Δημογραφικό: Με αφόρητη ελαφρότητα στον γκρεμό…

Συγκεκριμένα, το 2024 στην Ελλάδα γεννήθηκαν 68.467 παιδιά και πέθαναν 126.916 άτομα. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα 61.337 παιδιά γεννήθηκαν από Ελληνίδες μητέρες και τα 7.130 από αλλοδαπές. Άρα, αν θεωρήσουμε ότι η συντριπτική πλειονότητα των θανόντων ήταν Έλληνες, έχουμε χονδρικά ένα ισοζύγιο γεννήσεων για τον γηγενή ημεδαπό πληθυσμό (ό,τι και αν σημαίνει αυτό σήμερα) το οποίο φθάνει τις – 65 χιλιάδες άτομα σε ένα έτος ή – 178 άτομα την ημέρα.

Αυτό που εντυπωσιάζει στα παραπάνω στοιχεία, δεν είναι όμως αυτά καθ’ εαυτά τα αριθμητικά δεδομένα. Αυτό που εκπλήσσει είναι ότι τέτοια αποτελέσματα δεν ανακοινώνονται για πρώτη φορά. Αντιθέτως, είμαστε στην 15η συνεχόμενη χρονιά μείωσης του ελληνικού πληθυσμού. Ωστόσο, ακόμη είμαστε στις αναλύσεις, στις διαπιστώσεις, στις εκφράσεις γενικής και απροσδιόριστης ανησυχίας. Και κάθε τόσο πέφτουμε από τα σύννεφα. Που και που, μάλιστα, γίνεται και καμία αναφορά στο δημογραφικό, είτε από πλευράς κυβέρνησης, για να δείξει ότι το διαχειρίζεται, είτε από πλευράς κομμάτων της αντιπολίτευσης, για να δείξουν ότι νοιάζονται και ασκούν κριτική στην κυβέρνηση για την ολιγωρία της.

Προσχηματικά πράγματα δηλαδή, όπως προσχηματικά είναι και τα περισσότερα στην ελληνική δημοκρατία. Διότι το δημογραφικό έχει καταντήσει κάτι σαν το κυπριακό. Όλοι κατά καιρούς αισθάνονται την ανάγκη να πουν κάτι, αλλά κατά βάθος ελάχιστοι νοιάζονται πραγματικά. Όπως λοιπόν με το κυπριακό οι περισσότεροι ξεμπερδεύουν με ένα “δεν ξεχνώ”, έτσι και με το δημογραφικό η αντίστοιχη έκφραση είναι το “ανησυχώ”. Και έτσι αφήνουμε την πραγματικότητα να εξελίσσεται, έστω και αν ξέρουμε ότι δουλεύει εις βάρος μας.

Και ποια είναι η πραγματικότητα που διαμορφώνει η δημογραφική κατάρρευση της χώρας; Είναι μια χώρα με όλο και μικρότερο, με γηρασμένο πληθυσμό, μια χώρα που θα είναι έρημη στην ύπαιθρό της, μια χώρα που ουσιαστικά περιμένει να κατοικηθεί από άλλους. Εν τω μεταξύ, η χώρα αυτή έχει καταστεί μια χώρα υποθηκευμένη, που όλο και πιο πολύ ανήκει σε άλλους, αφού ο ελληνικός λαός δεν μπορεί πια να κάνει ούτε διακοπές στο εσωτερικό της.

Η χώρα αυτή δεν προσδοκά βεβαίως οικονομική ανάπτυξη και ήδη ξέρει ότι έχει ένα τρομακτικό πρόβλημα κοινωνικής ασφάλισης, που όλο και θα επιδεινώνεται. Και πώς το ξέρουμε αυτό; Ακόμη και ένα παιδί το καταλαβαίνει, αν του πούμε τρεις αριθμούς. Το 2024, η Ελλάδα είχε έναν πληθυσμό χονδρικά 10 εκατομμυρίων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Δημογραφικών Μελετών του ΟΗΕ (DESA), σε αυτόν τον πληθυσμό οι νέοι 0-19 ετών ήταν 1,9 εκατομμύρια, αντίστοιχα οι ευρισκόμενοι σε παραγωγική ηλικία 20-64 ετών ήταν 5,8 εκατομμύρια και οι άνω των 65 ετών ήταν 2,4 εκατομμύρια.

Αυτή είναι η εικόνα σήμερα. Σύμφωνα με το λεγόμενο μεσαίο σενάριο του ΟΗΕ (DESA), η εικόνα για αυτόν που σήμερα αποκαλείται ελληνικός πληθυσμός το 2050 θα είναι η εξής: οι νέοι 0-19 ετών θα είναι 1,4 εκατομμύρια, οι όντες σε παραγωγική ηλικία θα είναι 4,3 εκατομμύρια και οι άνω των 65 ετών θα είναι 3,1 εκατομμύρια, σε ένα σύνολο πληθυσμού 8,8 εκατομμύρια. Το σενάριο αυτό πρακτικά θα υλοποιηθεί, αφού από το 2050 μας χωρίζουν πια μόλις 25 χρόνια και έως τότε δεν προλαβαίνουν να αλλάξουν πολλά.

Τι κάνει το πολιτικό σύστημα για το δημογραφικό;

Το πολιτικό σύστημα τα γνωρίζει όλα αυτά; Και βέβαια τα γνωρίζει, γιατί αν δεν γνωρίζει ότι η χώρα χάνεται βιολογικά, τι άλλο θα μπορούσε να ξέρει; Άλλωστε στα πρακτικά και στα αρχεία της Βουλής, υπάρχει το πρώτο πόρισμα για το δημογραφικό με χρονολογία 1993. Και έκτοτε το πολιτικό σύστημα – με κάποιες λίγες εξαιρέσεις – όχι μόνο δεν προσπάθησε να λύσει το πρόβλημα, αλλά κατάφερε να το επιδεινώσει, με την χρεοκοπία της χώρας και την υποθήκευσή της. Εξελίξεις που καθήλωσαν τη χώρα στη φτώχεια και έστειλαν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες νέους Έλληνες στο εξωτερικό.

Όμως αυτό το πολιτικό σύστημα δεν είναι δομημένο για να λειτουργεί με το αίσθημα αποστολής και την προβλεπτικότητα, που χαρακτηρίζει μια πραγματική ηγεσία. Είναι ένα πολιτικό σύστημα περιορισμένης ευθύνης και σκοπού, με βραχυχρόνιο ορίζοντα θέασης, που δεν υπερβαίνει τις επόμενες εκλογές. Έτσι βρίσκει το κουράγιο ή το θράσος να μην ασχολείται με το μείζον ζήτημα της χώρας, αλλά να προσποιείται ότι νοιάζεται για τα κοινά και να διεκδικεί την ψήφο που του δίνει η μειοψηφία πλέον των πολιτών.

Και η κοινωνία δεν έχει ευθύνες; Και βέβαια έχει. Άλλωστε το δημογραφικό είναι πρωτίστως ένα κοινωνικό πρόβλημα. Το δημογραφικό, όμως, είναι και πολλά άλλα πράγματα μαζί. Είναι έλλειμμα αξιών, προτύπων και παιδείας. Είναι όμως και έλλειμμα ποιότητας ζωής, χώρων οικήσεως, δημόσιων υποδομών, κράτους πρόνοιας, οικονομικής ασφάλειας, αναπτυξιακού προγράμματος για την περιφέρεια.

Το δημογραφικό λοιπόν είναι όλα μαζί. Και για να λυθεί ή έστω να αμβλυνθεί, απαιτείται μια ολιστική παρέμβαση. Για αυτό υποτιμά κανείς τη νοημοσύνη του και τη νοημοσύνη των πολιτών, όταν νομίζει ή ισχυρίζεται ότι η λύση για το δημογραφικό είναι ένα πακέτο λίγων επιδομάτων και μερικών έξυπνων μέτρων ή καμία ελάφρυνση στο ΦΠΑ. Τα μέτρα αυτά καλά είναι βεβαίως, στον βαθμό που ανακουφίζουν ορισμένες κοινωνικές ομάδες, αλλά είναι απλώς ένα μικρό μέρος της λύσης.

Στο έσχατο στάδιο

Διότι για να λυθεί το δημογραφικό πρέπει η χώρα και η κοινωνία να κινητοποιηθεί. Οι πολιτικές ηγεσίες πρέπει να συνεργαστούν για την εκπόνηση και την εφαρμογή ενός μακρόπνοου εθνικού σχεδιασμού, που θα αποβλέπει στη συνολική αναζωογόνηση της χώρας. Πρέπει να δημιουργηθούν νέα θεσμικά όργανα, που θα διαχειριστούν και θα εφαρμόσουν αυτό το πρόγραμμα. Πάνω από όλα όμως, η χώρα πρέπει να ευημερήσει. Πρέπει να βρει όραμα, ελπίδα και προοπτική. Και δυστυχώς αυτά είναι πράγματα που δεν τα θέλει το πολιτικό σύστημα της χώρας, γιατί μια τέτοια εξέλιξη θα απειλούσε τα προνόμια του και θα υπονόμευε τη δυνατότητά του να ελέγχει έναν γηρασμένο πληθυσμό με επιδόματα.

Έτσι, όσον αφορά το δημογραφικό, η κυβέρνηση προσποιείται ότι το λύνει με μερικά επιδόματα. Εσχάτως δε, μετά από τόσων ετών αδράνεια, το πολιτικό προσωπικό χρησιμοποιεί το δημογραφικό ως πρόφαση και για την πολιτική ανοικτών συνόρων, που εφαρμόζει στο μεταναστευτικό. Μια πολιτική, που στην πράξη οδηγεί στην αντικατάσταση του ελληνικού πληθυσμού και τη μετάλλαξη της ελληνικής κοινωνίας, μετά από 40 αιώνες συμπαγούς ιστορίας και αγώνων για τη διατήρηση της ελληνικής ιδιοπροσωπίας.

Και αυτό είναι, ίσως, η έσχατη αντίφαση: αφού δεν ασχολήθηκαν με το δημογραφικό, τελικά μας προαναγγέλλουν ότι θα το “λύσουν” με τους αλλόχθονες πληθυσμούς που μας διοχετεύει εδώ η Τουρκία, είτε από τα μικρασιατικά παράλια, είτε από τη Λιβύη. Διότι το έσχατο στάδιο της παρακμής είναι τελικά να αναθέσεις στον εχθρό σου να σου επιλέξει πληθυσμό.