Διαγωνισμός ρομποτικής – Οι μαθητές εκπαιδεύονται για το αύριο

Στη χώρα μας, στη Ρωσία, στη Γαλλία, στην Ιταλία, στην Εσθονία παντού σε όλη την Ευρώπη εκατοντάδες μαθητές όλων των βαθμίδων συμμετέχουν σε διαγωνισμούς εκπαιδευτικής ρομποτικής είτε αυτοί είναι εθνικοί είτε αφορούν προκριματικά για την πρόκρισή τους σε υπερεθνικούς διαγωνισμούς, όπως είναι η Ολυμπιάδα εκπαιδευτικής ρομποτικής.

Μη κυβερνητικοί οργανισμοί, ιδιωτικά πανεπιστήμια και άλλοι εκπαιδευτικοί φορείς σχεδιάζουν και υλοποιούν διαγωνισμούς και όλοι έχουν το ίδιο αποτέλεσμα: Πολύ μεγάλη συμμετοχή μαθητών με μέντορες κυρίως εκπαιδευτικούς της δημόσιας εκπαίδευσης. Οι διαγωνισμοί εκπαιδευτικής ρομποτικής αποτελούν τη μεγαλύτερη εκπαιδευτική εκδήλωση των τελευταίων ετών στη χώρα μας αλλά και σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο.

Ο θεσμός των διαγωνισμών εκπαιδευτική ρομποτικής εκκινεί το 2009. Φιλοξενείται στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Από τότε έως και σήμερα, στη χώρα μας διεξάγονται δύο φορές τον χρόνο, μία τον Φεβρουάριο και μία τον Ιούλιο. Οι μαθητές του 2009 οι οποίοι συμμετείχαν ανελλιπώς στους μετέπειτα διαγωνισμούς, φοιτούν στα καλύτερα πανεπιστήμια της χώρας μας και του εξωτερικού, είτε ως προπτυχιακοί είτε ως μεταπτυχιακοί φοιτητές.

Πώς συμβαίνει αυτό; Πώς δημιουργείται αυτό το ενδιαφέρον και η αποδοχή των διαγωνισμών εκ μέρους των μερών της εκπαιδευτικής κοινότητας (καθηγητές και μαθητές); Είναι η πρώτη φορά που η εκπαιδευτική κοινότητα προσπαθεί να συγκλίνει με την κοινωνική πραγματικότητα κυρίως στο πλαίσιο της άτυπης εκπαίδευσης

Όταν λέμε κοινωνική πραγματικότητα εννοούμε ότι ο κάθε πολίτης απολαμβάνει τα αποτελέσματα της ρομποτικής όπως στην ιατρική, στις μετακινήσεις, στην καθημερινότητα κλπ. Όταν λέμε άτυπη εκπαίδευση εννοούμε τη δυνατότητα οργάνωσης εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε ώρα εκτός του υποχρεωτικού ωραρίου (απόγευμα-σαββατοκύριακο).

1500 σχολεία

Σε όλο τον κόσμο τα σχολεία επιμηκύνουν τον χρόνο παρουσίας των μαθητών πέραν του σχολικού ωραρίου, έτσι ώστε εκπαιδευτικά προγράμματα στη φιλοσοφία STEM και εκπαιδευτικής ρομποτικής να τα διδάσκονται οι μαθητές το απόγευμα. Στη χώρα μας, 1500 σχολεία απέκτησαν και διαθέτουν εξοπλισμό με τη συνδρομή των μεγαλύτερων ιδρυμάτων και εταιρειών της πατρίδας μας. Περισσότεροι από 2500 εκπαιδευτικοί έχουν εκπαιδευθεί και συμμετάσχει ως προπονητές σε αντίστοιχους διαγωνισμούς. Ας ασχοληθούμε με τη θεματολογία του πανελλήνιου διαγωνισμού.

Στο δημοτικό, οι μαθητές έρχονται αντιμέτωποι με το εξής ερώτημα: με ποιον τρόπο η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει τα μικρά νησιά να αναπτυχθούν; Έτσι, μαθητές από τα δημοτικά σχολεία της χώρας μας δημιουργούν ομάδες, εργαζόμενοι από τον Οκτώβριο του 2018 με μέντορα τον δάσκαλό τους (προπονητή) απογεύματα και σαββατοκύριακα, ώστε να παρουσιάσουν λύσεις που θα καταδεικνύουν πώς οι λίγοι άνθρωποι που ζουν στα μικρά νησιά μπορούν να βοηθηθούν από την τεχνολογία.

Στην αμέσως επόμενη βαθμίδα, στο Γυμνάσιο τίθεται το ερώτημα αν το κρασί είναι εθνικό προϊόν από την αρχαιότητα και ποιοι είναι ο σημαντικοί δρόμοι του κρασιού. Μαθητές από τα γυμνάσια της χώρας μας, δημιουργούν ομάδες εργαζόμενοι το ίδιο χρονικό διάστημα και θα μας δείξουν τους αρχαίους δρόμους του κρασιού στη Βόρεια Ελλάδα και θα καταδείξουν ότι το κρασί είναι εθνικό προϊόν. Επίσης, τα ρομπότ ως αξιόπιστοι «εργάτες» θα εκτελέσουν κάθε φάση από τον τρύγο έως το κρασί.

Προχωρώντας στα Λύκεια, εκεί οι μαθητές δημιουργούν ομάδες εργαζόμενοι στον ίδιο χρόνο, ώστε να μας δείξουν πως είναι μια Πόλη Έξυπνη (Smart City). Έξυπνες λύσεις στην κυκλοφορία, στην ασφάλεια, στο περιβάλλον, στην αειφόρο ανάπτυξη και οτιδήποτε σχετίζεται με τους 17 στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ. Για πρώτη φορά η κάθε ομάδα θα παρουσιάσει και ένα πλάνο βιωσιμότητας της πρότασής τους!

Ένας απλός διαγωνισμός;

Τελικά, μιλάμε απλά για έναν διαγωνισμό ή για κάτι πιο ολοκληρωμένο; Ας δούμε πολύ σύντομα την κατάσταση του αναλυτικού προγράμματος σπουδών στο δημοτικό σχολείο. Οι φυσικές επιστήμες στο δημοτικό διδάσκονται στην Ε’ και ΣΤ’ τάξη. Η ύλη αποτελείται θεματικά από έξι ενότητες: Υλικά σώματα, Χημεία, Ενέργεια-Θερμότητα, Ηλεκτρισμός-Ηλεκτρομαγνητισμός, Φως-Ήχος, Μηχανική.

Από αυτό προκύπτει ότι το σημαντικό κεφάλαιο των Απλών Μηχανών δεν διδάσκεται στο δημοτικό. όπως επίσης απουσιάζει και από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Οι απλές μηχανές περιλαμβάνουν τους μοχλούς, τη βίδα, τις τροχαλίες, τη σφήνα, τους τροχούς και άξονες, το κεκλιμένο επίπεδο.

Οι μαθητές της κάθε βαθμίδας στην αρχή της σχολικής χρονιάς με την ανακοίνωση των θεμάτων καλούνται να δημιουργήσουν ομάδες, για να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό. Σημαντικό είναι ότι ο προπονητής τους είναι μέλος της ομάδας, δηλαδή όλοι αποτελούν μία ομάδα με την οποία:

• Μαθαίνουν να εργάζονται ομαδικά.
• Σκέφτονται ως μηχανικοί, αντιμετωπίζουν το θέμα του διαγωνισμού ως πρόβλημα και κινούνται προς την επίλυση του προβλήματος με τον πιο επιτυχημένο τρόπο.
• Μαθαίνουν να αυτοαξιολογούνται, αφού κάθε φορά ουσιαστικά ο αντίπαλος είναι ο ίδιος τους ο εαυτός. Κάθε φορά η προσπάθειά τους είναι να γίνουν συνειδητά καλύτεροι.

Εκατοντάδες εκπαιδευτικοί και χιλιάδες μαθητές έχουν μυηθεί στους αυτοματισμούς, υλοποιώντας εκπληκτικές ιδέες με αντίστοιχους εκπληκτικούς μηχανισμούς μετάδοσης κίνησης, ενώ παράλληλα ελέγχουν την κατασκευή με έξυπνους τρόπους.

Αυτό ακριβώς παρουσίασε και η πρώτη σε παγκόσμιο επίπεδο ταινία μυθοπλασίας με θέμα την εκπαιδευτική ρομποτική, Robogirl: Τη δύναμη της ομάδας, τη σύλληψη τη ιδέας, την επιμονή και την υπομονή και τελικά την επιβράβευση. Τέσσερα εκατ. συμπολίτες μας παρακολούθησαν την ταινία. Αυτό και μόνο αρκεί, για να καταδείξει το ενδιαφέρον των συμπολιτών μας και των μαθητών.

Αναγκαία προσόντα

Το 2030 περίπου οι σημερινοί μαθητές του δημοτικού θα εισέλθουν στην παραγωγική διαδικασία. Από ένα εκπαιδευτικό σύστημα της άκριτης παπαγαλίας, της ατομικότητας και της μη αξιολόγησης θα πρέπει να περάσουμε, μέσω δομών τυπικής ή άτυπης εκπαίδευσης, στην απόκτηση των αναγκαίων προσόντων για την επιτυχή τους παρουσία σε έναν κόσμο ιδιαίτερα ανταγωνιστικό και μεταβαλλόμενο. Τα απαιτούμενα προσόντα τα οποία θα πρέπει να έχει κάθε σημερινός μαθητής είναι:

• Επίλυση σύνθετων προβλημάτων
• Κριτική σκέψη
• Δημιουργικότητα
• Διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού
• Αρμονική συνεργασία
• Συναισθηματική νοημοσύνη
• Κριτική ικανότητα και λήψη αποφάσεων
• Προσανατολισμό παρεχόμενων υπηρεσιών
• Διαπραγματευτική ικανότητα
• Γνωστική ευελιξία

Στο κομμάτι της συναισθηματικής νοημοσύνης θα πρέπει να έχει: Αγάπη στην ομάδα, να φαντάζεται ως μηχανικός ζώντας στον πραγματικό κόσμο, να λειτουργεί στην προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος υπέρ του ανθρώπου, να μάθει να λειτουργεί ομαδικά υιοθετώντας τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης.

Όσοι δεν θα διαθέτουν αυτά τα προσόντα, θα είναι εκτός συστήματος εργασίας. Στη χώρα μας, ο WRO Hellas με στρατηγικό συνεργάτη την COSMOTE πλαισιωμένοι από εκατοντάδες εκπαιδευτικούς εθελοντές θεμελιώνουν με τους διαγωνισμούς της εκπαιδευτικής ρομποτικής τη φιλοσοφία της μεθοδολογίας STEM, καθώς και του engineering στην εκπαίδευση.

Στις 13 γεωγραφικές περιφέρειες διεξάγονται περιφερειακοί διαγωνισμοί ως εκπαιδευτικές γιορτές τεχνολογίας. Σκοπός των γιορτών είναι να προσκαλέσουν περισσότερους μαθητές και εκπαιδευτικούς στην εκπαιδευτική ρομποτική και στην κατανόηση της φιλοσοφίας STEM. Πολλοί ερωτούν αν αυτά τα οποία παρουσιάζουν οι μαθητές αποτελούν καινοτόμες ιδέες που μπορούν να αποτελέσουν πατέντες προς αξιοποίηση.

Μοναδικός τρόπος

Η εκπαιδευτική ρομποτική δεν αποτελεί συνεύρεση καινοτόμων ιδεών προς υλοποίηση, χωρίς όμως να αποκλείεται κάτι τέτοιο, λόγω της τρομερής δημιουργικότητας των μαθητών. Είναι ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο οι μαθητές κατανοούν τη Φυσική, την Τεχνολογία, τα Μαθηματικά, τον Προγραμματισμό. Συναποτελούν ομάδες μηχανικών με φαντασία, προσπαθώντας να δώσουν λύση στο πρόβλημα που έχει τεθεί, με το να ταιριάζουν μοναδικά την κατασκευή με τους αισθητήρες και να χρησιμοποιούν μοναδικά το λογισμικό για τον έλεγχο των μοτέρ μέσω των αισθητήρων.

Προσπαθεί να εκπαιδεύσει αυτούς τους μαθητές, μέσω των διαγωνισμών και της πορείας τους, να φαντάζονται ως μηχανικοί να ασχοληθούν με τομείς όπως η αρχιτεκτονική, η βιοτεχνολογία, το design, οι αυτοματισμοί, η ρομποτική. Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια ευαισθητοποίησης των νέων στο να ακολουθήσουν καριέρες engineering. Ειδικά για τη χώρα μας αυτό θα πρέπει να αποτελέσει εθνικό στόχο. Είναι η «μαγιά» στην οποία θα στηριχθεί η νέα οικονομία. Οι σημερινοί μαθητές είναι η μόνη ελπίδα παρουσίας της χώρας μας οικονομικά σε αυτόν τον αιώνα της καινοτομίας.

Συμπερασματικά, λοιπόν, οι διαγωνισμοί που διοργανώνει κυρίως ο WRO Hellas, σε συνεργασία με τον στρατηγικό μας συνεργάτη COSMOTE είναι πολύ σημαντικοί. Ο λόγος είναι πως αποτελούν το εφαλτήριο της συμπλήρωσης του αναλυτικού προγράμματος σπουδών, της απόκτησης των απαραίτητων δεξιοτήτων των μαθητών για την επιτυχή πορεία στη ζωή τους και τελικά στην ανάδειξη του Engineering ως εθνικό στόχο.