Ένα φούτερ βάζει φωτιά στη Νότιο Αφρική

Βίαιες ταραχές ξέσπασαν το Σάββατο, 13 Ιανουαρίου, στην περιοχή του Γιοχάνεσμπουργκ, στη Δημοκρατία της Νοτίου Αφρικής, με την αστυνομία να χρησιμοποιεί μέχρι και πλαστικές σφαίρες για να διαλύσει τους διαδηλωτές. Αιτία για όλα αυτά στάθηκε μια φωτογραφία που ανέβασε στην επίσημη ιστοσελίδα της η γνωστή εταιρία ρούχων Η&Μ, για να λανσάρει ένα νέο φούτερ με κουκούλα. Η εν λόγω εικόνα παρουσίαζε ένα μικρό μαύρο αγόρι να φοράει την συγκεκριμένη μπλούζα σε πράσινο χρώμα, με το λογότυπο στα αγγλικά «Η καλύτερη μαϊμού της ζούγκλας» (The coolest monkey in jungle).

Οι διαμαρτυρίες του Σαββάτου οργανώθηκαν από το ακροαριστερό κόμμα Economic Freedom Fighters (EFF), παίρνοντας μεγάλες και βίαιες διαστάσεις. Οι διαδηλωτές επιτέθηκαν σε καταστήματα της Η&Μ, έσπασαν βιτρίνες και κατέστρεψαν υφάσματα και κούκλες μανεκέν. Ο ηγέτης του EFF Γιούλιους Μαλέμα υπερασπίστηκε τις παραπάνω αντιδράσεις, λέγοντας ότι το κόμμα του δεν έχει να απολογηθεί για τίποτα. «Δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να χρησιμοποιήσει το χρώμα του δέρματός μας για να μας ταπεινώσει», συμπλήρωσε χαρακτηριστικά.

Εξίσου έντονες υπήρξαν και οι αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ οι καταναλωτές σε πολλές χώρες κάλεσαν σε μποϊκοτάρισμα των προϊόντων της Η&Μ. Η εταιρία απολογήθηκε αρκετές ημέρες πριν, κατεβάζοντας από την ιστοσελίδα της την επίμαχη φωτογραφία και αποσύροντας από τα καταστήματά της το συγκεκριμένο μοντέλο φούτερ. Τίποτε από αυτά όμως δεν στάθηκε ικανό να μετριάσει την παγκόσμια αποδοκιμασία και να αποτρέψει τις βίαιες ταραχές στο Γιοχάνεσμπουργκ. Αρκετές διασημότητες διέκοψαν την συνεργασία που είχαν μέχρι στιγμής με την Η&Μ, όπως οι μουσικοί Έιμπελ Μάκκονεν Τεσφέι (γνωστός ως The Weeknd) και G-Eazy.

Ο τελευταίος μάλιστα δήλωσε: «Δεν θα επιτρέψω το όνομά μου να συνδεθεί με μια εταιρεία, η οποία άφησε να συμβεί κάτι τέτοιο». Παρόλα αυτά, η μητέρα του μικρού αγοριού στην διαφήμιση αντέτεινε ότι δεν θεωρεί πως η διαφήμιση είναι προσβλητική. Σχολιάζοντας τις βιαιότητες στο Γιοχάνεσμπουργκ τόνισε ότι το Απαρτχάιντ και ο ρατσισμός που ίσχυε παλιότερα στην Νότιο Αφρική έχουν διαφθείρει τόσο πολύ τα μυαλά κάποιων, ώστε να θεωρούν ρατσιστική μια μπλούζα με την λέξη “μαϊμού” γραμμένη επάνω της.

Εύλογα ερωτήματα

Ανεξάρτητα όμως των αντιδράσεων και των απόψεων που διατυπώθηκαν, τίθενται κάποια εύλογα ερωτήματα. Μια τόσο μεγάλη εταιρεία, η οποία δραστηριοποιείται σε όλον τον κόσμο, υποτίθεται πως διαθέτει έμπειρους συμβούλους για όλα τα θέματα που μπορεί να προκύψουν. Ήταν αλήθεια τόσο δύσκολο να προβλέψει κάποιος από αυτούς ότι ο συνδυασμός ενός μαύρου αγοριού με το συγκεκριμένο λογότυπο θα προκαλούσε αντιδράσεις;

Η αποικιοκρατία ήταν μια μακρά περίοδος της ιστορίας που διήρκεσε αρκετούς αιώνες και επηρέασε καθοριστικά την πορεία τόσο των δυτικών κρατών όσο και των λαών της Ασίας και της Αφρικής. Κατά την διάρκειά της, οι κατακτητές Ευρωπαίοι υπήρξαν απροκάλυπτα ρατσιστές, φθάνοντας σε σημείο να κλείνουν μαύρους ιθαγενείς σε ζωολογικού κήπους. Οι μνήμες από αυτές τις εποχές είναι νωπές, καθώς η αποικιοκρατία έπαψε ουσιαστικά μόλις μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Σήμερα, που παρατηρείται μια άνοδος του ρατσισμού και των ακροδεξιών κομμάτων, δεν είναι απορίας άξιο που η φωτογραφία ενός μαύρου παιδιού με την λέξη “μαϊμού” επάνω της δεν πέρασε απαρατήρητη. Αυτήν την σχεδόν αυτονόητη αντίδραση δεν μπόρεσαν να την προβλέψουν οι σύμβουλοι της Η&Μ; Κι αν δεν έχουν ευαισθησίες περί θεμάτων ηθικής, δεν σκέφτηκαν τουλάχιστον πόσα χρήματα θα έχαναν εξαιτίας της αναπόφευκτης κατακραυγής;