμα του Πειραιά, που το διοικούσε ο συνταγματάρχης Αλέξανδρος Τσιγκούνης (ή Τσιγγούνης).

Τα δύο ελληνικά συντάγματα θα εξορμούσαν, το μεν 11ο από τον τομέα της Χόρμοβας, το δε 34ο από τον τομέα της Μαλέσοβας. Στις 06:15 της 7ης Μαρτίου το ΙΙΙ/11 Τάγμα Πεζικού (ΤΠ), υπό τον αντισυνταγματάρχη Παυσανία Κατσώτα εφόρμησε, κατόπιν 15λεπτης προπαρασκευής πυροβολικού και διά της λόγχης κατέλαβε την κορυφή Δόντι του υψώματος 1615, συλλαμβάνοντας 220 Ιταλούς αιχμαλώτους. Στην συνέχεια όμως το τάγμα καθηλώθηκε λόγω της συντριπτικής βολής του ιταλικού πυροβολικού.

Νέα προσπάθεια κατά του υψώματος 556 απέτυχε και το τάγμα υποχρεώθηκε να υποχωρήσει λόγω της εχθρικής πίεσης. Το Ι/11 ΤΠ εξόρμησε 15 λεπτά μετά το ΙΙΙ/11 και μετά από αγώνα σώμα με σώμα 30 λεπτών, κατέλαβε το ανώνυμο ύψωμα βορειοανατολικά του Λέκλι, συλλαμβάνοντας 150 Ιταλούς αιχμαλώτους. Και πάλι όμως οι Ιταλοί αντέδρασαν με μανία και το τάγμα επίσης καθηλώθηκε. Έτσι το ένα σκέλος της επίθεσης είχε αποτύχει.

Έφοδος Πειραιωτών

Το 3ο Σύνταγμα εκτόξευσε την επίθεσή του στις 15.00 της 7ης Μαρτίου, εξορμώντας, μετά από 20λεπτη προπαρασκευή πυροβολικού, με το ΙΙ/34ΤΠ κατά του υψώματος 739 και με το Ι/34ΤΠ κατά του υψώματος Κόντρα. Το Ι/34ΤΠ βρέθηκε εξαρχής σε δύσκολη θέση δεχόμενο πυρά από το ύψωμα 1615. Αλλά και το ΙΙ/34ΤΠ επέπεσε σε φονικό φραγμό και σταμάτησε. Έτσι και τα τέσσερα ελληνικά τάγματα καθηλώθηκαν.

Την επομένη το 11ο Σύνταγμα δεν κινήθηκε. Το 34ο όμως επανέλαβε από νωρίς το πρωί την επίθεση με στόχο καταρχήν το 739. Οι Ιταλοί πολέμησαν μανιασμένα. Έλληνες και Ιταλοί βρίσκονταν σε απόσταση αναπνοής ανταλλάσσοντας χειροβομβίδες, πέτρες και βρισιές! Τελικά μετά από πολύωρη σύγκρουση οι Ιταλοί «έσπασαν» και οι άνδρες του 34ου κατέλαβαν το 739 αφανίζοντας το ιταλικό τάγμα που το κρατούσε. Από το τάγμα αυτό, 300 περίπου, μαζί με τον διοικητή του αιχμαλωτίσθηκαν, οι λοιποί σκοτώθηκαν ή τράπηκαν σε φυγή.

Τη νίκη στους Έλληνες έδωσε ένας δυστυχώς ανώνυμος διμοιρίτης διμοιρίας όλμων ο οποίος, παρά το γεγονός ότι Έλληνες και Ιταλοί βρισκόταν σχεδόν σε επαφή, εξαπέλυσε τόσο εύστοχα πυρά που διέλυσε τους αμυνόμενους Ιταλούς, χωρίς να βλάψει τους Έλληνες! Υπό την κάλυψη των πυρών του οι άνδρες του 34ου Συντάγματος εκτέλεσαν το τελικό άλμα κατά των εχθρών.

Ιδού πως περιγράφει τη μάχη ένας αυτόπτης μάρτυρας, ο διοικητής πυροβολικού της ΙΙ ΜΠ συνταγματάρχης Χρήστος Μαντάς: «Ο αγώνας προ του 739 υπήρξε καθ’ όλη την ημέρα σκληρότατος. Τα φίλια τμήματα περί τις 16.00 βρίσκονταν τόσο κοντά των εχθρικών θέσεων ώστε δεν μπορούσε κανείς να ξεχωρίσει τις δικές μας από τις ιταλικές δυνάμεις.

«Αναβίωσαν την στιγμή εκείνη οι χρόνοι του Αχιλλέα και του Έκτορα. Οι φαντάροι μας πολεμούσαν με τις χειροβομβίδες τους κατέχοντες υψηλότερες θέσεις Ιταλούς απευθύνοντάς τους απειλές και βρισιές. Οι Ιταλοί απαντούσαν ομοίως. Ουδέποτε δεν θα ξεχάσω την ομάδα του λοχία Φούκα με  τους αδερφούς Παπαδάκη από τον Πειραιά οι οποίοι με άφταστο ηρωισμό έφτασαν στα 25μ. από τις εχθρικές θέσεις αν και δέχονταν πυρά από κάθε ιταλικό όπλο και κυρίως από ολμίσκους.

«Ένας Ιταλός, όρθιος, πολεμούσε με λύσσα, ρίχνοντας δεκάδες χειροβομβίδες, μέχρι που ένα βλήμα μας τον ανατίναξε στον αέρα. Φοβερό θέαμα η μάχη, την στιγμή εκείνη. Με σπαραγμό ψυχής έβλεπα το σκότωμα των φαντάρων μας και πίεζα τους λοχαγούς μου να βάλλουν όσο ήταν δυνατό – διότι με την ζώνη ασφαλείας δεν θα ήταν δυνατή η βολή χωρίς κίνδυνο των φίλιων δυνάμεων.

«Την 15.00 ώρα ακούστηκε η ιαχή «ΑΕΡΑ» και μετά από λίγο βλέπουμε τους Ιταλούς στο 739 να καταθέτουν τα όπλα. Τι είχε συμβεί; Ενώ ο αγώνας μαινόταν στο 739, το Ι/34ΤΠ, επωφελούμενο της κατά μέτωπο απασχόλησης του εχθρού, διείσδυσε στα νώτα του και νοτιοδυτικά και κύκλωσε τις ιταλικές δυνάμεις»! Η νίκη ήταν μεγάλη, αλλά πληρώθηκε με αρκετό ελληνικό αίμα. Το 34ο είχε 63 νεκρούς και 205 τραυματίες κατά τη διήμερη επίθεση, απάντηση σε ορισμένους που επιμένουν ως σήμερα ότι οι Ιταλοί δεν πολέμησαν το 1940-41.