Εκτός κάδρου η θεωρία “εργαστηριακού ιού” – Τα ευρήματα του ΠΟΥ δεν αρέσουν στις ΗΠΑ

Τη θεωρία περί εργαστηριακής προέλευσης του Sars-Cov-2 κατέρριψε η ομάδα έρευνας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), όπως διευκρίνισαν μέλη της κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου. Ο κορωνοϊός είναι «εξαιρετικά απίθανο» να προέκυψε ως προϊόν εργαστηριακής δραστηριότητας, και το πιθανότερο είναι να «προήλθε από ζωονοτική μετάδοση».

Ο Δανός δρ. Πέτερ Μπεν Έμπαρεκ, επικεφαλής της αποστολής του ΠΟΥ που εδώ και τρεις εβδομάδες διερευνά τι συνέβη στη Γουχάν, ήταν ξεκάθαρος: «τα ευρήματα δείχνουν ότι η θεωρία του εργαστηριακού συμβάντος είναι εξαιρετικά απίθανο να εξηγήσει την είσοδο του ιού στον ανθρώπινο πληθυσμό […]. Δεν βρήκαμε στοιχεία που να δείχνουν εμφάνιση του ιού πριν το Δεκέμβριο του 2019 στη Γουχάν ή άλλού».

Η ομάδα σημείωσε ότι ο ιός μεταδόθηκε τόσο εντός όσο και εκτός από την ιχθυαγορά της Χουνάν, εκείνη την περίοδο, συνεπώς δεν μπορεί να θεωρηθεί με ασφάλεια η ακριβής πηγή του. Φαίνεται, αντίθετα, ότι πέρασε από διάφορα είδη, όπως μυρμηγκοφάγους ή μινκ. Η ομάδα βρίσκεται λοιπόν σε αναζήτηση του «ενδιάμεσου ξενιστή» που ενδεχομένως βοήθησε τον ιό να περάσει από τα ζώα στους ανθρώπους. Σε αυτή την κατεύθυνση συνεχίζονται οι έρευνες της αποστολής, η οποία θα εστιάζει και σε άλλους πιθανούς τρόπους μετάδοσης, όπως τα κατεψυγμένα τρόφιμα. Η θεωρία ότι μπορεί να μεταδόθηκε από αυτά στον άνθρωπο, δεν έχει αποκλειστεί ακόμα.

Τα μέλη της δεκαεπταμελούς αποστολής του ΠΟΥ, όμως, δεν φαίνεται να πείθουν απόλυτα με τις απαντήσεις τους. Για παράδειγμα, ο καθηγητής επιδημιολογίας του Χάρβαρντ, Μαρκ Λίπσιτς, σημείωσε ότι η διαπίστωση περί επαρκών πρωτοκόλλων ασφαλείας στο ινστιτούτο της Γουχάν δεν είναι επαρκώς καθησυχαστική.

Αλλά και ο μικροβιολόγος του Στάνφορντ, Ντέιβιντ Ρέλμαν, τόνισε ότι οι μόνες πληροφορίες που είναι διαθέσιμες δίνονται από τους ίδιους ακριβώς ανθρώπους που δεν θα ήθελαν να προβούν σε αποκαλύψεις. Θα έπρεπε, για τον ίδιο, η αποστολή του ΠΟΥ να έχει πρόσβαση στα πλήρη δεδομένα των εργαστηρίων, σχετικά με τα πειράματά τους, τα στοιχεία γενετικών αλληλουχιών και γενικά στην έρευνά τους, σε βάθος δεκαετίας.

Οι ΗΠΑ ζητούν ανεξάρτητη έρευνα

Η ανακοίνωση της αποστολής του ΠΟΥ δεν είναι άνευ πολιτικής σημασίας, αφού αντικρούει τους ισχυρισμούς της προηγούμενης αμερικανικής κυβέρνησης. Τόσο ο πρόεδρος Τραμπ όσο και ο υπουργός Εξωτερικών του, Μάικ Πομπέο, συνέδεαν συστηματικά τον ιό με την Κίνα (αποκαλώντας τον και κινεζικό ιό).

Στη Δύση, και ιδίως στις ΗΠΑ, είναι διάχυτες οι υποψίες ότι η Κίνα επεδίωξε να συγκαλύψει την ύπαρξη νοσούντων εξαιτίας του κορωνοϊού, ενώ το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, υπό τον Πομπέο, έκανε λόγο για ερευνητές του ινστιτούτου ιολογίας της Γουχάν που είχαν συμπτώματα σαν αυτά της Covid-19. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όμως, φαίνεται να αποστασιοποιείται πια από αυτή τη θεωρία.

Ο εκπρόσωπός του, Νεντ Πράις, είχε εκφράσει την υποστήριξή του προς την αποστολή του ΠΟΥ, τονίζοντας ότι πρέπει πρώτα να ολοκληρωθεί η έρευνα και μετά να εξαχθούν συμπεράσματα. Παρόλα αυτά, δήλωσε ξεκάθαρα ότι οι ΗΠΑ δεν θα αποδεχθούν τα ευρήματα της αποστολής του ΠΟΥ αν δεν υπάρξει ανεξάρτητη επαλήθευσή τους, με βάση τις δικές τους έρευνες και διαβουλεύσεις με τους συμμάχους τους.

Επίσης συνεχίζει να θεωρεί ότι οι Κινέζοι δεν έχουν παράσχει τη διαφάνεια που απαιτεί η διεθνής κοινότητα, αφήνοντας αιχμές κατά του Πεκίνου. Σε αυτές έσπευσε να απαντήσει το μέλος της αποστολής του ΠΟΥ στην Κίνα, ο Βρετανός ζωολόγος Πίτερ Ντάζακ, μέσω Twitter. «Μην βασίζεστε και τόσο πολύ στις πληροφορίες των ΗΠΑ. Έχουν απασφαλίσει υπό τον Τραμπ και υπάρξει πραγματικά λανθασμένες από πολλές απόψεις».

Πάντως, η πρώην εκπρόσωπος των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Νίκι Χέιλι, σχολίασε –κι αυτή μέσω Twitter– πως το ζήτημα δεν είναι πώς μεταδόθηκε ο ιός στον άνθρωπο αλλά «πότε η Κίνα έμαθε για αυτό και γιατί το κράτησε κρυφό από τον κόσμο, δεν προειδοποίησε και έσπευσε να μαζέψει υγειονομικό υλικό». Αλλά και η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζεν Πσάκι διευκρίνισε ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να έχουν «αυτιά και μάτια στο πεδίο», δηλαδή δική τους ομάδα ειδικών στην Κίνα, για τη διεξαγωγή έρευνας.

Η στάση της Κίνας

Από την άλλη μεριά, και όπως ήταν αναμενόμενο, ο κινεζικός Τύπος αναπαρήγαγε εκτεταμένα τις τοποθετήσεις της αποστολής του ΠΟΥ, δίνοντας έμφαση στα σημεία που αφορούν τη γεωγραφική προέλευση του ιού. Έντυπα όπως η Global Times ανέφεραν ότι ο οργανισμός είναι έτοιμος να εστιάσει στη νοτιοανατολική Ασία, εννοώντας δηλαδή ότι ενδέχεται να προέρχεται και από χώρα εκτός Κίνας.

Ο Λίανγκ Γουανιάν, της κινεζικής Εθνικής Επιτροπής Υγείας, τόνισε στους δημοσιογράφους ότι δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο πώς έφτασε ο κορωνοϊός στην αγορά της Χουνάν, κάνοντας λόγο για πολλούς πιθανούς τρόπους μετάδοσης, από τα ζώα ως τα κατεψυγμένα τρόφιμα και άλλα μολυσμένα προϊόντα.

Αυτή είναι και η θεωρία που προωθούν περισσότερο οι Κινέζοι επιστήμονες, ότι δηλαδή ο ιός ήρθε στη Χουνάν από άλλη χώρα, μέσω εισαγόμενων προϊόντων και συσκευασιών. Σίγουρα είναι μια πολιτικά ‘βολική”, για το Πεκίνο, θεωρία, που ωστόσο ο ΠΟΥ δεν έχει ακόμα διερευνήσει πλήρως. Ο ίδιος ο επικεφαλής της αποστολής Έμπαρεκ, έκανε λόγο συγκεκριμένα για τη διαδρομή των ζωικών προϊόντων ως την αγορά της Χουνάν: «μπορεί να περιλαμβάνει ακόμα και διασυνοριακές μετακινήσεις».