Covid: Πότε θα έρθει το νέο εμβόλιο

Ο νέος κύκλος του covid-19, που πιθανόν να οδηγήσει σε υπολογίσιμη έξαρση σύντομα, ανησυχεί τους ευπαθείς. Οι περισσότεροι ήδη έχουν έναν φίλο ή συγγενή που επέστρεψε με κορονοϊό από τις διακοπές και αρκετοί συζητούν για αναμνηστική δόση, αλλά θέλουν να περιμένουν το επικαιροποιημένο εμβόλιο. Αυτό θα έρθει μάλλον κατά το πρώτο με δεύτερο δεκαήμερο του Οκτώβρη, αλλά είναι άγνωστο πάντως αν θα “πιάνει” πλήρως την Έριδα, τη νέα παραλλαγή της Όμικρον που εξαπλώνεται ταχύτατα.

Στις ΗΠΑ τα εμβολιαστικά κέντρα θα έχουν ανεφοδιαστεί από τα μέσα Σεπτέμβρη. Πολύς κόσμος θέλει πάντως στην Ελλάδα να “περιμένει” για να κάνει το εμβόλιο, ώστε να έχει “φρέσκα” αντισώματα όλο το χειμώνα, διότι αν κάνει π.χ. σήμερα το εμβόλιο, σε 3-4 μήνες τα αντισώματα θα έχουν μειωθεί σημαντικά.

Κατά πάσα πιθανότητα τα νέα εμβόλια θα καλύπτουν σε κάποιο επαρκή βαθμό όπως και τα προηγούμενα από τη σοβαρή νόσηση, αλλά όχι από την λοίμωξη. Τα αναμενόμενα εμβόλια των Pfizer, Moderna και Novavax έχουν επικαιροποιηθεί συγκεκριμένα “μέχρι” την υπο-παραλλαγή XBB.1.5, που είναι κοντινός πρόγονος της Έριδας και κυκλοφορεί από πρόπερσι. Οι δύο “συγγενείς” είναι και οι δυο παιδιά της Όμικρον τρόπον τινά και έχουν σημαντικές ομοιότητες, αλλά η Έρις φέρει μία μετάλλαξη στην πρωτεΐνη ακίδας, δηλαδή στο τμήμα του ιού στο οποίο στοχεύει το εμβόλιο.

Συνήθως οι μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδας ξεγελάνε τα αντισώματα που έχουν παραχθεί στον οργανισμό μας κατόπιν εμβολιασμού. Όμως οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν ότι ακόμα κι όταν οι νέες μεταλλάξεις ξεγελούν αρχικά τα αντισώματα και το άτομο κολλάει τη νόσο, τελικά ο ιός κατά την προσπάθεια αναπαραγωγής του “σκοντάφτει” στο ανοσοποιητικό που έχει ενισχυθεί έστω και με συγγενές εμβόλιο, και καθίσταται ηπιότερος. Η Pfizer και η Moderna  υποστηρίζουν πάντως ότι στις κλινικές έρευνες διαπίστωσαν (σε ποντίκια) ότι το εμβόλιό τους για την ΧΒΒ.1.5. «εξουδετερώνει και την υποπαραλλαγή Eris».

Να υπενθυμίσουμε πως ούτε τα εμβόλια που έγιναν πέρσι το φθινόπωρο  έπιαναν την “Όμικρον6” ή “Κένταυρο” ή την ΒΑ.2.75 ή την Κράκεν που τότε είχαν αρχίσει να εξαπλώνονται ταχύτατα. Κάλυπταν μόνον για την Όμικρον4 και Όμικρον5. Στην ουσία δεν έχουμε επιστημονικά στοιχεία που να ξεκαθαρίζουν ως προς το αν τελικά οι υποπαραλλαγές που κυριάρχησαν το 2023 ήταν ήπιες καθαυτές ή αν απλά τις “έπιασαν” αποτελεσματικά τα εμβόλια που στόχευαν στις προηγούμενες συγγενείς υποπαραλλαγές της Όμικρον.

Σημαντικό ρόλο στην ηπιότητα της νόσου εξάλλου έπαιξε και η συλλογική ανοσία, αφου πλέον στη χώρα έχει νοσήσει τουλάχιστον μία φορά  περίπου το 80% του πληθυσμού. Συγκεκριμένα νόσησε επισήμως το 61%, αλλά ξέρουμε ότι ήδη από το 2022 τα περισσότερα κρούσματα έπαψαν να δηλώνονται και έχουμε δεκάδες χιλιάδες επαναλοιμώξεις αλλά και κυριολεκτικά αμέτρητες νέες λοιμώξεις που δεν καταγράφονται πουθενά. Η ανοσία της αγέλης παίζει κι αυτή το ρόλο της στην συνολική υγειονομική κατάσταση της χώρας, ανεξαρτήτως του αν κάποιοι ξανακολλούν από νέες υποπαραλλαγές.

Ήδη από τον χειμώνα ο αριθμός των θανάτων έχει μειωθεί αισθητά και από 20 την ημέρα τον περασμένη Φλεβάρη, κατήλθε τον Ιούλιο στους 2 την ημέρα. Οι νοσηλείες από 1.340 την εβδομάδα το χειμώνα, τέλη Ιουνίου είχαν μειωθεί στις 196. Εντούτοις έχει αρχίσει έκτοτε να καταγράφεται μια σημαντική αύξηση. Ενώ δηλαδή σημειώνονταν 1-2 θάνατοι την ημέρα, φθάσαμε στους 2-3 την ημέρα (22 την περασμένη εβδομάδα και 20 την αμέσως προηγούμενη). Οι νοσηλείες ανήλθαν στις 573 την εβδομάδα. Οι νέες διασωληνώσεις είχαν μειωθεί στις 5 την εβδομάδα και την περασμένη εβδομάδα ανήλθαν στις 8.

Υπενθυμίζεται ότι παραμένουν διαθέσιμα για τους ευπαθείς τα αντιικά φάρμακα που πρέπει πάντως να λαμβάνονται εγκαίρως για να είναι αποτελεσματικά. Όσοι  δεν έχουν αντενδείξεις (κάποιοι δηλαδή δεν μπορούν να τα λάβουν) καλύπτονται από αυτά και, όπως λένε οι ειδικοί, χάρη στα αντιικά δεν νοσούν βαριά. Η αναμνηστική δόση που θα χρειαστεί να κάνουν πολλοί, θα είναι προαιρετική. Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών δεν έχει πάρει ακόμη θέση στο όλο ζήτημα, όμως αναμένεται να το συστήσει μόνον σε ηλικιωμένους και σε άτομα με προβλήματα υγείας ανεξαρτήτως της ηλικίας τους.