“Ασυλία” για τα εμβόλια Covid-19 ζητούν οι φαρμακευτικές – Ερωτηματικά για τις παρενέργειες

Νομική προστασία φέρονται να ζητούν από την Κομισιόν οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, ώστε να μην προκύψουν αγωγές στην περίπτωση που τα εμβόλιά τους για τον κορωνοϊό αποδειχθούν προβληματικά. Την αποκάλυψη έκανε αρχικά η εφημερίδα Financial Times, αναφερόμενη στις έντονες πιέσεις που δέχονται οι Βρυξέλλες από το φαρμακευτικό λόμπι. Την ίδια στιγμή παρόμοια προστατευτική διάταξη ήδη βρίσκεται σε ισχύ στις ΗΠΑ από τον Απρίλιο.

Σύμφωνα με υπόμνημα που βρέθηκε στη διάθεση της εφημερίδας, «η ταχύτητα και το μέγεθος της ανάπτυξης [εμβολίων] δείχνουν ότι είναι αδύνατο να υπάρχει η ίδια ποσότητα στοιχείων που κανονικά είναι διαθέσιμα μέσα από κλινικές μελέτες και από τη συσσώρευση εμπειρίας των φορέων περίθαλψης». Το κείμενο προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Φαρμακοβιομηχανιών και Φαρμακευτικών Συλλόγων, συγκεκριμένα το τμήμα Vaccines Europe και προειδοποιεί για «αναπόφευκτους» κινδύνους.

Αυτοί οι κίνδυνοι προκύπτουν από το γεγονός ότι η έρευνα και ανάπτυξη εμβολίων, που κανονικά διαρκεί χρόνια, επιταχύνθηκε άνευ προηγουμένου, σε ό,τι αφορά τον κορωνοϊό. Ήδη ορισμένα υπό προετοιμασία εμβόλια βρίσκονται στην τρίτη φάση, κατά την οποία δοκιμάζονται σε χιλιάδες εθελοντές προκειμένου να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά τους, πριν εγκριθούν οριστικά.

Έτσι, ο φορέας Vaccines Europe προτείνει τη δημιουργία ενός πλαισίου περί μη ευθύνης και μη αξίωσης αποζημίωσης, το οποίο θα εξαιρεί από την αστική ευθύνη τις φαρμακευτικές. Να σημειωθεί ότι η συνομοσπονδία περιλαμβάνει γνωστές εταιρείες, όπως η AstraZeneca, η GlaxoSmithKline, η Merck, η Pfizer κ.ά.

Η ασυλία δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο

Σύμφωνα με την απάντηση που έδωσε η Κομισιόν στους Financial Times, πράγματι εξετάζονται διατάξεις για την προστασία των εταιρειών σχετικά με «ορισμένες υποχρεώσεις». Αυτό θα ισχύσει τουλάχιστον αναφορικά με τις προκαταβολικές συμφωνίες αγοράς εμβολίων που στις οποίες έχει προχωρήσει για λογαριασμό των 27 κρατών-μελών της Ένωσης.

Αιτιολόγησε μάλιστα, την επιδίωξη αυτή, τονίζοντας ότι γίνεται «ώστε να εξισορροπηθούν τα υψηλά ρίσκα που λαμβάνονται από τους παρασκευαστές εμβολίων». Άλλωστε, το ίδιο το υπόμνημα του Vaccines Europe παραδέχεται ότι ορισμένοι από τους ανθρώπους που θα λάβουν εμβόλιο είναι πιθανό να παρουσιάσουν παρενέργειες.

Και σύμφωνα με την επικεφαλής της Συνομοσπονδίας, Νάταλι Μολ, «ακόμα κι αν αυτές δεν σχετίζονται τελικά με τα εμβόλια, είναι περιπτώσεις που συνδυάζονται με το μεγάλο εύρος του προγράμματος εμβολιασμού και την έντονη εστίαση της επικαιρότητας στον COVID-19, και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πολυάριθμες αξιώσεις αποζημίωσης».

Η “ασυλία” ωστόσο που ζητούν και ενδέχεται να αποκτήσουν οι φαρμακευτικές θέτει επικίνδυνο προηγούμενο. Οργανώσεις του ιατρικού χώρου έχουν προειδοποιήσει ότι τέτοιου είδους εξασφαλίσεις θα έχουν επιπτώσεις μετά και πέρα από την πανδημία, καθώς ενδέχεται να υπονομεύσουν την αξιοπιστία των εμβολίων γενικότερα, απέναντι στο κοινό.

Πάντως, οι εταιρείες δεν χάνουν χρόνο. Για παράδειγμα, ήδη ρεπορτάζ του Reuters ανέφερε ότι η AstraZeneca εξασφάλισε από την ΕΕ απαλλαγή από τυχόν ευθύνη σχετικά με το δικό της υποψήφιο εμβόλιο, πάνω στο οποίο συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Κοινή πρακτική στις ΗΠΑ

Αν και στην Ευρώπη δεν είναι τόσο συνηθισμένο, στην Αμερική οι φαρμακευτικές επιζητούν συστηματικά ασυλίες για τυχόν επιπτώσεις των προϊόντων τους. Ήδη, αναφορικά με τον κορωνοϊό, η κυβέρνηση Τραμπ προτίθεται να παρακάμψει ορισμένους κανόνες και προδιαγραφές της αμερικανικής νομοθεσίας ώστε να είναι έτοιμο και διαθέσιμο το εμβόλιο πριν τις εκλογές του Νοεμβρίου.

Κάτι τέτοιο θα επέτρεπε στον Ντόναλντ Τραμπ να ισχυρίζεται, όπως ήδη δεσμεύθηκε, ότι “έσωσε” τους Αμερικανούς από τον ιό. Την ίδια στιγμή, όμως, ακόμα κι αν υπάρχουν παρενέργειες ή άλλες επιπτώσεις στους ανθρώπους στο πλαίσιο του εμβολιασμού, οι φαρμακευτικές δεν θα φέρουν ευθύνη, ή τουλάχιστον θα είναι προστατευμένες από τυχόν αγωγές.

Αυτό προκύπτει από το νόμο περί “Δημόσιας Ετοιμότητας και Προετοιμασίας Εκτάκτου Ανάγκης” (PREP Act), που τροποποιήθηκε στα μέσα του περασμένου Απριλίου και «επεκτείνει την ασυλία για δραστηριότητες που σχετίζονται με τα αντίμετρα κατά του COVID-19».

Αυτά τα αντίμετρα δεν περιλαμβάνουν μόνο τα εμβόλια, αλλά και «κάθε αντιικό ή άλλο φάρμακο, κάθε διαγνωστικό μέσο, ή άλλη συσκευή, ή αναπνευστική προστατευτική συσκευή, που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση, διάγνωση, θεραπεία, πρόληψη ή αποφυγή της νόσου COVID-19 ή τη μετάδοση του κορωνοϊού ή ιού που μεταλλάχθηκε από αυτόν». Η μόνη περίπτωση στην οποία δεν ισχύει ασυλία είναι αυτή στην οποία προκληθεί σοβαρή σωματική βλάβη από δόλο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στελέχη του κέντρου Βιοηθικής της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ σχολιάζουν ότι οι προστασίες των φαρμακευτικών είναι πια πολύ υψηλότερες από ό,τι συνήθως. Σε κάθε περίπτωση, είναι δεδομένο ότι από τα τουλάχιστον 120 εμβόλια κατά του κορωνοϊού που βρίσκονται υπό ανάπτυξη, κάποια δεν θα είναι τόσο αποτελεσματικά ή, ακόμα χειρότερα, θα έχουν παρενέργειες, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν για παράδειγμα με εμβόλια κατά του δάγκειου ή της γρίπης των χοίρων ακόμα παλαιότερα.