Ενδημικό φαινόμενο η κακοποίηση των γυναικών στον ισλαμικό κόσμο

Συγκλονισμένη παρακολουθεί η αιγυπτιακή κοινωνία την υπόθεση της 24χρονης Μαριάμ. Η κοπέλα, παραμονές του γάμου της, δολοφονήθηκε μέσα στην μέση του δρόμου της αιγυπτιακής πρωτεύουσας, από μια ομάδα ανδρών που προσπάθησαν να κλέψουν την τσάντα της. Οι τρεις δράστες συνελήφθησαν από τις αιγυπτιακές αρχές και έχουν προφυλακιστεί.

Η υπόθεση φέρνει στο προσκήνιο την βία και την σεξουαλική κακοποίηση των γυναικών στην Αίγυπτο, που έχει μετατραπεί σε κοινωνική μάστιγα. Σύμφωνα με έρευνα των Ηνωμένων Εθνών, το 90% των γυναικών στην Αίγυπτο έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση, με το Κάιρο να θεωρείται μία από τις επικίνδυνες πόλεις για τις γυναίκες παγκοσμίως.

Ελάχιστες περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης γυναικών βρίσκουν τον δρόμο της δικαιοσύνης, καθώς τα θύματα φοβούνται τον κοινωνικό στιγματισμό. Η ποιήτρια και δημοσιογράφος Αλά Χασανείν, που είχε καταγγείλει τον εργοδότη της για σεξουαλική επίθεση το 2019, αντιμετωπίστηκε περίπου ως συνυπεύθυνη! Όπως είχε αναφέρει σε συνέντευξη της στην γερμανική τηλεόραση, είχε υποχρεωθεί να απολογηθεί στο δικαστήριο αν ήταν «προκλητικά» ντυμένη.

Παγιωμένη αντίληψη η πατριαρχία

Σύμφωνα με αιγυπτιακές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων οι γυναίκες κινδυνεύουν στους αιγυπτιακούς δρόμους, καθώς είναι πολύ πιθανόν να υποστούν σεξουαλική παρενόχληση. Θεωρούν σχεδόν συνυπεύθυνες τις ίδιες τις αιγυπτιακές αστυνομικές αρχές, επισημαίνοντας δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα: τον εξαναγκασμό σε τεστ παρθενίας διαδηλωτριών στην πλατεία Ταχρίρ από αστυνομικούς το 2011 και τη υπόθεση “Fairmont”, όπου η αιγυπτιακή αστυνομία είχε συλλάβει μάρτυρες υπόθεσης βιασμού, διαρρέοντας μέχρι και τα προσωπικά τους στοιχεία στο διαδίκτυο.

Η Αιγύπτια Rania Yahya, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Γυναικών, αναφέρεται σε μία «πολιτιστική και εκπαιδευτική ανισότητα» που επικρατεί στην αιγυπτιακή κοινωνία, όπου μαζί με τα υψηλά ποσοστά φτώχειας και ανεργίας, δημιουργούν το πρόσφορο έδαφος στην κακοποίηση των γυναικών.

Η ίδια αναφέρεται σε «παγιωμένες αντιλήψεις» που κυριαρχούν στις ανδροκρατούμενες κοινωνίες της Μέσης Ανατολής, αντιλήψεις που θέλουν χρόνο για να αλλάξουν. Για την Yahya η ενός έτους κυβέρνηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας υπήρξε αρκετή για να φέρει ένα δραματικό “πισωγύρισμα” στα δικαιώματα των γυναικών στην Αίγυπτο.

Μάστιγα η κακοποίηση γυναικών στην Τουρκία

Φυσικά η Αίγυπτος δεν αποτελεί εξαίρεση στον μουσουλμανικό κόσμο, καθώς η βία εναντίον των γυναικών ευδοκιμεί και στην Τουρκία, παρόλο που η διεθνής συνθήκη για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών είχε υπογραφτεί το 2014 στην Κωνσταντινούπολη. Η τουρκική κυβέρνηση, σε μία συμβολική κίνηση, ήταν η πρώτη κυβέρνηση που είχε υπογράψει την συνθήκη, επικυρώνοντας την με νομοσχέδιο που ψηφίστηκε στο τουρκικό κοινοβούλιο.

Η ισλαμική και αυταρχική στροφή της κυβέρνησης Ερντογάν κάνει έωλο το μέλλον της. Ισλαμικές οργανώσεις, που αποτελούν συμμάχους της τουρκικής κυβέρνησης, την θεωρούν «βόμβα στα θεμέλια της οικογένειας» και των παραδοσιακών αξιών. Για πολλούς Τούρκους η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τα δικαιώματα των γυναικών είναι μία προσπάθεια “πολιτιστικής εισβολής” της Δύσης και “άλωσης” της Τουρκίας!

Την ίδια άποψη φαίνεται να έχουν και οι τουρκικές αρχές, που μάλλον θεωρούν την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης ως “κενό γράμμα”. Τον Νοέμβριο του 2019 η τουρκική αστυνομία διέλυσε με πλαστικές σφαίρες και δακρυγόνα μία ειρηνική διαδήλωση 2000 χιλιάδων γυναικών, προκαλώντας αντιδράσεις. Από κοινού το ισλαμικό κυβερνών κόμμα με τους συμμάχους του, το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης, απέρριψαν τις αιτιάσεις βουλευτών της αντιπολίτευσης για την σύσταση εξεταστικής επιτροπής, προκειμένου να ερευνηθεί η αστυνομική βία.

Η κατάσταση για τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών έχει χειροτερέψει σε πολλές αραβικές χώρες, όπως στο Ιράκ μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσείν το 2003 ή στην Συρία μετά την άνοδο του Ισλαμικού Κράτους, ενώ το Τζιμπουτί κατέχει τα πρωτεία στην κλειτοριδεκτομή. Η κακοποίηση των γυναικών δεν περιορίζεται όμως μόνο στον μουσουλμανικό κόσμο, όπως δείχνει και η περίπτωση της Ινδίας που θεωρείται ως “η πατρίδα των βιασμών”. Στην πραγματικότητα, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η Rania Yahya, οι γυναίκες βρίσκονται αντιμέτωπες με παγιωμένες πατριαρχικές αντιλήψεις αιώνων, που θέλουν χρόνο για να αλλάξουν.