30 μέτρα από την Τουρκία…

«Αρκαντάς σιβρισινέκ γιαί» «φίλε, κουνουπέλαιο» λέει ο Τούρκος ψαράς που βρίσκεται στην μέση του ποταμού Έβρου και δείχνει με τα χέρια του ότι τον λιάνισαν τα κουνούπια στο σώμα και στο πρόσωπο. «Τουρκικά δεν ξέρουμε, αν δεν υπήρχαν τα νοήματα που τόσο παραστατικά αποδίδουν το τί θέλει ο άλλος δεν θα μπορούσαμε να συνεννοηθούμε» μας λέει ο κ. Τσαβδαρίδης που έχει την καλύβα του στην όχθη του ποταμού Έβρου, λίγα μέτρα απέναντι από την τουρκική ακτή.

Εκεί το ποτάμι στενεύει ενώ πιο πάνω γίνεται και αδιάβατο για τον Έλληνα βαρκάρη αφού και οι δυο όχθες είναι τουρκικές και φυσικά μετά το αυστηρό μήνυμα που έστειλε ο Τούρκος πρόεδρος, να μην αφήνουν σε κανένα μη Τούρκο την διέλευση, είναι αδιαπέραστο! Οι ανθρώπινες σχέσεις υπάρχουν αλλά πιο συγκρατημένα αφού η όξυνση που δημιουργείται σε επίπεδο κορυφής επηρεάζει και τους απλούς ανθρώπους των συνόρων που αντιμετωπίζουν με καχυποψία την οποιαδήποτε καλή πρόθεση. Έτσι περιορίζονται σ΄ένα απλό χαιρετισμό όταν βρεθούν κοντά. Σε τί χρειάζεται να μπουν σε περιπέτειες…

Η θέα από τις καλύβες στο σημείο αυτό είναι αποκλειστικά προς την Τουρκία. Οι άνθρωποι κι εκεί οργώνουν με τρακτέρ τα χωράφια τους, πλημμυρίζουν τις εκτάσεις με νερά για τα ρύζια, μετακινούνται από αγροτικούς δρόμους που είναι ορατοί στα κοντινά χωριά που το βράδυ φωταγωγούνται. Σκηνές γνώριμες από τα δικά μας μέρη. Κι εκεί αγροτικές περιοχές επί το πλείστον. Τα μόνα που κινούνται άφοβα δίχως να ξέρουν από σύνορα, απαγορεύσεις, επιπτώσεις, περιπέτειες κ.α. είναι τα πουλιά.

Ελευθερία! Να φωλιάζουν κι εκεί κι εδώ. Όταν κάποιες φορές αγελάδια κολυμπούν και περνούν σε δύσκολα σημεία ουδέτερης ζώνης που δημιουργούνται και στην τουρκική όχθη, που βρίσκεται στην δική μας πλευρά, η επιστροφή τους είναι θέμα συνεννόησης και καλής θέλησης. Γι αυτό οι τσομπάνηδες είναι συνήθως έφιπποι, γιατί διανύουν αποστάσεις, κι επαγρυπνούν. Ο ρόλος τους καθοριστικός.

Ανθρώπινη συνύπαρξη

Στο ερώτημα αν είχαν προβλήματα από αυτή την “συνύπαρξη” εξ αποστάσεως, οι απαντήσεις είναι ποικίλες. Παντού υπάρχουν καλοί και συνετοί άνθρωποι αλλά και κακοποιά στοιχεία. Οι ελληνικές καλύβες κάποια στιγμή έγιναν αντικείμενο διάρρηξης. Αλλά σε γενικές γραμμές υπάρχει ηρεμία και ασφάλεια. Όλοι βέβαια παίρνουν τα μέτρα τους. Διπλοκλειδώνονται, μπαίνουν κάγκελα στα παράθυρα, κάποιοι αφήνουν και τα σκυλιά τους.

«Είχα έρθει χειμώνα με συνθήκες δύσκολες να ρίξω μια ματιά μήπως μπήκαν νερά, αν έχουν περάσει ποντίκια, αν ξέχασα τα δίχτυα και αντιλαμβάνομαι ότι κάτι περίεργο συμβαίνει. Το σκυλί δηλητηριασμένο, το τζάμι από το κουζινάκι σπασμένο και κάποιος να κινείται στην στέγη. Ειδοποιώ την αστυνομία αλλά και παίρνω τα μέτρα μου να μην με αντιληφθούν. Δεν ξέρω πόσοι είναι μέσα και τι κάνουν. Όταν ήρθαν οι αστυνομικοί τους συνέλαβαν. Ήταν δύο νεαροί Τούρκοι που ήπιαν ποτά, έτρωγαν κονσέρβες και φυσικά τρομοκρατήθηκαν, δεν περίμεναν αυτή την εξέλιξη. Το μόνο που κατάλαβα στα λίγα τουρκικά που ξέρω είναι ότι «θα μου πληρώσουν το τζάμι που έσπασαν».

«Δεν ξέρω την τύχη τους, γιατί ανέλαβαν άλλοι. Ακολούθησε νέα δηλητηρίαση με φόλες κι άλλου σκυλιού, οπότε πλέον δεν το αφήνω. Μια τέτοια απώλεια μου κοστίζει συναισθηματικά, εμείς τα έχουμε σαν ανθρώπους. Είναι η παρέα μας». Η μαρτυρία ανήκει στον καλυβιέρη Χρήστο Σαρηγιαννίδη. Μας ξεκαθαρίζει «δεν τα πάω καλά με τις συνεντεύξεις» αλλά δέχεται να φωτογραφηθεί και να μοιρασθεί την καθημερινότητά του μαζί μας.

Ακρίτες

Στην καλύβα ποτέ δεν κάθεσαι όλο και κάτι προκύπτει να κάνει κάποιος εκτός βέβαια και από την προετοιμασία για το χειμώνα, σε ξύλα και θέρμανση. Έχει να περιποιηθεί σόμπες, σωλήνες για το βρόχινο νερό από δεξαμενές, να ενισχύσει με λάστιχα στο σημείο που διαβρώνεται και σταθμεύει η βάρκα, να φτιάξει μικρή αποβάθρα με παλέτες. Όλοι είναι πολυτεχνίτες κι επιδέξιοι, δεν γίνεται διαφορετικά.

Οι αποθήκες τους έχουν τα πιο απίθανα υλικά. Μόνοι τους συντηρούν τις βάρκες με πολυεστέρα και χρώματα, μόνοι τους αντιμετωπίζουν μικροπροβλήματα της εξωλέμβιας, του αγροτικού τους οχήματος και ο ένας βοηθά τον άλλο. Μια ιδιότυπη συνύπαρξη που τις περισσότερες φορές κλείνει με φαγοπότι σε ψησταριά όπου ο καθένας συνεισφέρει τα μεζελίκια και το τραπέζι στρώνεται.

Το πανέξυπνο λαμπραντόρ, ο “Δίας”, του Στέλιου Τσαβδαρίδη μόνο έχει …παραβιάσει κολυμπώντας τα νερά. Η τρέλα του για μπάνιο μεγάλη, όπως όλα τα σκυλιά αυτής της ράτσας. Ευτυχώς με το που ακούει το σφύριγμα επιστρέφει… Η ετερόκλητη παρέα ψαράδων, καλυβιέρηδων νεολαίων εθνοφυλάκων, κτηνοτρόφων, χαλαρώνει στην απόλυτη ομορφιά της φύσης, με καλό τσίπουρο και ντόπιο κρασί με διηγήσεις και εμπειρίες που ζουν ως ακρίτες.

 30 μέτρα από την Τουρκία

Οι φιλοξενούμενοι που έφθασαν μετά από μια περιπέτεια με κατεστραμμένους χωματόδρομους δρόμους από νεροφαγιές, πλημμύρες και την μεγάλη κίνηση των στρατιωτικών λόγω αρμοδιότητας κι άλλων βαρέων οχημάτων λόγω της κατασκευής του φράχτη στον Έβρο, ζουν μοναδικές στιγμές. Μπροστά τους εκτυλίσσεται ένα μοναδικό σκηνικό. Η Τουρκία του Ερντογάν, μια δρασκελιά!

Ένας κόμπος στο λαιμό… Κάποιοι έχουν μνήμες των δικών τους προγόνων προσφύγων από την Αν. Θράκη. Διηγήσεις, ταλαιπωρίες αλλά και πολύτιμα στοιχεία για ένα ελληνισμό με κουλτούρα, με νοικοκυροσύνη, με παιδεία που ήκμαζε εκτός Κωνσταντινούπολης.
Επανερχόμαστε. Η καλύβα ανοιχτόκαρδη όπως ο χρήστης της φτιαγμένη με λαμαρίνες, κάποια πάνελ για τα απαραίτητα, στρατιωτικά κρεβάτια κουκέτες προσφέρει αυτό που λέμε υποτυπώδη φιλοξενία, αλλά στην αυλή πάντα ένα μικρό προσκυνητάρι είναι εκεί συμβολίζοντας την πίστη των ανθρώπων και την δύναμη που αντλούν για νάναι εκεί άτυποι αλλά ουσιαστικοί φρουροί των συνόρων.

Το μάτι και το αυτί της πολιτείας συνδράμοντας στο έργο της πρόθυμα όταν τους ζητηθεί. Άνθρωποι ψημένοι στις δυσκολίες, αυτάρκεις με τα λίγα, με τον δικό τους πλούτο καρδιάς που φαίνεται. «Μόνο εδώ καταλαβαίνει κανείς τί είναι ο ακρίτας των συνόρων. Πόσο μεγάλη είναι η αξία να κυματίζει στο απώτατο άκρο η ελληνική σημαία» θα πουν. Κάποιοι άλλοι όμως δεν το καταλαβαίνουν, έρχεται ο πικρός αντίλογος και οι καλύβες αυτές που είναι τα καταφύγιά τους δεκαετίες τώρα για να προφυλάσσονται από τα καιρικά φαινόμενα, όταν βρίσκονται στο δέλτα, ακόμη δεν νομιμοποιήθηκαν. Θεωρούνται παράνομα κατασκευάσματα κι αντιμετωπίζονται ως αυθαίρετα κτίσματα σε κοσμικά νησιά με πρόστιμα, δικαστικές περιπέτειες !

Oι πιο μακρινοί επισκέπτες όπως ο Λάκης Γαλιούρης από την Ολλανδία, μπορεί να μην ζουν στην περιοχή αλλά τη νιώθουν στην καρδιά τους. Παρακολουθούν διαδικτυακά τα τεκταινόμενα και όταν τους δοθεί η δυνατότητα, όπως τώρα στις σύντομες διακοπές τους, έρχονται για το δικό τους προσκύνημα. Έτσι το νιώθουν. Μαζί η Μαριάνθη, ο Μάρκος, ο Νίκος, ο Άγγελος.

Στην τουρκική πλευρά όταν έχει ησυχία, που συνήθως έχει, ακούγεται ο χότζας από το κοντινό τζαμί. Στα πιο κοσμικά και τoυριστικά μέρη οι καλυβιέρηδες “ζουν” και το πρόγραμμα από τα μπαράκια με τους dj να αυτοσχεδιάζουν. Βλέπουν τα πυροτεχνήματα και τις φιέστες των γάμων στα καλοκαιρινά θέρετρα της Αίνου.

Φύλακες των συνόρων μας

Είναι τα σύνορά μας που επιτηρούνται καθημερινά από περιπολικό σκάφος της αστυνομίας και του λιμενικού, που η κινητικότητα του στρατού ιδίως μετά τα γεγονότα του περσινού Μαρτίου είναι πιο εμφανής. Που το έργο ολοκλήρωσης του αποτρεπτικού φράχτη για τους παράνομους μετανάστες είναι γεγονός και αναμένεται να παραδοθεί τον επόμενο μήνα. Που οι πυλώνες για έλεγχο της περιοχής σε 24ωρη βάση, εξοπλισμένοι με κάμερες, ήδη στήθηκαν.

Μια δρασκελιά από την Τουρκία και η φύση σε κερνά απίθανα ηλιοβασιλέματα, ανθισμένα τοπία με βότανα, με αγριολούλουδα σε μωβ, ροζ και κίτρινες αποχρώσεις στις άλλοτε πλημμυρισμένες εκτάσεις, με μια χλωρίδα εντυπωσιακή και ευεργετική για το μικροκλίμα της περιοχής που συμβάλει στην διατήρηση του οικοσυστήματος και του βιότοπου.

Ίσως είναι αυτή η ισορροπία το μυστικό που οι άνθρωποι εκεί σαν σύγχρονοι Διγενήδες αντέχουν και παραμένουν ακοίμητοι φρουροί, παρά τις αντιξοότητες και τις δύσκολες καιρικές συνθήκες να αντιμετωπίζουν μείον 14 βαθμούς το χειμώνα και κάτι 40 καύσωνα το καλοκαίρι… Και θα είναι εκεί όσο αναπνέουν, μας διαβεβαιώνουν όλοι!