Διαχείριση κρίσεων και σκούπισμα των λεκέδων…

Όλοι  μιλούν για “διαχείριση κρίσεων”. Ο όρος κυκλοφορεί παντού, ασκεί γοητεία, μπαίνει σε γραφεία εταιρειών, σε επιτελεία, ακόμη και σε συζυγικές κρεβατοκάμαρες. Τις προάλλες, ένας διευθυντής δημόσιας υπηρεσίας μου ανακοίνωσε πως δυστυχώς πρέπει να διακόψει την τηλεφωνική μας συνομιλία (για ένα επαγγελματικό ζήτημα) επειδή θα  έπρεπε  να “διαχειριστεί μια κρίση”.

Θα φανταζόμουν τα χειρότερα, αν δεν ήξερα πως η φράση έχει γίνει πια καραμέλα που την έχουν στο στόμα πολλοί και διάφοροι, όλοι με μια έκφραση ανησυχίας στο πρόσωπο, ανησυχίας ωστόσο ελεγχόμενης. Γιατί η όποια απειλή, όσο σοβαρή κι αν λέγεται πως είναι, στην πραγματικότητα θεωρείται πως ανήκει στα υπό έλεγχον “δεδομένα”. Μια πυρκαγιά σε δημόσιο κτίριο; Μια πλημμύρα; Μια σύγκρουση ανάμεσα στα στελέχη ενός οργανισμού; Δυσάρεστες καταστάσεις.

Παρ’ όλα αυτά, αποτελούν αναμενόμενες εκτροπές, συμβάντα που, αργά ή γρήγορα, θα προκύψουν. Αλλά όχι επειδή υπάρχει μια προληπτική σκέψη που συλλαμβάνει το μέλλον. Όχι, η κρίση είναι το αντίθετο της πρόληψης, έρχεται καταπάνω μας με την ορμή φυσικού φαινομένου. Ταυτόχρονα όμως αναμένεται, απλούστατα επειδή υπάρχει ήδη ένας μηχανισμός για να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Τον αποτελούν ειδικοί, των οποίων η ειδικότητα είναι να επαναφέρουν τα πάντα στην τάξη.

Θα πείτε, είναι κακό να ελέγχονται οι ανεξέλεγκτες ανωμαλίες, να αποσοβούνται τα χειρότερα; Καθόλου. Όμως δεν πρόκειται γι’ αυτό. Το όλο πρόβλημα ξεκινά από το πώς νοείται η λέξη “κρίση”. Είναι φανερό πως από τη λέξη και την έννοια αυτή έχει αφαιρεθεί εδώ και καιρό το στοιχείο της επιλογής (η κρίση ως επιλογή) και έχει μείνει μόνο το στοιχείο της επείγουσας ανάγκης.

Σκούπισμα των λεκέδων

Ξέσπασε κρίση, ακούμε κάθε τόσο να φωνάζουν, κι είναι σαν να καλούν αμέσως μια ομάδα επέμβασης, κάτι σαν συνεργείο. Αλλά τα συνεργεία δεν έχουν να διαλέξουν τα μέσα για τον σκοπό τους, γιατί αυτά βρίσκονται ήδη στην τσέπη τους. Από εκεί θα βγει το εργαλείο για να βιδωθεί ξανά η βίδα, για να διορθωθεί ο σπασμένος σωλήνας, για να “ρυθμιστεί” το αίτημα κάποιων εξεγερμένων.

Δεν θα πρέπει συνεπώς να εκπλήσσει το γεγονός ότι τόσο πολλοί επικαλούνται με θέρμη το πρακτικό κριτήριο. Υποτίθεται πως πρέπει αμέσως να αναληφθεί δράση. Να δοθεί διέξοδος. Να “γίνει η δουλειά”. Έτσι ακριβώς μιλούν, γιατί έτσι σκέπτονται. Παντού, σε κάθε ζήτημα της καθημερινής ζωής, των διαπροσωπικών σχέσεων, στις ερωτικές ή τις επαγγελματικές περιπλοκές, κι ακόμη στις υποθέσεις μεταξύ κρατών και πολιτισμών.

Όταν ο έρωτας αποκαλείται ερωτοδουλειά, όταν για το κάθε τι που μας απασχολεί ή μας θέτει διλήμματα λέμε “έχω πρόβλημα” κι “έχω μια λύση”, τότε μοιραία η συνείδηση καταλήγει να αναζητά απλώς το ξεμπέρδεμα. Γρήγορες και απλές απαντήσεις, τήρηση των προθεσμιών, επιτάχυνση των διαδικασιών, σκούπισμα των λεκέδων.