Ένας ερασιτέχνης ανακαλύπτει ημιπολύτιμους λίθους στον Έβρο

Σε εργαστήριο λιθογραφίας, όπως εκείνο του διατηρεί ο Σταμάτης Παλάζης, πήγαινα για πρώτη φορά, αν και με τα πετρώματα πάντα είχα μια σχέση “μυστικού έρωτα”. Τα άγγιζα, τα φωτογράφιζα, τα μάζευα, τα μιλούσα, τα χαμογελούσαν τα στoιβιαζα σε όλους τους χώρους του σπιτιού μου και οι φίλοι μου το έβλεπαν σαν μια ιδιοτροπία μου…

Επισκεπτόμουν μουσεία στο εξωτερικό, συλλογές σε πανεπιστήμια, ανάλογες εκθέσεις είχα φίλους κορυφαίους γεωλόγους που παρακολουθούσα εξορμήσεις και δράσεις τους. Και ζήλευα, ενδόμυχα. Κάποιες φορές τους ακολουθούσα και είχα την τύχη του πρωτάρη όπως λένε. “Έπεφτα” σε ωραία και σπάνια δείγματα πετρωμάτων.

Όταν όμως γνώρισα τον Σταμάτη Παλάζη, ιδιότυπο σχολαστικό ερευνητή στο ακριτικό Διδυμότειχο, μου ανοίχτηκε ένας κόσμος ατέρμονων διηγήσεων, που είχε την διάθεση να μοιρασθεί. Συζητήσεις για δικές του ανακαλύψεις, επίδειξη κοπής, επεξεργασίας πετρωμάτων, προτάσεις για κοσμήματα χειροποίητα, έκθεση με επεξηγηματικές αναφορές και δείγματα από την συλλογή του, αναδρομές σε προϊστορικά Ιερά με εγχάρακτα σύμβολα, αναζήτηση κι ερμηνεία του παρελθόντος που “μιλά” μέσα από προσεγγίσεις και συνεργασίες με ειδικούς επιστήμονες.

Σταμάτης Παλάζης: Συνάντηση στο εργαστήριό του

Η συνάντηση στο εργαστήριό του και την έκθεση των πετρωμάτων που ανακάλυψε, γίνεται στο ισόγειο του επιβλητικού σπιτιού του, κι αυτό έργο των χειρών του, στο Διδυμότειχο του Έβρου. Η διάθεση προσέγγισης στο αντικείμενο αυτό αν και ροκανίζει όλο τον ελεύθερο χρόνο του γίνεται με ενθουσιασμό μετά τα ωράρια της δουλειάς του στον Δήμο όπου εξασφαλίζει τον βιοπορισμό του, αλλά και τις δαπάνες που απαιτούνται για την έρευνα, τις μετακινήσεις και τον εξοπλισμό του εργαστηρίου του.

Αυτός ο άνθρωπος με ό,τι καταπιάνεται το κάνει τέλεια! Είναι μέσα σε όλα και στην εποχή του. Αξιοποιεί το διαδίκτυο με κείμενα και προσωπικές φωτογραφίες καθιστώντας τα πηγή άπειρων γνώσεων, από τις πολυχιλιομετρικές αποστάσεις που διανύει. Περπατά αδιάκοπα σε δύσβατα μέρη, γνωρίζει όλο τον Έβρο όσο κανένας άλλος, και εντοπίζει δύσβατα μονοπάτια που οδηγούν σε αποκαλύψεις βραχογραφιών, σε σπάνια αλλά και πιο γνωστά πετρώματα, μοιράζεται απλόχερα τις ανακαλύψεις του σε γεωλογικά φαινόμενα εκατομμυρίων χρόνων της φύσης. Ακούραστος, εμπειρικός, ερευνητής, από τους λίγους!

Είναι αυτοί οι πολύτιμοι άνθρωποι που ξεχωρίζουν στις μικρές κοινωνίες κι επειδή πορεύονται τον δικό τους δρόμο. Ίσως οι περισσότεροι δεν τους καταλαβαίνουν και δεν τους αξιοποιούν τα τοπικά πανεπιστήμια, ή η δευτεροβάθμια εκπαίδευση, δεν θητεύουν δίπλα τους νέοι άνθρωποι να γνωρίσουν και να κατανοήσουν όλες αυτές τις υπερπολύτιμες γνώσεις κι εμπειρίες που κατέχουν που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αφορμή για δεκάδες μεταπτυχιακά.

Ψυχοστασία

Αλλά ας αφουγκραστούμε το λόγο του. Έναυσμα για περαιτέρω γνώση ήταν η συνεργασία του στην έκδοση του βιβλίου “Ιστορική Τοπογραφία της περιοχής του Δήμου Σουφλίου από την προϊστορία έως τον 20ο αιώνα μ.Χ.” με εισηγητή τον Δρ. Αθανάσιο Γουρίδη, πολιτικό μηχανικό – αρχαιολόγο.

«Έχω σαρώσει όλα τα βουνά από ελληνοβουλγαρικά μέχρι και τα ελληνοτουρκικά σύνορα στον ευρύτερο Δήμο Σουφλίου, κι έχω εντοπίσει 21 θέσεις άμεσα επισκέψιμες. Θα μπορούσαν να μπουν σ ένα οδηγό, να οριοθετήσουν τις διαδρομές, να τοποθετηθούν ενημερωτικές πινακίδες και να υπάρχει διασφαλισμένη προστασία τους. Αναφερόμαστε στο τέλος της εποχής του χαλκού και στις αρχές της εποχής του σιδήρου», θα πει ο Σταμάτης Παλάζης αναλύοντας με λεπτομέρειες τις εξορμήσεις αυτές.

Στις βραχογραφίες που εντόπισε πολύ πιο σύνθετες από αυτές που αναφέρονται στα χειρόγραφα του Κουμράν, για την ψυχοστασία που εικονίζουν μια ζυγαριά με μια καρδιά κι ένα φτερό εξυμνείται η γυναικεία μορφή. Οι βραχογραφίες στον Έβρο είναι πιο πολύπλοκες δεν έχουν διαβαστεί είναι αφηγηματικές και χρειάζονται περαιτέρω μελέτη.

Ψυχοστασία υπήρχε στους Μυκηναίους, στους Αιγυπτίους και στον Έβρο στους Θράκες, θα πει ενώ αυτά τα άγνωστα στοιχεία παρουσιάστηκαν στο περσινό διεθνές συνέδριο στην Βαλκαμόνικα στην Ιταλία. Έχουν γραφεί κάποια βιβλία, και από δημοσιογράφο στην Κρήτης αλλά δεν είναι ευρύτερα γνωστές οι θέσεις και οι συμβολισμοί των βραχογραφιών που είναι ένα πεδίο γνώσης ιδιαίτερα ενδιαφέρον.

Μυστικές διαδρομές σε ανεύρεση ημιπολύτιμων λίθων

Μια άλλη ενασχόληση που θα μπορούσε να είναι κι επικερδής είναι ο εντοπισμός πολύτιμων και ημιπολύτιμων λίθων που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν ως βασικά στοιχεία στην κοσμηματοποιία. Ήδη πάνω από 200 είδη ημιπολύτιμων λίθων έχει βρει και καταγράψει στην περιοχή του και τα εκθέτει στον μικρό χώρο του εργαστηρίου του ο κ. Παλάζης, όπου προηγουμένως τα έχει επεξεργαστεί με τον τροχό κι άλλα εργαλεία αναδεικνύοντας εκθαμβωτικά σχήματα και υπέροχα χρώματα!

Το δυσεύρετο μπλε χαλκηδόνιο, το οπάλιο, ο αχάτης πάνω από διακόσια είδη έγχρωμων πετρωμάτων που παραμένουν ανεκμετάλλευτα περιέχονται στην συλλογή αυτή που επισκέπτονται φοιτητές, διερχόμενοι στην πόλη του Διδυμοτείχου, ενώ ο ίδιος έχει διασυνδέσεις με άλλους ερευνητές, με στελέχη του ΙΓΜΕ, με Έλληνες και ξένους πανεπιστημιακούς στέλνοντας δείγματα των πετρωμάτων που εντοπίζει σε εκθέσεις για περαιτέρω μελέτη και ανάδειξη των εξαιρετικών γεωτόπων.

Κι έμπειρος μανιταροσυλλέκτης

Παράλληλα και ως έμπειρος συλλέκτης βοτάνων και τρούφας με ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά, ο Σταμάτης Παλάζης αξιοποιεί αυτά τα βρώσιμα δώρα της φύσης ως αυτοδίδακτος σεφ, σε τραπεζώματα φίλων και της οικογένειας του ενώ για χρόνια έβαζε την σφραγίδα του ως μέτοχος στον απαιτητικό πολυχώρο-πιτσαρία “Άβατον” στο Διδυμότειχο.

Ακούραστος, ο Σταμάτης Παλάζης μετείχε και στην πρώτη γνωριμία με την πόλη των Κάστρων που έγινε πρόσφατα για τους πρωτοετείς φοιτητές Ψυχολογίας του ΔΠΘ, δίνοντας άλλο περιεχόμενο στις προσλαμβάνουσες για την πόλη που επέλεξαν να σπουδάσουν σε σύμπραξη και με άλλους φορείς κάνοντας την εμπειρία τους αξέχαστη κι επιβεβαιώνοντας με χαρά την επιλογή τους.

Του ευχόμαστε να είναι γερός, ακούραστος και δοτικός όπως τον γνωρίσαμε.