Αθήνα σε ακινησία: Ο δρόμος προς τη λύση περνά από τα Μ.Μ.Μ.

Τα Ι.Χ. αυτοκίνητα έχουν προκαλέσει έμφραγμα της οδικής κινήσεως και αποβαίνουν η δεύτερη αιτία θανάτου μετά τις νεοπλασίες, καθώς και επιδεινώνουν την δημόσια υγεία εξαιτίας των καυσαερίων.

Το κυκλοφοριακό χάος των Αθηνών και εν μέρει της Θεσσαλονίκης έχει μεταβάλει τους δρόμους αδιάβατους για τα μέσα μαζικής μεταφοράς (Μ.Μ.Μ.) του κοινού: λεωφορεία, τρόλεϊ, ταξί και οχήματα άμεσης βοήθειας.

Μία διαδρομή από την περιφέρεια στο κέντρο της Αθήνας απαιτεί πάνω από μία ώρα. Πολύτιμος χρόνος εργασίας χάνεται, γίνεται σπατάλη καυσίμων και ο εκνευρισμός των οδηγών φθάνει στο αποκορύφωμα, με αποτέλεσμα τα οδικά ατυχήματα να γίνονται συχνότερα και ενίοτε θανατηφόρα.

Κάτι πρέπει να γίνει για το κυκλοφοριακό πρόβλημα – δεν υπάρχει αμφιβολία, αλλά τι;

Η αναποτελεσματικότητα των μέτρων

Αν κτίσουμε κι άλλους δρόμους, σύντομα και αυτοί θα κορεστούν από την κυκλοφορία των Ι.Χ. αυτοκινήτων, όπως συνέβη με την Αττική Οδό. Εάν τεθούν περιορισμοί, ο αριθμός των κυκλοφορούντων Ι.Χ. αυτοκινήτων θα μεγαλώσει κι άλλο, όπως έγινε με τα «μονά-ζυγά». Αν δεν ληφθούν μέτρα για το διπλοπαρκάρισμα, οι δρόμοι γίνονται αδιάβατοι, καθώς οι δημοτικές αρχές έχουν χάσει και αυτή τη μάχη.

Τα Ι.Χ. αυτοκίνητα αυξάνονται συνεχώς – ήδη έχουν ξεπεράσει τα 4 εκατομμύρια σε όλη τη χώρα. Η χρήση τους είναι σχετικά φθηνή, παρέχει ανωνυμία στον οδηγό και δίνει την ψευδαίσθηση της «απόλαυσης» κατά τη μετακίνηση των επιβατών.

Όμως, οι «εξωτερικές» οικονομίες της χρήσης του Ι.Χ. αυτοκινήτου δεν λαμβάνονται υπόψη, όπως η βλάβη της υγείας του οδηγού από την καθιστική ζωή, η υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος (στάθμευση, καυσαέρια και θόρυβος) και η εθνική δαπάνη που προκαλείται από τα αυτοκινητικά ατυχήματα και τους τραυματισμούς.

Με δύο λόγια, το κοινωνικό κόστος της διάδοσης των Ι.Χ. αυτοκινήτων δεν καλύπτεται από τη χρήση τους. Τη φαινομενική «φθήνια» του Ι.Χ. έχουν επιβάλει ξένες αυτοκινητοβιομηχανίες και οι εισαγωγείς.

Καθίσταται αναγκαίο να «εσωτερικοποιηθεί» το κοινωνικό κόστος του Ι.Χ. αυτοκινήτου και να γίνει συμφέρουσα η χρήση των μαζικών μέσων μεταφοράς (Μ.Μ.Μ.), υπό την έννοια της συντόμευσης του χρόνου διαδρομής και της ασφάλειας.

Αντικίνητρα στην κατοχή Ι.Χ.

Κανονικά, ένα λεωφορείο από τα βόρεια προάστια στο κέντρο της Αθήνας δεν θα έπρεπε να απαιτεί περισσότερο από μισή ώρα διαδρομή για 17 χλμ., έναντι 1,5 ώρας που απαιτείται σήμερα στις ώρες αιχμής – αιχμή που διευρύνεται συνεχώς: πρωί, μεσημέρι, απόγευμα, ακόμη και νύχτα, φτάνοντας στο σημείο της ακινησίας των οχημάτων επί ώρες.

Πώς όμως μπορεί να ενθαρρυνθεί η χρήση των Μ.Μ.Μ.; Με την αύξηση του κόστους αγοράς, κατοχής και χρήσης του Ι.Χ. αυτοκινήτου, το οποίο από την εποχή των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ έχει παραμείνει σχεδόν αμετάβλητο, όταν όλα τα άλλα κόστη έχουν διπλασιαστεί «και βάλε».

Η τιμή εισαγωγής του Ι.Χ. έχει μεν αυξηθεί αισθητά την τελευταία 15ετία, αλλά των μεταχειρισμένων μειώθηκε, που σημαίνει ότι η ζήτηση αυτοκινήτων είναι ανελαστική. Χρειάζεται, λοιπόν, η τιμή του Ι.Χ. να αυξηθεί οριζοντίως κατά 50% τουλάχιστον με έναν «αστικό φόρο». Έκαστο Ι.Χ. καταλαμβάνει δημόσιο χώρο 4 τετραγωνικών μέτρων που δεν πληρώνεται από τον χρήστη. Τέλη στάθμευσης θα μπορούσαν να επιβληθούν αναλόγως της περιοχής: υψηλά στο κέντρο, χαμηλότερα στην περιφέρεια, εξαιρουμένων των Ι.Χ. σε γκαράζ.

Τα τέλη κυκλοφορίας παραμένουν αμετάβλητα την τελευταία 5ετία. Θα μπορούσαν να αναπροσαρμόζονται ανάλογα με την κυκλοφορία του Ι.Χ., με ηλεκτρονική χρέωση όπως στο Λονδίνο.

Το κόστος των καυσίμων είναι τελείως ανελαστικό από πλευράς καταναλωτή. Μία αύξηση του κατά 25% σε πρώτη φάση θα αποθάρρυνε κάπως την άσκοπη κυκλοφορία των Ι.Χ. Τα εντεύθεν δημόσια έσοδα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν υπέρ των ηλεκτρικών Μ.Μ.Μ. και του Ε.Κ.Α.Β., η χρήση των οποίων θα έπρεπε να μεταφερθεί από τον φορολογούμενο εις βάρος του ανταγωνιστικού Ι.Χ. αυτοκινήτου, που προκαλεί κυκλοφοριακές συμφορήσεις, υποβάθμιση της ατμόσφαιρας και απώλειες ζωών.

Ο «Μολώχ της ασφάλτου», που έλεγαν οι παλιοί, πρέπει να τιθασευτεί, διότι αλλιώς θα «πεθάνει» η πόλη, όπως τις προάλλες και σχεδόν καθημερινώς.

(*) Ο Μολώχ, θεότητα που συνεπάγεται αιματοχυσία κατά τη Βίβλο.